TEKENING (n. f.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
DESSIN (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
7 Ander zijnder, die met veel moeyten swaerlijck
Wt schetsen oft teyckeninghen met hoopen
Hun dinghen te samen rapen eenpaerlijck, {Met veel moeyten yet by een brenghen, en dan net teyckenen,is vorderlijck in't schilderen.}
En teyckenen daer nae suyver en claerlijck,
Volcoomlijck wat sy in den sin beknoopen,
Op t’primuersel, met een verwe, die loopen
Can, dunne ghetempert, oft treckent netlijck
Met Potlloot, en vraghent reyn onbesmetlijck.
[D'après NOLDUS 2008, p. 171:] 7 Il y en a d’autres qui, à grand-peine, laborieusement, assemblent leur composition à l’aide d’esquisses et de dessins disparates, pour en faire une unité. {Rassembler à grand peine des éléments, et ensuite les dessiner au net, est très bénéfique à la peinture.} Ensuite, ils s’en servent pour tracer avec soin, clairement, tout ce qu’ils ont en tête, sur la première couche, avec une peinture assez liquide, très diluée, ou bien à la mine de Plomb, et après, en essuyant, ils rendent leur ouvrage impeccable.
Conceptual field(s)
Quotation
Soo is dan de verbeteringhe den eenighen wegh tot de volmaecktheyd; en ’t wordt niet sonder reden staende ghehouden, dat het penceel de Konste soo wel met het uytstrijcken als met het aenstrijcken dienst doet. De verbeteringhe, seght Quintilianus {Lib. X, Cap. 4}, bestaet in ’t toevoeghen, in ’t aftrecken, in ’t veranderen. Het toevoeghen en ’t aftrecken is nerghens nae soo moeyelick, dies plaght sich oock een slecht eenvoudigh oordeel daer in wel genoegh te quijten: ’t Vereyscht daerenteghen dubbelen arbeyd de swellende dinghen te neder te legghen, de sinckende dinghen op te heffen, de verwendelick uytweykende dinghen in te binden, d’onordentelicke dinghen in haere rechte plaetse te herstellen, d’onachtesaemelick verspreydende dinghen aen makander te verknoopen, d’overlustighe dinghen te bedwinghen; want wy moeten niet alleen verwerpen wat ons in ’t eerste wel bevel, maer wy moeten oock uytvinden wat ons van te vooren niet eens in den sin quam. Soo is het oock onghetwijffelt d’aller bequamste maniere van verbetering datmen d’eerste teykeningh voor ettelicken tijd aen d’eene sijde stellen, om ’t werck nae sulcken verpoosinghe wederom in de hand te nemen alsof het yet nieus en van een ander voordghebraght was: Andersins hebben wy te vreesen dat wy op onse versche inventie, als op een nieu gheboren vrucht, al te seer versot sullen blijven.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] As such the improvement is the only way to perfection; and not without reason it is insisted on, that the brush serves the Art both with the spreading and application [NDR: of paint]. The improvement, says Quintilianus {…}, consists in the adding, the deducting, the changing. The adding and the deducting is not even closely as hard, also a bad simple judgement tends to perform this reasonably well: On the other hand it requires a double effort to put the swelling things down, to uplift the sinking things, to bind the exuberantly diverging things, to restore the disorderly things in their right place, to connect the carelessly dispersed things to each other, to tame the exaggerated things; because we should not only reject that which pleased us at first, but we should also discover that which did not even occur to us before. As such it is undoubtedly the best way of improvement that one puts the first drawing aside for a considerable time, to then take the work again in hand after such a pause as if it is something new and produced by someone else: Otherwise we should fear that we will stay to smitten about our fresh invention, as about a new born fruit [NDR: baby].
Conceptual field(s)
Quotation
Ghelijck het dan blijckelick is dat sich de eenighen ende waeren grond-slagh der Konste in de Teickeninghen allermeest ontdeckt, soo gaet het mede vast datse den verstandigen een sonderlinghe vermaeck door de kracht van een rechtschaepene onopghepronckte Symmetrye aenbrenghen. Wy sien ’t oock daghelicks dat sich de welgheoeffende Konst-kenners niet alleen met de konstighe wercken selver verghenoeght houden; maer datse boven dien d’eerste, tweede, derde schetsen, die de groote Meesters tot ontwerp haerer wercken ghemaeckt hebben, met een dapper vierighe ende onversaetelicke begheerte beschouwen; niet allen, om datse d’uytnemende schoonheyd en kracht van een welgheproportioneerde Teyckeningh allerbest in d’eenvoudigheyd deser onghecierder linien beseffen; maer oock om datse in de selvighe den soeten anghst des werckenden Konstenaers ordentlick konnen naespeuren;
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Just like it is then clear that one finds the one and true principle of the Art in the Drawings, as such it is also certain that they add the reasonable and remarkable entertainment by the power of a rightful unembellished Symmetry. We likewise daily see that the well-trained Connoisseurs do not only delight themselves with the artful works themselves; but that they moreover study the first, second and third sketches that the great Masters have made for the design of their work, with a great and unsatiable lust; not only because they recognize the outstanding beauty and power of a well-proportioned Drawing the best in the simplicity of these unembellished lines; but also because they can clearly trace the sweet fear of the working Artists in it;
This extract does not occur in the Latin edition of 1637. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Want dewijle de Tafereelen onder verscheydene uytleggers dickwils dapper door de Pijcke danssen, ende lijden moeten dat de gedachten, en ’t voornemen vanden Schilder, d’uytlegh ende waerheyt der Historye, de rede vande plaets, d’Ordinantie der inventy, mogelijckheyt der doeningen, ware proportionele Teyckeningh, Kleedingen ende toestelselen, ende andere behoorlijcke hoedanigheden meer, ge-examineert, ende bedisputeert wert; dat menighmael occasie verschaft, om de groote of kleyne ervarentheyt van een Meester uyt te vinden, ’t geen dikwils in eenige kleynigheden ontdeckt wert, ja in soodanighe daer een omsichtighen Meester nimmer op ghedacht en heeft, veel min een slecht hooft.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Because while the Paintings often ache heavily under the different people who explain them, and have to suffer that the thoughts and the intention of the Painter, the explanation and the truth of the History, the reasoning of place, the Composition of the invention, the possibility of action, the true proportional Design, Clothing and hues, and yet other decent things, will be examined and disputed; which often gives the opportunity to find out the great or small experience of a Master, which often can be discerned in small things, yes as a careful Master has never thought of it, even less a minor spirit.
Conceptual field(s)
Quotation
De Teyckeningen, Schetsen, ende Printen, moetmen in ’t sien met het verstant ende niet met handt ende ooge gebruycken om daer stucken ende brocken uyt te stelen, {Recht gebruyck der Print-Konst.} veel min om die geheel na te apen (al-hoe-wel dat oock zijn nuttigheyt heeft wanneer ’t wel wort aengeleyt, gelijckw’in onse Teycken-Konst leeren,) ende blijven alsoo geduerlijck door den Bril van een ander kijcken. Maer neen, men moet alleen de deughden, als fraye maniere van ordineeringhe, Teyckeningh, geestige gedachten ende verstandighe opmerckingen, door het besien, hersien, bedencken, overleggen ende herkauwen, trachten in sijn gemoet te drucken, ende daer in, met dickwils eraen te dencken, bewaren; invoegen sy door het toedoen van uwen Geest, niet meer eenes anderen, maer in U eygen vindingen verandert worden: Ten eynde sy oock in het ordineeren, t’samenstellen, ende vercieringen van uwe inventien als wijse Raets-mannen souden konnen dienen. Ende op dese maniere salmen vol van gedachten, vlugge van ordinnantie, rijp ende overvloedigh van Schilderachtige stoffe werden:
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] In observing the Drawings, Sketches and Prints, they should be used with the mind and not with the hand or eye to steal bits and pieces from it, even less to ape it entirely (although this also has its use when it applied well, as we teach in our Teycken-Konst,) {The right use of the Art of Print.} and they will continue to look through the Glasses of someone else. But no, one should aim to only impress the virtues, such as the lovely manner of composition, Drawing, clever thoughts and wise observations in his mind by looking, looking again, reasoning, deliberating and ruminating, and all this by repeatedly thinking about it, preserving; as such they will be turned into your own discoveries by the functioning of your Mind, and not those of someone else: So that they may serve as wise Councilors in the composing, ordering and decorating of your inventions. And this way one will become full of thoughts, quick of composition, mature and abundant of Painterly matter:
Conceptual field(s)
Quotation
[…] In dienmen andere haer oordeel ondersoecke, soo komt te vooren niet alleen den grooten Prijs ende waerde die dese dingen [antique sculpture, ndr.] altijts by de kenders in oude tijden gehadt hebben, en oock nu ter tijt noch hebben; als ’t eerste wert getuyght van Cicero, Plinius, ende andere schrijvers van geloof, door ’t verhael van dinghen by na ongheloofflijck, ende het tweede leert de daghelijckse ervarentheyt: Maer komt daer toe oock de eenparighe toestemmingh van Raphael d’Vrbijn, Michiel angelo Bonarotti, en al de treffelijcke Meesters: die als bekent is, dit niet alleen met woorden rondelijck verklaert, maer oock metter daet betoont hebben; haer heele werck stellende na desen richt-snoer: Ja soo verre, datse dickwils niet ontsiende, heele stucken in hun wercken in te voegen by na Roovers zijn geworden, in plaets van navolgers. En van geen ander verstant zijn de Liefhebbers; als die gemeenlijck voor ’t beste van hun wercken dat oordeelen, het welck meest heeft van die oude Voor-beelden. Selfs die van Venetien, die nochtans altijdt meest in ’t Coloreren ende meesterlijckheydt van het Pinceel als inde Teyckeningh hebben uytgemunt, konnen hier toe strecken voor ghetuyghen; aenghesien Mategna, Palma hier uyt geseyt werden, veel geleert en gevordert te hebben.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] […] When one investigates the judgement of others, not only the high Price and value that these things [ndr: antique sculpture] have also had for the connoisseurs in the ancient times, and still have nowadays; firstly it was argued by Cicero, Pliny, and other authors of standing, from the story of things almost unbelievable, and secondly the daily experience teaches it: But the unequivocal agreement of Raphael of Urbino, Michelangelo Buonarroti, and all the powerful Masters: who – as is known – have not only directly declared this with words, but also shown with action; forming their whole oeuvre after this guideline: Yes to such a degree, that they often were not stopped from incorporating complete pieces in their works, almost becoming Thiefs, instead of imitators. And the Amateurs are of the same mind; as they commonly judge those parts of their works as the best, which resemble those old Examples the most. Even those of Venice, who normally have excelled most in the Coloring and virtuosity of the Brush then in the Design, may serve as witnesses of this; as Mantegna, Palma are said to have learned and taken much from it.
BISSCHOP, Jan de
CICERO, Marcus Tullius
École vénitienne
MANTEGNA, Andrea
MICHELANGELO (Michelangelo Buonarroti)
NEGRETTI, Jacopo d'Antonio (Palma il Vecchio)
PLINIUS, L'Ancien
RAFFAELLO (Raffaello Sanzio)
Conceptual field(s)
Quotation
’T en is oock niet geraden, seght Franciscus Iunius, dat wy ons selven tot eenen Meester alleen overgeven, om die in alle dingen te volgen: Apelles was ongetwijffelt den aldervermaersten, nochtans hebben hem wel eenige in ’t een of ’t ander deel te boven gegaen: Hy wiert wel van d’Oude Meesters gepresen, maer niet dat hy alleen behoorde na-gevolght te worden. {Hoemen van verscheyde Meesters het beste moet kiesen ende t’samen voegen.} ’t Soude wel Goet zijn als Apelles te werden, maer wat kan ’t schaden datmen tot de bevalligheyt van Apelles toevoeght de Geluck-stoutigheyt van Zeuxis, d’onvermoeyde neerstigheydt van Protogenes, de kloecke diepzinnigheydt van Nicophanes; ende andere hare deughden meer aen te namen. Soo seggen wy nu oock, wat kan het hinderen soo wy Raphel Vrbijn als een lichtende Fackel in fraye ordineeringhe, zedige besigheyt der Beelden, ende grootse gedachten willen navolgen, dat wy daer by soecken te krijgen de wisse Teyckeningh en vaste omtrecken van Carats, Testa ende andere; de bevalligheydt, cierlijcke playsantie, ende rijcke Majesteyt van Pietro de Cortone, de verstandige waernemingh der vlacke schaduwen en dagen, Crokeringh ende natuerlijcke Coloreeringh van Poussijn, Barotius, Symon Vouet, ende watmen meer na sijn humeur en gave oordeelt, in andere Meesters, navolgenswaerdigh te zijn.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] It is not advisable, says Franciscus Junius, that we surrender ourselves to just one Master, to follow him in every way: Apelles doubtlessly was the most famous, yet some have surpassed him in one or another element: He may have been praised by the Old Master, but not that only he should be imitated. {How one has to choose the best of different Masters and combine it.} It would be Good to become like Apelles, but it cannot hurt if to the gracefulness of Apelles one adds the happy audacity of Zeuxis, the relentless diligence of Protogenes, the strong profoundness of Nicophanes; and the virtues of others, would be added. As such we also say, how can it hurt if we want to imitate Raphael of Urbino as a burning torch for its lovely composition, virtuous action of the figures, and great thoughts, that we attempt to obtain the good Drawing and steady contours of Carracci, Testa and the others; the gracefulness, graceful pleasance and rich Majesty of Pietro da Cortona, the wise observation of flat shadows and lights, folds and natural Coloring of Poussin, Barocci, Simon Vouet and what one judges to be worth imitating after his mood and talent, in other Masters.
APELLES
BAROCCI, Frederico
CARRACCI, Annibale
DA CORTONA, Pietro (Pietro Berrettini)
JUNIUS, Franciscus
NICOPHANES
POUSSIN, Nicolas
PROTOGENES
RAFFAELLO (Raffaello Sanzio)
TESTA, Pietro
VOUET, Simon
ZEUXIS
Conceptual field(s)
Quotation
Soo plegen verstandige Schilders haer in desen, van eenige behulp-middelen te versien, die haer in het oordeelen van hunne wercken eenighsins te bate mochten komen: {Behulpmiddelen om van sijn dingen wel te oordeelen.} Hier toe gebruyckten sommige den Spiegel, in welcke sy haere dingen als in een tegenstrijdige ende omgekeerden stand besagen; invoegen sy haer oordeel door het beschouwen van twee onderscheyde Vertooningen, op den Toetsteen brachten. ’t Is niet sonder reden datmen door dat middel de fauten zijner wercken kan naspeuren; want door dien omkeeringh van stant, veroorsaeckt dat de eyge Liefde omtrent onse Wercken niet in haer volle kracht en kan herschen, soo komen wy die aen te sien als het Werck van eenen anderen Werck-Meester, in welcke men (gelijck d’ondervindinge leert) altijdt veel gebreecken vinden kan: gelijck wy dat noch verder in ons tweede Boeck sullen aenraecken. Andere keeren hare stucken somtijts om, en sien die t’onderste boven, om alsoo uyt te vorssen of hunne dingen haer behoorlijcke Teyckeningh ende kracht hebben, ende behouwen: Gelijck dat mede door de Lijsten aende stucken te doen dickwils ontdeckt wort;
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] As such wise Painters tend to supply her with some aids, which might somewhat be of benefit for judging their works: {Tools that aid to judge one’s own work well.} Some used a mirror for this, in which they observed their things in a contrasting and opposite position; as such they tested their judgement by observing two different displays. It is not without reason that one can detect the mistakes in his work by that means, because through the reversal of the position, it causes that one’s own Love for our works cannot reign in its full power, so we get to so it as if it were the work of another Artisan, in which one (like experience teaches us) can always find flaws: as we will touch upon this further in our second Book. Others sometimes turn their pieces around, to see it upside down, to investigate this way whether their things have a proper Design and power, and maintain it: As this is also often discovered because by placing the Frames on the works;
Conceptual field(s)
Quotation
Daer is oock noch een ander middel, waer door den Schilder hem selven een Vermaerde Naem kan maecken: Namentlijck dat hy somtijts, tijt en vlijt daer toe aenwent, om eenige van sijn beste ordinantien en teyckeningen in print uyt te geven: {Datmen sich door Printen uyt te geven kan in naem brengen.} Want vermits die de geheele Werelt door-wandelen, en in alle Liefhebbers handen komen, en dat de Schilderyen meest altijt maer in eene plaets blijven, soo is licht af te nemen dat men door eenige Print-Konst in de Wereldt te brengen, meerder bekent kan worden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] There is also another way, by which the Painter can make a Famous Name for himself: Namely that he sometimes, uses time and effort to publish some of his best composition and drawings in print: {That one can make a name for himself by publishing Prints.} Because these spread all over the world, and come into the hands of all Amateurs, and paintings usually always stay in one place, it is easy to conclude that one can become more famous by bringing some Prints into the World.
Conceptual field(s)
Quotation
Indien yemandt waerlijck den naem van een groot Meester verdient, en dat sijne Wercken vol vande ware deught der Konste konnen ge-oordelt worden, en dat sy alle nootwendigheden, soo van goede Teyckeningh en proportie, behoorlijcke reddinge en houdinge in haer hebben, die over een komen met de Plaets van ’t licht, in welcke de voorwerpselen zijn; en dat de schaduwen en dagen geschickt zijn, na de occasie van welcke sy werden voort gebracht; en dat voorts alle de Beelden gedisponeert en gecoloreert zijn, na den inhout van de Historye diemen wil vertoonen; daer-en-boven datse aendachtigh ende werckelijck hun doeningen en hertstoghten voort-brengen, die met haer gansche standt overeen komen; soo machmen wel op sijn Konst vertrouwen, nochtans nedrigh van herten, en ghemeensaem van ommegangh wesen: {Wat d’hovaerdy dickwils te wege brenght.} Want de hovaerdy maeckt onse Vyanden listigh, om met Leugenen en quade parten, onsen goeden naem en faem te ondermijnen; die niet als door sich wel ende loffelijck ontrent mindere Meesters te dragen, en konnen overwonnen worden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] If someone truly deserves the name of great Master, and that his Works are judged to be filled with the true virtue of Art, and that they have all the necessities such as good Design and proportion, acceptable distribution of colors and harmony in them, that coincide with the location of the light, in which the objects are placed; and that the shadows and lights are appropriate, after the occasion in which they originate; and that furthermore all the Figures are placed and colored after the content of the History that one wants to portray; moreover that they produce their actions and passions carefully and naturally, which coincide with their whole pose; as such one may trust his Art, yet be humble of heart and social in interaction: {What pride often generates.} Because pride makes our enemies deceitful, to undermine our good name and fame with Lies and evil guiles; which can only be defeated by behaving oneself honorable with regard to the lesser Masters.
Conceptual field(s)
Quotation
[…] {Teycken-Konst is voornamentlijck noodigh aen de Schilder-Konst.} soo valt licht te oordeelen datse het begin en het eynde van de groot-geachte Schilder-Konst, tot indien hooghsten trap moet wesen: ghewisselijck isse ergens toe nuttigh hier isse geheel noodigh, hier moetse het alles doen, ja sy moet de Ziel wesen die de Schilder-Konst het leven geeft; want ghelijck de Ziel inden Mensche woont en het lichaem doen aengenaem wesen, alsoo geeft oock de Teyckeningh aende Schilder-Konst de levendige wercksaemheyt; en soo verr’ als de Ziel het lichaem overtreft; so verre gaet oock de Teyckeningh het Schilderen te boven. {Teycken-Konst is de Ziel van de Schilder-Konst.} De Ziel wort geseyt te konnen in wesen blijven en op haer selven buyten ’t Lichaem te bestaen: Maer het Lichaem niet ontbloot zijnde vande Ziel. Soo oock de Teycken-Kunst kan in een volmaeckte getekende af-beeldinge levendigh woonen buyten de Schilder-Konst, maer het Schilderen sonder Teyckenen is doot en levenloos, of liever niet met allen. Maer ghelijck als het Lichaem met de Ziel een volkomen Mensch uytmaeckt, even soo moet het Teyckenen en Schilderen de Schilderye voortbrengen; blijvende echter waerachtigh, dat de Teycken-Kunst in ’t bysonder aengehmerckt, ten opsicht van het Schilderen, deselve verre te boven gaet. {Men vint meer slegte Teyckenaers die wel Schilderen, dan goede Teyckenaers die slegt Schilderen.} Dit wert ons noch nader door de daeghelijckse ervarentheydt bewesen, door dien men siet datter meer Schilders dan slechte Teyckenaers en eenighsins wel Schilderen; dan goede Teyckenaers die slecht Schilderen, gevonden worden; gelijck oock van F. Iunius ten desen opsicht seer wel is aengemerckt, dat de Antique vermaerde Schilder, noyt soo seer de aengenaemheyt en kracht harer Konste en stelden, in ’t leggen der Verwen, om daar door hunnen dingen op te proncken, als wel in ’t verstandt van een overvaste Teycken-Konst.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] […] {The Art of Drawing is mostly necessary for the Art of Painting.} as such it is easy to judge that the beginning and end of the highly praised Art of Painting, is necessary until the highest level: she is certainly useful somewhere here she is necessary, here it should do everything, yes she has to be the Soul that gives life to the Art of Painting; Just like the Soul lives in Man and makes the body pleasant, similarly the Drawing provides the Art of Painting the lively action; and as far as the Soul surpasses the body; as such the Drawing surpasses the Painting. {The Art of Drawing is the Soul of the Art of Painting.} The Soul is said to be able to stay in a person and independently exist outside the Body: But the Body cannot be without the Soul. As such the Art of Drawing can exist in a perfectly drawn depiction independently from the Art of Painting, but Painting is dead and lifeless without Drawing. But like the Body makes a complete Man with the Soul, similarly Drawing and Painting have to produce the Painting; it remains true however, that the Art of Drawing in particular, in comparison to Painting, greatly surpasses it. {One may find more bad Draughtsmen who can Paint well, than good Draughtsmen who Paint badly.} This is proven to us even further by everyday experience, in which one sees that on can find more Painters than bad Draughtsmen can Paint reasonably well; than good Draughtsmen who Paint badly; just like it has been noted by F. Junius in this regard, that the famous Ancient Painter did not so much place the comeliness and power of their Art in the adding of Colours, to embellish their things, but rather in the sense of a very steady Art of Drawing.
Junius is not mentioned in the English translation. In fact, the whole comparison between Painters and Draughtsmen in the Dutch original (second edition) is missing in the English translation (after the first Dutch edition). [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
{Opmerking over de Volg-Konst.} Staet oock noch voor af, aen te mercken datmen de Kinderen door de Konst van navolgingh of nabotsingh tot alles dat de Schilder-Konst aengaet, kan aenleyden, want dewijl het onmogelijck is alles dat de Teycken-kunde vermagh te doen, in ‘t bysonder voor te schrijven, soo brenght de Volgh-kunst, de Teycken-kunde een bysondere algemeene hulpe toe. Waer vintmen doch eenen Schilder (seyt Quintilianus), die alles ’t gene inde natuere voorvalt, heeft leeren af-teyckenen, nochtans en vint een konstigh Meester die de rechte maniere van navolgingh heeft, sich noyt verlegen, alles wat hem voorkomt, aerdigh af te beelden. Na datwe dan nu de Jonge Leerlingen, volgens d’onderwijsinge vande kleyne begintselen hebben leeren aen stoelen en bancken gaen, en datse door de eerse wijse van doen, het beginstel van navolgingh hebben verkreghen, soo moet men haer seer neerstigh en langhe besigh houden in het na-teyckenen van goede, welgehandelde en uytvoerighe Teyckeningen, welcke wy oordeelen veel nutter en bequamer te zijn dan eenige Print-kunst; {Teyckenen na Teyckeningen seer nut.} de reden daer van is om datse in een goede Teyckeningh niet alleen en sien de schickinghe, vaste Teyckeningh, verstandighe witheydt der omtrecken, dagh en schaduwe, toetsen en hooghsels, maer sy sien daer met eenen oock de maniere van handelinghe en Teyckenachtighen aert, ’t welcke sy in een Print niet en sien, en by gevolgh daer oock niet uyt leeren konnen, dan met langen tijdt en grooten verdrietigen arbeyt, sonder dickwils een vaste maniere te bekomen, maer maecken dat hunne dingen nu sus, dan soo, luck raeck, komen uyt te vallen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Remark about the Art of Imitation.} Beforehand we should point out that one can stimulate Children to anything that concerns the Art of Painting by means of the Art of following or imitation, because although it is impossible to prescribe everything that the Art of Drawing entails separately, as such the Art of Imitation gives great assistance to the Art of Drawing. Where can one find a Painter (says Quintilian), who has learned to draw everything that occurs in nature, yet an artful Master who has the right manner of imitation is never wanting to nicely depict all that occurs to him. After we have gotten the young pupils going with the instruction of the small principles of imitation, and that they have obtained the principle of imitation by this first action, as such they should be kept busy diligently and long with the drawing after good well-executed and comprehensive Drawings, which we believe to be much more useful and adequate than any Art of Print; {Drawing after Drawings is very useful.} the reason for this is that in a good Drawing they will not only see the composition, steady Drawing, sensible whiteness of the contours, light and shadow, touches and highlights, but they will also see the manner of treatment and nature of drawing, which they cannot see and therefore cannot learn from a Print, except after a long time and great sad labour, often without obtaining a steady manner, causing that their things will sometimes occur like this or that, haphazardly.
This section is not included in the English translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Doch laet ons weder keeren tot het begin van stellinghe, en leeren de eerste Schets van een goede Teyckeningh aenvanghen, datmen na alles ’t geen geseyt is, alsdan met een luchtige handt yder op sijne eygene plaets doen moet, eerst de voornaemste deelen, daer na de mindere, en voorts al watter in is, soo sal het sich terstont openbaren of uwe gissinge en stellinge goet sal zijn; {Men moet sich in ’t stellen van elcken treck verseeckeren.} Doeter noch by, dat ghy u van elcken treck die ghy aenwijst, eerst met goede reden en opmerckinge verseeckert, wel acht ghevende op de groote en generale parthyen, latende de kleynigheden en breeckingen der groote deelen varen, tot nader stellinge en Correctie, waar vanw’in ’t vervolgh sullen spreecken;
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yet let us return to the beginning of the composition, and learn to begin the first sketch of a good Drawing, after all that has been said, as everyone should do for himself with a light hand, first the principal parts, then the lesser, and then all that is in it, as such it will soon become clear whether your guess and composition are good; {In composing one should be certain about every stroke.} Add to this, that you first ascertain with good reason and observation of every stroke that you point out, paying attention to the big and general parts, ignoring the small things and interruptions of the large parts, until later composition and correction, of which we will later speak;
This section is not included in the English translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
{Watmen sich behoorde in te beelden.} En te meer, alsoo yeder wel weet, datmen sijne Teykeninghen door welckmen begeert te leeren, niet en maeckt om verkocht te worden, en daerom weynigh aengelegen, of die sus of soo ghehandelt zijn, alsser maer dat in betracht is, dat na de rechte Meesterschap dinckt. (…) {Waer In de ware deught van eene goede teykening bestaet.} En wat de algemeene deught van een Teyckeningh aengaet, die kanmen kortelijck seggen daer in te bestaen, datse Eel en verstandigh van omtreck en stellingh is; en daer by te gelijck vlack, snel, en kantigh, nochtans soet en sagt, volkomentlijck is uytgevoert.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {What should be imagined.} And even more so, because everybody knows that one does not make the drawings through which one wants to learn, in order to sell them, and therefore it is of little importance whether they are done such or so, as long as it has been tried in such a way that aims for true Mastery. (…) {Of what the true virtue of a good drawing consists.} And what the general virtue of a Drawing is concerned, one could briefly say that it exists in being Noble and sensible of contour and composition; as well as perfectly executed in a flat, quick, edgy, yet sweet and soft way.
Conceptual field(s)
Quotation
't Is een groot geluk zeer goede teykeningen, om een goede handeling te leeren, al vroech na te teykenen; want zoo vint men in korten tijt 't gunt andere lang zochten. Anders vervalt men licht in een quaede manier, die men namaels bezwaerlijk kan verlaten.
[BLANC J, 2006, p. 107] C'est une grande chance, pour apprendre un bon [ndr: maniement du pinceau], de dessiner très tôt d'après d'excellents dessins. C'est ainsi en effet que l'on trouve rapidement ce que d'autres ont cherché pendant longtemps. Et l'on tombe autrement assez facilement en une mauvaise manière, dont il est ensuite difficile de se défaire.
Conceptual field(s)
Quotation
Wanneer handeling nu machtich zijt, en uw oog wat verklaert is, zoo zal 't u ook niet verscheelen veel verwige Schilderyen in een verwige teykeningen na te klaren. {Bootsen of Schetsen, in't gros}. Ontwerpt het geheel van't geene gy voor hebt, eerst in zijn groote zwier,
op uw papier: en schift dezelve wederom in grootachtige gedeeltens, 't zy gy een beeld in hooft, armen, lichaem, en beenen verdeelt, of verscheyde beelden in groepen onderscheyt, neem naerstich acht, hoe veel 't eene gros van't ander in groote verschilt, en wat sprong en zwier alles te samen maekt. Want gy zult'er deelen in vinden, die rondachtich, vierkantich, driehoekich, langwerpich, of schuins van form zijn. {Schemerzien}. Merk deeze gedaentens dan met een half schemerend oog aen, zonder op eenige kleinicheden te letten.
{Ruw te Schetsen} Overzie in een tronie vry de byzondere leden, ten waer gy alleen met losse streeken de holachtige schaduwkens, van oogen, neus, of mond, die zich voornamentlijk vertoonen, aenweest; [...] Deeze manier van in't gros te schetssen, is by de meeste op een onbedwonge wijze in't gebruik [...].
[BLANC J, 2006, p. 107] Une fois que vous aurez suffisemment renforcé votre [ndr: faire] et que votre oeil se sera pour ainsi dire éclairé, ne tardez pas à transformer différentes peintures polychromes en dessins monochromes. {Ebaucher ou esquisser par masse}. Esquissez sur votre papier l'ensemble de ce que vous avez l'intention de faire. Commencez par le mouvement général du dessin. Divisez-le ensuite en grandes parties (une tête, des bras, un corps et des jambes pour une figure, ou des figures variées et distinctes pour des groupes). Prêtez une attention assidue aux rapports de proportion que chaque masse entretient avec les autres, ainsi qu'au contraste et au mouvement qu'elles font toutes ensembles. Vous devez en effet y retrouver des parties aux formes rondes, carrées, triangulaires, oblongues ou obliques. {Voir trouble} Remarquez ces formes d'un oeil presque trouble, sans trop prêter attention aux quelques détails. {Esquissez de façon brute} Survolez dans un visage les parties spécifiques, en n'indiquant les petites ombres renfoncées qui se voient principalement, comme celles des yeux, du nez ou de la bouche, que par quelques traits relachés. [... ] La plupart des artistes utilisent volontiers cette façon d'esquisser par masses.
Conceptual field(s)
Quotation
Als gy nu uwe Teykeningen opmaekt, die door de netter schetsingen alreets een gedaente hebben, zoo zie toe, dat gy niet wederom buyten spoor geraekt, geeft de buitekanten haer
eygene zwiertjes, niet met een omtrek, die als een zwarten draet daer om loopt, maer wijs met een luchte hand stuk voor stuk aen.
[BLANC J, 2006, p. 109-110] Une fois que vous aurez achevé vos dessins, auxquels vous aurez donné une certaine forme par des esquisses plus finies, vous veillerez également à ne plus ressortir du chemin. Vous tâcherez de donner aux dehors leurs propres petits mouvements, non pas avec un contour courant autour, comme un linéament noir, mais en indiquant chaque élément après l'autre, d'une main légère.
Conceptual field(s)
Quotation
De gewoonte van opmerken zal het oog en de hand eens jongen leerlings zeer grooten dienst doen. Die zich vlijtich aenwent met goede opletting veel na 't leven te teikenen, zal menichmael een groot meester beschamen, en de natuerlijke eygenschappen der dingen nader komen, dan zijn verstand, noch in langen tijd daer nae, zal kunnen begrijpen. Zoo zal 't dan zeer nut, en ten hoogsten noodich zijn, al vroeg veel na 't leven te teykenen. En al ist dat 'er juist altijts geen schoolen van naektzitting voorhanden zijn, zoo zal 't aen geen stof ontbreeken. Want byna ieder deel der Natuer is bequaem genoeg om deeze opletting te voeden, en de scherpte des oogs te wetten. Zy gaen waerlijck wel dapper op krukken, die gestadich den Maetstok en Passer van nooden hebben, daer het ooge, door oeffening gesterkt, zelf een Passer verstrekt.
[BLANC J, 2006, p. 118] [ndr: L' habitude] de l'observation sera très utile à l'oeil et à la main d'un jeune élève. Celui qui consacre tout son zèle à faire avec une bonne attention de nombreux dessins sur le vif embarrassera bien des maîtres. Et il se rapprochera bien plus des [ndr: caractères naturels] des choses que ne le ferait son entendement s'il cherchait pendant longtemps à les comprendre. Par conséquent, il est très utile et nécessaire de dessiner sur le vif, le plus souvent et le plus tôt possible. Et ce n'est pas parce qu'il n'existe pas toujours d'écoles où des modèles nus peuvent poser devant vous qu'il faut vous dire que vous ne disposez d'aucune matière. Presque chaque partie de la nature est en effet susceptible de nourrir votre attention et d'aiguiser l'acuité de vos yeux. Ceux qui ne laissent pas d'avoir besoin de la toise et du compas ont vraiment bien du courage de se résigner à marcher avec leurs béquilles, tandis que nous, nous avons le compas dans l'oeil, que nous avons renforcé par la pratique.
Conceptual field(s)
Quotation
{Academyteykenen}. [...] Wanneer de herfst korte dagen en lange avonden maekt, en het u beuren mach naekten na't leeven te teykenen, sla dan wel gade, wat zwier de geheele figuer heeft, schets'er uit, wijlze onvermoeit is, en vergelijk de deelen wel tegen elkander. Neem op 't verkorten acht, leg de schaduwen op'er rechte plaets, en handel alles na den aert van het zachte vleisch. Hier meenen veele wonder in de kunst te vorderen, [...].
[BLANC J, 2006, p.151] {Les dessins d'académie}. [...] Quand l'automne raccourcit les jours et rallonge les soirées, il se peut que vous ayez l'occasion de dessiner des nus sur le vif. Observez alors quel est le mouvement que fait l'ensemble de la figure. Esquissez-là quand elle n'est pas encore fatiguée. Comparez-bien les parties les unes avec les autres. Prenez garde aux raccourcis. Posez les ombres à la bonne place. Et touchez chaque chose pour qu'elle présente le caractère de la douce chair. Beaucoup considèrent que c'est ainsi que l'on progresse merveilleusement dans l'art.
Conceptual field(s)
Quotation
Francisko Rustici zeyde, datmen zich eerstwel most bedenken, waer uit dan gemakkelijk een ruw bewerp konde gemaekt worden: datmen dat bewerp nae lang herschetsen eyndelijk in Teykeningen tot meerder volkomentheyt most zoeken te brengen.
[BLANC J, 2006, p. 303]
Francesco Rustici disait qu'il était d'abord nécessaire de bien réflechir et que, grâce à cela, on pouvait par la suite faire très aisément un croquis brut
RUSTICI, Giovanni Francesco
Conceptual field(s)
Quotation
En even gelijk de Teykening de waere grondvest van de Schilderkonst geacht wort, zonder welkers vasticheit zy kreupel en verminkt is; zoo is de konst van wel koloreeren wel by een schoon gebouw te vergelijken, zonder welke de Teykenkonst van haere voornaemste versieringen ontbloot blijft. En gelijk een gebouw zonder vaste grondvest, hoe schoon opgesmukt, ontstelt, vervalt, en te niet word; zoo blijft de deugd van een goede grondvest door onbequame timmering ongeacht.
[BLANC J, 2006, p. 349] Et tout comme l'on estime que le dessin est la vraie fondation de l'art de la peinture, sans la solidité duquel celle-ci est boiteuse et mutilée, on compare aussi le bon coloris à un bel édifice sans lequel l'art du dessin demeure dénué de ses plus importants ornements. Et comme un édifice sans une solide fondation, aussi beau et charmant qu'il soit, se fissure, s'écroule et est détruit, la vertu d'une bonne fondation est compromise par une charpente médiocre.
Conceptual field(s)
Quotation
DE bloote Teykening (zegt Plutarchus) heeft nergens nae zulk een {' t Vermengen der
Verwen.} bewegende kracht, als de verwen: gemerkt dezelve, door het bedroch van een levende gelijkenisse, alleen machtich zijn ons gemoed te ontroeren.
[BLANC J, 2006, p. 360] Le simple dessin n'a jamais une force plus émouvante que les couleurs, dit Plutarque, qui a remarqué que, trompé par un portrait vivant, les couleurs ont à elles seules le pouvoir de remuer notre âme.
Conceptual field(s)
Quotation
De Printen geeft men hen voor eerst, om zich te vermaaken, in het bezien deezer Kunst. Ten tweede om de Geest op te wakkeren. Ten derde, verwekt het in hen een nieuwe lust, door de veranderinge der gedagten t’aanschouwen, […] Ja wie zou niet door iever en Leerzucht, aangenoopt en geprikkeld werden, die al de naavolgende Deugden, dog niet alle gelyk, in voornaame Printen komt t’aanschouwen. Als een grootse gedagten. Fraaye verkiezinge. Welgekooze schoone naaktens. Graaçelijke Actien. Natuurlijke beweeginge en passien. Lieffelyke Vrouwebeelden. Welgeschikte kleedinge en plooyen. Aandachtige en bevallige weezens. Goede Houdinge. Cierlyke Architectuur. Aardig Bywerk. […] en al ’t geen wat in volmaakte Printen kan gevonden worden. Maar dat alles ziet men ook, en noch beeter, in uitgevoerde Teekeningen, door een verstandige hand gewrocht. Daar en booven heeft men noch een merkelijk grooter voordeel in de Teekeningen te beschouwen, want daar uit leert men een fraaye, kloeke, en wakkere manier of Handelinge, ’t geen in de Printen niet te zien is, te meer wyl de artzeeringe daar alle verkeerd, en teegens de hand loopen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] One first gives them the prints, to entertain them, in observing this Art. Secondly to incite the Mind. Thirdly, it causes a renewed desire in them, by observing the change of ideas, […] Yes who would not be induced and provoked by diligence and a desire to learn, who sees all the following virtues – yet not all at once – in illustrious prints. Such as a great idea, a beautiful choice, well-chosen beautiful nudes, graceful actions, natural movement and passions, lovely female figures, well-composed clothing and folds, careful and delightful figures, good harmony, graceful architecture, nice ornament. […] and everything that can be found in perfect Prints. But all of this can also be seen, and even better, in executed Drawings, made by a sensible hand. Moreover, there is an important other advantage in Drawings, because it also teaches you a beautiful, strong and quick manner or Handling, which cannot be seen in prints, more so because the hatching is wrong and mirrored [ndr: literally: against the hand].
Conceptual field(s)
Quotation
T: Nu nog, maar ik seg dat het my veels te vroeg is, ‘k laat staan voor u. Eerst moet ik myn zinnen nog wat scherpen, en myn ooge zuiver hebben. Dan een Italiaanze Rys aangevangen, om in de Konstwerken der oude en doorlugtige meesters, ( zo Beeldhouwers als Schilder,) te zien wat ik kan, en wat my noch ontbreekt. Maar zo gy wild, gaan wy t’zaamen over 2 a 3 jaar, ondertusschen zullen wy ons best doen, om noch wat te leeren, gy in ’t teekenen, en ik in ’t Schilderen: want het is loffelyker een goed Teekenaar te zyn, als een slegt Schilder. Daar worden ook weinige Schilders gevonden die wel Teekenen, maar meer die een goede Koloriet hebben. De Teekening is gelyk een vorm, zo die goed is, zo zyn mede al de gietselen die der uitkoomen goed, dog isse gebrekkelyk, zo deugt ‘er niets van alles watter uitkomt.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: And still, I tell you it is far too early for me, let alone for you. First I will need to sharpen my senses a bit more and obtain a pure eye. Then undertake an Italian journey, to see in the art works of the ancient and illustrious master (both sculptors and painters) what I am capable of and what I am still lacking. But if you want, we can go together in about two or three years, in the mean time we will do our best, to learn some more, you in drawing and me in painting: because it is more praiseworthy to be a good draughtsman, than a bad painter. Few painters can be found who draw well, but more who have a good colouring. The drawing is like a mold, if it is good, then all the casts that come from it are good, but if she is faulty, then all that comes from it is no good.
Conceptual field(s)
Quotation
T: […] Oeffent dan voor eerst, naar al het fraaiste dat hier te krygen is, zo Teekeningen, als Printen; voornamentlyk naar de Statuaas, en Basre-leeves van Perrier, zo naakt als Gekleed; neemende voor al wel acht, op de byzondere drachten, Cieraaden, en Ornamenten daar in gebruikelyk: Playsterbeelden, Gekleede Leeman; ’t Naakte Leven &c.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: […] Then first practice all the beautiful things that can be found here, such as drawings and prints; especially after sculpture and bas-reliefs by Perrier, both nude and dressed; paying special attention to the specific dress, jewels, ornaments that are common in them: plaster statues, dressed manikin, the nude life etc.
Conceptual field(s)
Quotation
T: Neen vriend slegter is het niet, beziet het wel met aandacht; ’t is zo eel niet gesneeden, maar het is van Teikening en korrektheid der Muskulen, niet minder als d’ander.
S: Is het wel in ’t Leeven zo? myn dunkt dat’er de Vleizigheid zo wel niet in is, als die geene welke ik van Rubbens, Jordaans, en meer anderen gezien heb. Het komt my voor, eeven als de gevilde Menschen, of gelyk dat Beeld die gy my van de Anathomie geleent hebt.
T: Daarom laat ik ze u ook zien: niet om te zeggen, datmen die zo naarvolgen moet; maar alleen om de vastigheid van teikening die daar in is; waardoor gy merken kund wat voordeel iemand heeft, die ’t wel verstaat; ja zo, dat hy naar een Modél, alderhande stand van menschen, ’t zy vet, maager, jong, oud, kloek, robust, met weinig moeiten kan teikenen of verbeelden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: No friend, it is not worse, observe it well with attention; It has not been cut that nobly, but it has design and correctness of the muscles, no less than the other. S [ndr: painter]: Is it really like this in the life? I think that the fleshiness is not so good in it, as the one which I have seen in Rubens, Jordaans and others. It appears to me to be similar to the skinned humans, or like that figure that you have lent me from the anatomy. T: This is why I show them to you now, not to say that they should be imitated like that; but only because of the firmness of drawing that is present in it; by which you can notice what an advantage someone has, who understands it well; yes, in such a way, that he is able to draw or depict without much effort all sorts of postures of men after a model, whether fat, skinny, young, old, strong, robust.
Conceptual field(s)
Quotation
IN weinige deelen der Konst sluypen meer misbruyken in, dan in het nazien der fraaye printen, en herssenwerk der beroemde Meesters; want veele gewennen zich zo vast daar aan, dat zy zelden iets doen, dat niet geheel uit printen of teekeningen van anderen gehaald is.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.117:] L‘ ABUS qu’on fait de l’usage des gravures & des dessins des grands maîtres, pour la composition est considérable ; plusieurs artistes se sont tellement accoutumés à cette méthode, qu’ils ne peuvent rien produire sans ce secours.
Conceptual field(s)
Quotation
Gelyk in de Zang-en Speelkonst een zuiver gehoor, alzo werd in deze oeffening der Konst [ndr : Conterfeitsels] een zuiver gezicht, vereischt. Zonder dit kan men onmogelyk een goed Meester hier in worden, dan by geval; aan 't welk dan al onze welvaart is hangende. Ik verstaa hier door een zuiver gezicht zulk een, dat door bekwaame zinnen, en niet door eigene liefde of neiging, gedreeven en geregeerd werd; waar na vereischt word. Een uittermaaten nette en naauwkeurige tekening, bestaande in een volkomene waarneeming der proportie, of verdeeling der ledemaaten, en zulks niet alleen in het aangezicht, maar van het geheele ligchaam met al zyn toebehooren, om het zelve op de aangenaamste wyze te vertoonen, op dat alle, die het beschouwen, van wat gewesten zy mogen weezen, altoos den persoon door het afbeeldsel konnen erkennen; 't geen zeer fraay kan geschieden door de mode met het schilderachtige te vermengen, gelyk die groote Meester Lely gedaan heeft […] Daar en boven moet men, in de twede plaats, een grondige kennis van de bevalligheid hebben, zo in de verkiezing van het licht, als de plaatsing van het voorwerp tegens het zelve, en om de tronie op haar schoonst en voordeeligst te vertoonen; benevens dit het ligchaam desgelyks op de welstandigste en natuurlykste wyze te schikken. In deze twee hoofdpunten, en der zelver waarneeming, meen ik dat het aller-voornaamste dezer Konstoeffening bestaat.
Men voeg'er noch dit, voor het derde, by, als 't geen wel den grootsten luister daar toe aanbrengt, te weeten de Coloriet, op dat ieder mensch en ieder deel zyne eigene koleur bekome, en niet zodaanig een als zy by geval hebben, maar zo als zy gewoonlyk zyn en in hunnen dagelykschen ommegang zich vertoonen. Dat de Schilder zich wel wagte voor een byzondere neiging tot deze of geene manier, even als zommige, welker werk hier door beter voor 't hunne bekend word, als de persoon door de schildery van hunne hand aan zyne vrienden en bloedverwanten. Noopende de daaging, hier aan is veel gelegen, om die op man of vrouw toe te eigenen: want vermits het vrouwelyk geslacht gewoonlyk meerder tederheid en bevalligheid bezit, zo heeft het zelve, boven den man, ook het schoonste en aangenaamste licht noodig.
[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p. 132-134:] Comme il est nécessaire pour être un bon musicien, d’avoir une oreille bien exercée, il faut de même pour exceller dans la peinture de portraits, avoir une grande justesse d’œil, sans laquelle il n’est pas possible de devenir un bon maître que par hasard. J’entends ici par un œil juste, celui qui est conduit par un esprit réfléchi, & non par l’amour-propre ou par la passion. Ensuite, il faut posséder un dessin correct, c’est-à-dire qu’on doit bien savoir les proportions & les divisions, non-seulement de la tête, mais de tout le corps en général, afin qu’on fasse connoître la personne par le portrait ; ce qui doit être exécuté de manière agréable, en donnant aux vêtements actuellement à la mode une disposition la plus élégante [ndr : pittoresque] qu’il est possible, ainsi que le grand Lely en a montré l’exemple […] Il faut de plus savoir faire un choix heureux de la lumière & de la manière d’y exposer la personne qu’on veut peindre, afin que la physionnomie fasse le meilleur effet possible ; & donner en même tems l’attitude la plus aisée & la plus gracieuse au corps. Le coloris [ndr : portrait], qui produite un si bel effet quand il est bien employé, est une partie dont il n’est pas moins nécessaire de s’occuper que des autres ; car il faut que la personne en général & chaque partie en particulier ait le ton de couleur qui lui est propre dans sa manière habituelle d‘être, & non pas quand elle est agitée par quelque passion extraordinaire. Le peintre doit surtout bien se garder d’adopter une manière particulière, ainsi que l’ont fait quelques maîtres, dont il est plus facile de reconnoître le pinceau, que la personne dont ils ont fait le portrait. Le choix de la lumière pour les deux sexes est d’autant plus essentiel que la femme , ayant plus de grace & de délicatesse que l’homme, demande par conséquent aussi un clair-obscur plus agréable & plus beau.
Conceptual field(s)
Quotation
Niemand moet twyffelen of de Graveerkunde is een deftige en lofwaardige konst, zo wel ten opzichte van de Schilderkonst, als de Schilderkonst ten opzichte van de natuur: want gelyk de laatste de natuur tot modél of voorwerp heeft, die zy met het penceel trouwelyk nabootst, zo bootst de Graveerkunde desgelyks de Schilderkonst met de naald of het graveeryzer zodanig na, dat'er niets aan ontbreekt dan alleen de koleur, welke echter noch, des noodts zynde, daar by gevoegd kan worden. De Schilderkonst bestaat in een zuivere, nette, en welgevolgde tekening, proportie, dag en schaduwe: de Graveerkunde is voornaamentlyk mede daar op gegrondvest. De Schilderkonst maakt een onderscheid tusschen het gemeen licht en het zonnelicht: de Graveerkunde van gelyken, of kan het doen. In't kort, daar is niets dat den een met de penceel verricht, of den ander kan het met de naald of het yzer mede uitdrukkken, zo wel allerhande stoffen, wol, zyde, zatyn, linnen, glas, water, goud, hout, steen &c.
[D'apres DE LAIRESSE 1738, p. 630:] The Art of Engraving is questionless noble and praise-worthy ; because it respects Painting, as Painting does Nature : For as the latter has Nature for it’s Model or Object, which it faithfully imitates with the Pencil ; so Engraving likewise copies Painting, either with the Needle or Graver, in such Manner as only to stand in Need of Colours ; which, when required, may be added to it. Painting consists in a neat and good Outline [ndr: drawing], Proportion, Light and Shade : And these are also the Foundations of Engraving. Painting distinguishes between common Light and Sunshin : Engraving does, or can do, the same. In fine, whatever the one performs with the Pencil, the other can express with the Needle or Graver, and as neatly, wheather Stuffs of all Kings, Wool, Silk, Sattin, Linnen, Glass, Water, Gold, Wood, Stone &c.