MEESTER (n. m.)

MAESTRO (ita.) · MAGISTER (lat.) · MAÎTRE (fra.) · MASTER (eng.) · MEISTER (deu.) · PRAECEPTOR (lat.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
ARTISAN (fra.) · AUTEUR (fra.) · MAÎTRE (fra.) · PEINTRE (fra.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/ · INSTRUCTOR (eng.) · KÜNSTLER (deu.) · LEHRMEISTER (deu.) · MAÎTRE (fra.) · MASTER (eng.) · MEISTER (deu.) · PRAECEPTOR (lat.) · VORGÄNGER (deu.)

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

11 sources
34 quotations

Quotation

9 Daerom een goet Meester waer goet ghevonden, {Den jongers is nut by een goet Meester, hun begin aen te nemen.}
Voor eerst, om goede manier aen te wennen,
En om te leeren seker vaste gronden
Int stellen, handelen, omtrecken, ronden,
Dagh, en schaduws plaetsen wel leeren kennen, 
Eerst met Colen dan met Crijen oft Pennen,
Aerdich trecken op den dagh, datment nouwkens
Sien mach, en daer schaduw valt harde douwkens. {Soet op den dagh te trecken.}

[D'après NOLDUS 2008, p. 37:] 9 C’est pourquoi il serait bien de trouver un bon Maître{Il est utile, pour les apprentis, de commencer chez un bon Maître.} d’abord pour s’instruire de la bonne manière et pour apprendre les principes sûrs et solides de l’Art de disposer, exécuter, délinéer, modeler, de bien distinguer les parties éclairées et ombrées et de dessiner d’abord au Fusain, à la Craie et à la Plume en faisant des traits si fins dans les parties claires{Dans les parties claires, il faut faire des traits très fins.} Qu’ils soient à peine visibles, mais plus forts dans les ombres.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

d’Ouders daerom, naedat sy de naturelicke toegheneyghtheyd haerer kinderen hadden uytghevonden, plaghten ernstelick sorghe te draegen dat de selvighe met d’eerste ghelegenheydt eenen goeden ende ghetrouwen Meester bequaemen, die sijne leer-jonghers de waere ghedaente van de Konst ende niet den blooten schijn soude voorhouden,

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] For this reason the parents, after they have discovered the natural inclination of their children, tend to seriously take care that they receive a good and loyal Master at the first opportunity, who will show his pupils the true form of Art and not the superficial appearance [NDR: literally: the naked appearances] ,

Junius emphasizes the important role of parents and a master to recognize the talent (‘toegeneigdheid’) of a child and help him or her to develop this talent. Important is the addition of the adjective ‘natuurlijk’ (natural) to ‘toegeneigdheid’, as it refers to the innate origin of this quality. [MO]

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Het andere ’t welck Plinius in desen Pamphilus aenmerckt, is dat sijne scholieren tien jaeren aen hem verbonden bleven; hy socht den goeden naeme sijner schole boven alle dinghen te behouden, niet willende dat de leerkinderen souden bestaen te vlieghen eerse vleughelen hadden; dies plaght hy se ontrent de teycken-Konst en andere noodsaeckelicke gronden vry wat langhe besigh te houden, sonder te lijden dat sy door eenighe onbesuyste goed-dunckenheyd de hand te vroegh an ’t verwen souden slaen. Wy en souden dese voorsichtigheyd der ouder Meesters niet hebben aengheroert, ’t en waer saecke dat vele hedensdaeghsche Meesters gantsch verkeerdelick te werck ginghen, door een eerghierighe haestigheyd beghinnende met het ghene laetst behoort te sijn, seght Quintilianus {Lib. I. orat. instit. Cap. 4}, want sy den waeren voortghang haerer Leerlingen grotelicks verhinderen, wanneer sy de selvige maer alleen ontrent schijn-schickelicke dinghen ten toone soecken te stellen.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The other thing that Plinius remarks of this Pamphilus, is that his pupils remained connected to him for ten years; he attempted to preserve the good name of his school above all things, not wanting that his learning children [NDR: pupils] would fly before they had wings; because of this he tended to keep them busy with the Art of Drawing and other necessary principles a little longer, without suffering that they would lay their hands too early on painting because of a reckless disposition. We then would not have mentioned this carefulness of the old Masters, if many present-day Masters had not worked rather wrongfully, beginning with that which should be last because of a honour-eager hastiness, says Quintilianus {…}, as they largely impede a true progress of their Students, when they only attempt to show them the ‘apparently-convenient’ [NDR: problematic translation of schijn-schickelick] things.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Dient tot antwoordt, dat ons ghevoelen niet met alleen daer door soude verswackt worden, al stonden wy bekent dat eenighe Meesters sonder ’t behulp van d’andere Konsten en wetenschappen redelicke Schilders gheworden sijn; ghemerckt wy in dese onse verhandelinghe niet en spreken van de gemeyne dozijnwerckers, maer alleenlick van de rechte Konstenaers; die in ons oordeel gheleerde kloeckaerds behooren te wesen; dat is; mannen van sulcken uytnemenden verstand en naerstigheyd, dat de Nature t’saementlick met de Konste tot haere volmaecktheyd schijnt aenghespannen te hebben.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] It serves as an answer, that our feeling would not only be weakened by it, although it is known to us that some Masters have become acceptable Painters without the assistance of the other Arts and sciences; seen that we are not discussing the common ‘mass producers’ here, but only the real Artists; who, in our opinion, ought to be learned smart numbers; that is, men of such an outstanding mind and diligence, that it appears that Nature and Art have been combined for its perfection.

Junius defines what an artist (‘kunstenaar’), distinguishing between those who produce art works by the dozen (‘dozijnwerker’) and true artists. The difference lies in their level of knowledge (‘verstand’) and diligence (‘naarstigheid’), although he acknowledges that some masters (‘meester’) have managed to become reasonably good without this. Only the combination of nature and art will lead to perfection in art. Junius states his intention to only talk about these true artists in his text. This excerpt does not occur in the Latin edition of 1637. [MO]

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

[…] gaen wy eens toe om te bewijsen dat het veel loffelicker is de Natuyre, dan andere Meesters handelinge te volgen; want, andere Meesters maniere na te bootsen, is hatelick; de Natuyre te volghen, is prijsselick. […] Maer hoe sullen wy dat volghen? Sullen wy het soo maecken dat yder een kan sien om dat het op sodanige maniere gemaect is, dat het van die, of die Meester zy? neen geensins: want soo lange als dat bespeurt werdt, en te kennen is soo doet de Meester daer noch al van 'tsijne te veel toe: maer soo hy het leven so weet te volgen datmen oordeelen kan dat het eygentlicke 'tleven na by komt, sonder nochtans de Meesters manieren daer in te konnen vinden die het ghemaect heeft; sulcken Geest komt Lof en Eere toe, ende sal boven andere gestelt werden: wech dan met andere Meesters handelinghe te volgen, (seer wel seyde Michaël Agnolo by dese gelegentheyt, die altijdt een ander achter-volght, en kan hem nimmermeer voor-by loopen, die geduerich van het hare daer toe brengen.

[proposition de traduction, Léonard Pouy:] […] nous allons démontrer qu’il est bien plus méritant de suivre la nature plutôt que la manière de faire d’autres maîtres, car imiter la manière d’un autre peintre est odieux, tandis que suivre la nature est louable. […] Mais comment la suivrons-nous ? La suivrons-nous de façon à ce que l’on puisse voir que c’est de telle ou telle manière que cela a été fait ou par tel ou tel maître? Non, assurément, car si cela peut-être visible et reconnu, alors ce maître aura mis trop de lui même dans son travail. Mais s’il fait en sorte d’imiter la vie de telle façon que les gens jugent que cela approche la vie avec naturel sans pouvoir y détecter la manière du maître qu’il l’a fait, un tel esprit mérite louanges et honneurs, et sera considéré comme supérieur aux autres. Aussi faut il cesser de suivre la manière des autres maîtres (à propos de quoi Michel-Ange déclara très justement : « Celui qui en suit toujours un autre ne le surpassera jamais »), qui apportent toujours quelque chose de leur invention.

Conceptual field(s)

MANIÈRE ET STYLE → le faire et la main

Quotation

Den Geest besit hier de Vryheydt, soo wel als inde algemeene Schilder-Konst op Tafereelen, want daer in verkiest yeder Meester soodanighen Study als met sijne genegentheydt alderbest accordeert, ghemerckt het niet wel alle Universeele en in elck dingh, even groote Meesters konnen zijn.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] The Mind has the Freedom here, like in the general Art of Painting on Panel, because every Master choses such a Study that coincides with his inclination, as it is not easy to all be Universal and be equally great Masters in all things.

The introduction to the English translation does not follow the text of the original. [MO]

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Doch op dat wy het lichtveerdigh oordeel der gener die de selve verachten, ofte de hooghste volmaecktheden en vermoghen der Schilder-konst, gantsch light ende los stellen even of die sonder eenighen Arbeytsame Study, konde begrepen, of bekomen werden, als een geringh en slaefachtigh handt-werck; soo hebben wy voorgenomen in dese onse Inleydingh te toonen, wat tot een geleert en volkomen Meester noodtwendigh moet verstaen werden, op dat een yeder (siende wat tot dese Konst behoort) leere, een grootachtinghe van de selve te hebben, en niet te meenen datse om Broodt loopt (alsmen tot verachtinghe wel is gewoon te seggen: ) ofte datse als aen veel andere Konsten uyt de Schilder en Teycken-konst herkomende, wordt aengedaen. {Dat wy de kleynachtinge der Schilder-Konst sullen wederspreecken, door aenwijsingh wat tot de selven behoort.}

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yet in order for us to claim rather light and loosely the futile judgment of those who despise it, or the highest perfections and ability of the Art of Painting, as if it could be understood or begotten without any diligent Study, as a minor and slavish hand-work; as such we have resolved to show in this Inleydingh [ndr: Goeree is referring to the whole book], what should necessarily be known by a learned and perfect Master, in order that anyone (seeing what belongs to this Art) will learn to have a great admiration of it, and will not think that it is just about making a living (as one tends to say out of spite:) or that it – just like many other Arts that spring from the Art of Painting and Drawing – is being touched upon. {That we will contradict the disrespect of the Art of Painting, by showing what belongs to it.}

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Want dewijle de Tafereelen onder verscheydene uytleggers dickwils dapper door de Pijcke danssen, ende lijden moeten dat de gedachten, en ’t voornemen vanden Schilder, d’uytlegh ende waerheyt der Historye, de rede vande plaets, d’Ordinantie der inventy, mogelijckheyt der doeningen, ware proportionele Teyckeningh, Kleedingen ende toestelselen, ende andere behoorlijcke hoedanigheden meer, ge-examineert, ende bedisputeert wert; dat menighmael occasie verschaft, om de groote of kleyne ervarentheyt van een Meester uyt te vinden, ’t geen dikwils in eenige kleynigheden ontdeckt wert, ja in soodanighe daer een omsichtighen Meester nimmer op ghedacht en heeft, veel min een slecht hooft.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Because while the Paintings often ache heavily under the different people who explain them, and have to suffer that the thoughts and the intention of the Painter, the explanation and the truth of the History, the reasoning of place, the Composition of the invention, the possibility of action, the true proportional Design, Clothing and hues, and yet other decent things, will be examined and disputed; which often gives the opportunity to find out the great or small experience of a Master, which often can be discerned in small things, yes as a careful Master has never thought of it, even less a minor spirit.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Verstaen hebbende alle de noodige kennissen ende wetenschappen die een verstandigh Schilder moet trachten te besitten, ende sich eygen te maecken, soo kan nu wel eenighsins gegist werden, hoe het by komt datter soo weynige tot de Volmaecktheyt van een Universeel Meester konnen geraecken; {Waerom so weynige groote Meesters worden.} gemerckt menige na veel arbeyts eerst beginnen te sien watter tot de Geleertheydt van een groot Meester in de Schilder-Konst vereyst wert; haer een oneyndigh getal van swarigheden ontrent de Konst-regelen practiseerende, die haer onmogelijck schijnen oyt te sullen beseffen, invoegen sy al suchtende onder dien last, van vreese wederom te rugge loopen, of veranderen door ’t beschouwen van dit in-ghebeelde Medusaes hooft, in een steen van wanhoop ende leyheyt, alsoo datse blijven diese zijn en waren, dervende uyt schrick voor de kennis die de volmaecktheyt vereyst niet een voet versetten, om een ander voorby te stappen. Doch dit alles en behoorde een verstandigh Constenaer niet af te weeren, of schoon vele de rechte Meesterschap niet en koment te treffen, maer veel eer aen te manen: {Wat dit ontrent een Leergierigh gemoet behoorde te doen.} want hoe de wetenschap eener Konst minder gemeen is, hoese heerlijcker in de oogen aller Menschen uytmunt; en ofwe schoon de volmaecktheyt van een Konst niet en konnen bekomen, soo isset niet te min loffelijck, een Trap of twee hooger gestegen te zijn dan een ander: Ja al wetenwe dat andere groote Reusen in Meesterschap zijn geweest ten opsicht dat wy maer kleyne Mannekens en zijn, en dat sy veele en verre dingen hebben konnen sien, soo moetmen evenwel door neerstigheyt op hare schouderen sien te klaveren, op datmen, ware het mogelijck, noch een weynigh verder moghte sien dan sy gesien hebben.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Having understood all the necessary knowledge and sciences that a wise Painter should try to possess, and obtain, we can easily guess why it is that so few can reach the Perfection of a Universal Master; {Why so few become great Masters.} seen that many only begin to understand after a lot of work what is necessary for the Wisdom of a great Master in the Art of Painting; practicing an eternal number of difficulties regarding the rules of art, which seem impossible to him to ever comprehend, as such they will again step back or change after seeing this imaginary head of Medusa, in a stone of despair and stoniness , so that they remain who they are and were, not moving a foot out of fear for the knowledge that is necessary for perfection, to pass by someone else. Yet all of this should not keep a sensible Artist away, as many will not reach the true Mastery, but rather only touch upon it: {What this should mean for a inquisitive mind.} because the more the science of an art is less common, the more delicious it excels in the eyes of all Men; and although we cannot obtain the perfection of an Art, it is nonetheless praiseworthy, to have reached a step or two higher than another: Yes although we know that others have been great Giants in Mastery and that we are but small little men in comparison, and that they have been able to see many and far things, as such one should try to climb on their shoulders through diligence, so that one, if possible, may be able to look a little further than they have looked.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Maer gelijck het wel geraetsaem, ja oock seer noodigh is, datmen inden beginne van sijne Studien andere Brave Meesters navolgt, en tracht in dat gene, in welcke sy gedwaelt hebben, haer te overtreffen, soo moet geweten worden datmen daer ontrent niet alleen yver ende neerstigheyt moet aenwenden, maer oock voor al sich seer wijslijck dragen: {Watter in ’t volgen van andere Meesters moet waergenomen worden.} Want het geleerdelijck navolgen van een groot Meester vereyst vry wat anders, als het simpel Na-Copieeren, dat voor de Jongelingen wel een bequaem middel is, om voor eerst de Pinceel te leeren handelen, de Verwen ende Colorijten te leeren vinden, ende soo voorts: Maer in het Meesterlijck studeeren, ende navolgen daer moet alleen het oordeel sich ontrent de Deughden vande alderbeste dingen oeffenen: ende dat met een sorghvuldige Naerstigheyt, om alles uyt te vorssen, ’t geen daer vanden rechten aert der Konsten in is. Want inde beste Tafereelen, sitten de Deughden somtijts soo diepe verborgen, ende soo konstelijck door het geheele Werck ingewickelt, ende door-vlochten, dat den alderscherpsinnighsten Meester de selve niet als na een lange opmerckingh en bestaet te vatten. Soo dat van een onkundige dickwils de fauten die daer noch in gebleven zijn, best van alles worden opgevolght en ingezogen; {Onkundige volgen de fauten in ’t Copieeren best na.} daerom datmen met een verstandigh en rechtsinnigh oordeel soodanige dingen bestuderen sal, ende en etent niet al voor Suycker op wat van dese of gene groote Meesters voortkomt, invoegen men de gebreecken soo wel als de volmaecktheden tot een wet van navolgingh komt te stellen, even offe uyt respect van hare Meesterschap niet en hadden konnen dwalen: Maer dan kan het navolgen eerst prijswaerdigh en voordeeligh zijn, soo wanneer sy de volle kracht der Konst inde voornaemste dingen heeft getroffen.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yet as it is advisable, yes also very necessary, that one imitates other Good Masters in the beginning of his Studies, and attempts to surpass them where they have strayed, as such it should be known that one should not only apply ardor and diligence, but also behave themselves very wisely: {What should be observed in following other Masters.} Because it demands something different to intelligently imitate a great Master, than simply Copying After, which is an adequate means for young ones, to learn to treat the brush for the first time, to learn to find the colors and colorations et cetera: But in studying masterfully, and imitating, there only the judgement regarding the Virtues of the very best things should be practiced: and with a careful diligence, to find out everything, which is in it about the true nature of the Arts. Because the Virtues are often soo deeply hidden in the best Paintings, and are so artfully folded and braided into the whole work, that the most perceptive Master cannot assume to understand it but after a long observation. Such that the mistakes that remain in it are often followed the best and taken in by an incapable [artist]; {Incapable artists imitate the mistakes the best in Copying.} which is why with a wise and frank judgement one should study such things and not take at face value [ndr: literally: eat like sugar] everything that comes from this or another great Master, as such one may take the flaws as well as the perfections for a law to imitate, as if out of respect for their Mastery they could not stray: But the imitation will first become praiseworthy and useful, when she has captured the full power of Art in the principal things.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

So datter, (sonder dat nochtans yemants doen in ’t bysonder worde berispt) dit in ’t korte kan toegheseyt werden; datter weynighe van die welcke andere in haer Werck moeten te hulpe roepen, gesien worden, die de naem van een groot Universeel Meester dragen, noch oock dat hare stucken in een ongemeene hoogh-achtingh zijn; en ’t is niet vremt, want wat ongehlijck soude men doen, datmen yemandt die van dry à vier Vaders was voort geteelt, den naem van een Hoere-Kint gaf. {Gelijckenis waerom sommige geen groot Meester konnen genaemt worden.}

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Such that, (without scolding someone’s actions in particular) this can be added briefly; that there few are seen amongst those who have to call in the assistance of others in their Work, who carry the name of a great Universal Master, nor that their works are in an extremely high esteem; and it is not strange, because how could it be wrong, that someone who had been bred out of three or four Fathers, carries the name of a bastard child. {Comparaison why some may not be called great Masters.}

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

{Teycken-Konst vereyst een gansch Mensche.} Nu vermits dese Konst van Teyckenen (het sy datse haer op-sicht heeft tot de Schilder-Konst, ofte op hare eygen volkomentheyt) sich seer wijt uytstreckt, en veel meer verborgentheyden in haer begrijpt, als veele wel duncken, en dat daer toe een groote kennis van alle dingen vereyst wert, (gelijck dat kortelijck in onse Inleydingh tot de Schilder-Konst getoont is, en noch breeder soo in dit, als in ons volghende Werck sullen aenwijsen;) soo moetmen weten, dat sy de sinnen en schrander oordeel van een gheheel Mensche vereyst, om die grondigh en verstandelijck te leeren verstaen, en die als een Man, die den naem van een Meester past, deftigh in ’t werck te stellen. Derhalven en kan ’t van niemandt tegen gesproocken worden, dat wy ten desen eynde een lichtverstanelijck onderwijsinge aen de jonge Leerlingen voorstellen, om daer in soo veel als moghelick is, de waere eygenschappen en bysondere waerneminghen deser Konste soo naeckt aen te wijsen, dat selfs de geringe verstanden met tijt en arbeyt, een goet stuck weegs in de eerste beginselen kunnen gebracht werden.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {The Art of Drawing needs a complete Man.} Now that this Art of Drawing (whether she has her use for the Art of Painting or for her own perfection) stretches very widely, and contains far more secrets than most would think, and as a great knowledge is necessary for it, (as has recently been shown in our Inleydingh tot de Schilder-Konst, and will be discussed more in this and our next Work;) as such one should know that it needs the senses and bright judgement of a complete Man, to be able to understand it profoundly and wisely, and which a Man, whom the name of Master suits, should definitely apply. Therefore nobody can contradict, that we propose a easily understandable instruction to the young Pupils, to point out as much as possible, the true characteristics and special observations of this Art so plainly in it, that even the lesser minds can be taken quite far in the first beginnings with time and labour.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

{Middelen waer door men sich in dese Konst oeffenen sal.} De middelen nu waer door men sich in dese Konst kan oeffenen, konnen bequamelijck in twee generale leden onderscheyen worden: de eene is de onderwijsinge, het andere is de doeningh van den Leerlingh selfs.
{Hoedanig ’t onderwijs geschiet.} De onderwijsinghe geschiet door eenen Meester, het sy dan over eenige Konst die men door Teyckenen na-volght, ofte over het natuerlijck leven, en wat daer vorder kan onder begrepen worden, daer na is het natuerlijck leven, den Meester en ’t onderwijs van de Leerlingh selfs.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Means by which one should practice oneself in this Art.} Now the means by which one can practice oneself in this art, can successfully be divided into two general parts: the one is the instruction, the other the practice of the Pupil himself. {How the instruction takes place.} The instruction takes place by a Master, either with regard to some Art that one imitates by means of Drawing, or with regard to the natural life, and what else can be included in it, after that there is the natural life, the Master and the instruction of the Pupil himself.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

{Lantschap Teykenen ten hoogsten nut en vermakelijck.} Maer eer wy van het leven afscheyden, soo en konnen wy niet wel nalaten, oock kortelijck aen te wijsen, de nuttigheyt van het Teyckenen van Landschappen, Verschieten, Bergen, Duynen, Bosschadien, Struycken, Kruyden, Ruynen, en allerhande Dieren des Velts, als Paerden, Ossen, Koyen, Schapen, Bocken, en watmen dies meer te Landewaert ontmoet; als zijnde voor de Teyckenaers (boven de verlichtinge die het inde verposingh vande ghewoonlijcke Beeldt-Oeffeningh geeft) een vermaeckelijcke Study, en nuttighe uytspanning; daer-en-boven een middel om sich Universeel inde Konst te maken: {Datmen alle Study vande Schilder-Konst moet beminnen.} Want hy en kan voor geen groot Meester ofte kloecke Geest in achtingh wesen, (seght L. Davincy) die slegts in een dinck volmaeckt is; daer zijn weynige sulcke plompe herssens of sy sullen mettet tijdt tot het wel-doen van een saeck konnen geraecken: Invoegen dat een Jongelingh die niet ghelijckelijck alle deelen vande Konst en bemindt, hy sy soo kloeck als hy wil, hy sal nimmer tot een groot universeel Meester werden. Men siet in ’t gemeen van Teyckenaers ofte Schilders die geene genegentheyt en hebben tot het gene de Landschappen betreft, en sy daer toe versocht worden, ofte aenleydingh krijgen die te maecken, of om na ’t leven te gaen Teyckenen, datse haer dickwils laten voorstaen dat die Study te slecht is om haren tijt daer aen te verquisten; en door dese en andere nalatigheyt geschiet het dat soo weynigh haer selven algemeen inde Konst konnen maecken. Maer om dese misslagh te verbeteren, soo isset raetsaem datmen sich des Jaers twee, of drymael te Landewaert begeeft, om na de verscheyden Zaysoenen, de Landschappen, en wat daer ontrent tot voordeel vande Universeele Study kan ghehaelt worden, na ’t leven af te Teyckenen:

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Drawing the landscape is very useful and delightful.} But before we part from the life, we cannot omit to also briefly point out the use of Drawing Landscapes, Perspectives, Mountains, Dunes, Shadows in the Forrest, Bushes, Plants, Ruins and all sorts of Animals of the Field, like Horses, Oxen, Cows, Sheep, Goats and what else one runs into in the countryside; this is a pleasant Study and useful relaxation for the Draughtsmen (besides the relief that it provides as the leisure of the usual Figure-Practice); moreover it is a way to make oneself Universal in the Art: {That one should love all Study of the Art of Painting.} ‘Because he cannot be considered a great Master or bright Mind, (says Leonardo da Vinci) who is only perfect at one thing; there are few such firm brains that with time will arrive at doing one thing well: Adding that a Young Man who does not love all parts of the Art equally, he may be as bright as he wishes, but he will never become a great universal Master.’ In general one observes that Draughtsmen and Painters who have inclination for that which concerns the Landscapes, and when they are asked to go draw after the life, or find a reason to make them [ndr.: i.e. landscapes], or to draw after the life, they often boast that this Study is too bad to waste their time on; and because of this neglect, amongst other things, it happens that so few are able to make themselves general in the Art. But to improve on this flaw, it is advisable that one goes twice or three times a year to the countryside, to draw after the life according to the different seasons, the landscapes and all that may be gathered from it to advance the Universal Study:

The citation from Leonardo da Vinci is not included in the English translation and the reflection on how to become a universal master is only partially included. [MO]

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

{[...] een goed Meester te verkiesen.}Om dan wel ond rweezen te worden, zoo moetmen een goed meester verkiezen, die zich de konst verstaet, om van begin af op den rechten wech te geraeken.Want ik hebbe dikwils bevonden, dat de jongers, die by eenich brodder haer begin genomen hadden, bezwaerlijker hare quade manier konden verzetten, als of zy eerst van begin af zouden geleert hebben

[BLANC J, 2006, p. 99] {[...] il faut choisir un bon maître}. Pour être bien instruit et prendre le bon chemin dès le début, il faut ensuite choisir un bon maître qui connaisse l'art. J'ai souvent constaté, en effet, que les jeunes qui font leurs débuts chez quelque bâcleur peuvent plus difficilement se débarrasser d'une mauvaise manière que lorsqu'ils apprennent correctement.

leerling
meester

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

{Niet te vroeg Meester zijn, of na gewin te trachten}. De leerlingen, zeyt Verulamius zijn haere Meesters een tijd lang geloove schuldich, en moeten haer oordeel opschorten, tot dat zy de geheele konsten wech hebben, en die tijt gekomen zijnde, zoo zijn zy gansch vry.

[BLANC J, 2006, p.102] {Ne pas devenir maître ou chercher trop tôt le profit} Les élèves, disait Bacon, doivent pour un temps avoir foi en leurs maîtres et suspendre leurs jugements, jusqu'à ce qu'ils connaissent le chemin de tous les arts. Et ce n'est que le moment venu qu'ils seront totalement libres.

Le philosophe Sir Francis Bacon (1561-1626) ayant adopté pour sa baronnie le toponyme de Verulamium, une des plus grandes villes britto-romaine de grande Bretagne, c'est sous ce nom qu'il se trouve mentionné dans le texte de Hoogstraten.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

[...] : dewijl een verstandig meester niet alleen de schets, maer zelfs een volmaekt begrijp van't geen hy voorheeft in zijn verstant voor af maelt.

[BLANC J, 2006, p. 133] Un maître intelligent peint d'abord en son entendement l'esquisse mais aussi la parfaite idée de ce qu'il a l'intention de faire.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

{Goede kopyen maken goede stukken ruchtbaer.} Dewijl ik in 't voorige Hooftdeel aengeweezen hebbe, dat het den leergierige geesten nut en profijtelijk is, somtijts de werken van andere beroemde baezen nae te volgen, zoo past'er dit ook voor de liefhebbers by, dat de konstige stukken der groote meesters door 't nakopieeren van goede gezellen ruchtbaer worden. Want dewijl dezelve gemeenlijk in konstkamere opgeslooten zijn, en de Kopyën in alle Rijken worden omgezonden, zoo krijgenze daer door allerweegen zoodanich een luister,
dat de Konstminnaers zich niet en ontzien veel dachreyzen af te doen, om de prinsipaelen eens te beschouwen. [...] origineelen of oorspronkelijke werken der treflijke Meesters is, in de kopyen zal vinden. Want zulx is onmogelijk, ten waere eenich Godt den naevolger met den zelven geest des eersten meesters begenadigde. {En origineelen} Daer is altijts een bevallike lusticheit in d'origineelen, zegt Dionisius Halikarnassus, die in de kopyen ontbreekt: want hoe wel datze zijn nagevolgd, zoo wijzenzenochtans hier en daer iets uit, dat niet uit de natuer, maer uit een pijnlijken arbeyt schijnt voort te komen. Ook ziet men, dat de deugden des eersten prinsipaels in de kopyen met veele gebreeken omringt zijn, min of meer als de gedrukte bladeren, van eenich onverstandich letterzetter nae eenich moeylijk schrift geflanst, vol druksouten en feylen zijn, die den zin of verduisteren of omkeeren. Daer dan noch alder meest in de gemeene welstandige Harmonie en Gratie gefaelt wort.

[BLANC J, 2006, p. 325] {De bonnes copies font la renommée de bonnes oeuvres}. Puisque j’ai indiqué dans le chapitre précedent qu’il est utile et profitable aux esprits avides d’apprendre à imiter parfois les œuvres des autres maîtres célèbres, il convient aussi aux amateurs de faire la renommée des œuvres d’art des grands maîtres en les faisant copier par de bons compagnons. En effet, puisque ces oeuvres sont ordinairement enfermées dans des cabinets d’art et que leurs copies sont envoyées dans tous les pays, elles reçoivent par ce biais partout un tel lustre que les amoureux de l’art ne craignent de perdre de nombreux jours de voyage pour contempler une fois les originaux. […] Mais que personne ne s’imagine trouver dans les copies cette force absolue de l’art existant dans les originaux ou les œuvres originales des maîtres excellents. Une telle chose, en effet, est impossible, à moins que quelque dieu ne fasse faveur à l’épigone du même esprit que celui du premier maître. {Les originaux}.Il existe toujours une gracieuse joie, dans les originaux, dit Denys d’Halicarnasse, qui manque aux copies. Aussi, bien qu’imitées, elles montrent en effet, ici où là, quelque chose qui ne semble pas provenir de la nature mais d’un travail pénible. On voit également que les qualités d’une œuvre originale première s’entourent dans les copies de nombreux défauts, plus ou moins comme des feuilles imprimées, qui, baclées par un typographe inentendu d’après quelque écriture difficile, se remplissent de fautes et d’erreurs d’impression qui en assombrissent ou en changent le sens. Il y manque encore et surtout une beauté d’ensemble celle de l’harmonie et de la grâce ordinaires.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → statut de l'oeuvre : copie, original...
SPECTATEUR → marché de l'art

Quotation

Indien daar eenige beminnelijke wetenschap waar, in welk een verstandig en geleerd Schilder op ’t minste mogt onkundig bevonden werden, ten magh hem op ’t nauwste genomen, aan geen gedeelte van de Menschkunde hapere: want behalven het onwaardeerlijk nut van dat al de voornaamste wetenschappen uyt de selve ontfangen, soo leyd’t ‘er opsigt van de algemeene Schilderkonst, een volstrekte noodwett, die sonder eenige bewimpeling of verschooning, all Teykenaars, Schilders, Beeldhouwers, Giet oeffennaars, en die verstandelijk van der selver Konstwerken willen spreken; {Menschkunde is den Schilders ten uyterste nut.} ten uitersten verpligt, grondige kennis te hebben, van de ware Schoonheyd der Mensch Beelden: en hoedanig de maatredige Proportie moet geschikt zijn tot de bediening der Ledematen; op dat die in en onder de beweging, welk tot de doening der Actien; en tot de zienelijke uitdrukking der Passien ver-eyst werd, wel bestuurd mogte werden. Gelijk ook de kennis van de uitwendige gestalte en koppeling der Beenderen […] Invoegen wy onbeschroomd durven seggen, dat een Konstenaar die sich hier in t’eenemaal onkundig en verlegen vind, niet de minste grondvest kan hebben, waar op hy sich selven voor een groot meester in de Schilderkonst kan uitgeve; gelijck hy ook geen bequaamheyd sal konnen hebben, om van de stelling of ware schoonheyd der Beelden, verstandelijk te redeneeren.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Waarom wy dan ook, om dese beschroomde geesten niet bang te maken, het hatelijk en onschilderagtig woord Anatomie veelsints achter de bank smijten, en noemen dese nutte wetenschap liever niet een sagter naam Menschkunde; alhoewel de eerste benaming alrede onder de schilderkunstige konstwoorden, ingehuldigd en gemeen genoeg geworden is. Op de rest antwoorden wy; dat alhoewel, behalven de brodders, selfs eenige van de beroemde meesters der voorige eeuwen, niet geheel vry van de geseyde misslag zijn geweest, en somtijts Naakten hebben gemaakt, daar aan men de Spieren en muskelen niet met een sagte twijffelagtige betrecking, noch met een beklonckene vleesigheyd, of met poeseligheyd, of veilige ontspanningh, of volkomen opspanning en gehoorsaam werkende volsappigheyd, maar die veel eer als klotsen en schollen van harde klippen op en aan den anderen geflanst, schijnd te sien, men nogtans de mistasting van eenige dier groote Geesten soo seer niet en moet afleyden van de al te grondige kennis der muskelen, als wel daar van voorkomende, dat alhoewelse ’t regte pad bewandelen, sy mogelijk noch niet ver genoeg daar in doorgeboord, hun grondige kennis niet genoegsaam met de bevalligheyd van ’t leven en de schoonheyd hebben weten te vereenigen.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] For this reason, to not scare the shy minds, we would rather throw away the hateful and un-picturesque term Anatomie and prefer to call this useful science with the softer term Menschkunde; although the first term has already become appraised and common amongst the painterly art terms. What the rest is concerned, we answer that, although besides the botchers even some of the famous masters of the previous centuries were not completely void of the aforementioned mistake and sometimes made Nudes in which the muscles are not with a soft doubtful draught nor with a firm fleshiness, nor with plumpness, nor safe relaxation, nor complete tension or obediently working juiciness, but that appear to be cobbled together like blotches and slabs, one should not so much deduct the misguidance of some of those great Minds from the too profound knowledge of muscles, but rather coming from this, that although they walk the righteous path, they have possibly not gone deep enough into it, not having been able to satisfactorily combine their profound knowledge with the gracefulness of life and beauty.

groote geest
brodder

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

So isset boven alle ’t gene geseyd is ook misgetast te meenen datmen alleen door veel na het leven te Teyckenen (en dat even soo als ’t ons voorkomt te volgen) tot de voorgestelde trap der ware Menschkunde kan komen: want na dienmen met onbereyde oogen en zinnen, tot het Leven komende, veel dingen in het leven niet en kan sien, om dat noch door een bysondere voorbereydinge de oogen niet open gedaan zijn, (of soo mense ziet, niet verstaat watse in dat geval daarmense ontwaar werd, voor dienst en werking hebben) soo gebeurd het datmense onkundig en onseker aantast; en dickmaal stilstaande spieren ’t onregt in haar uyterste vermogen, en sterck werckende in een gemeene, of geheel niet werkende stand aansiet en vertoond. […] Waarlijck, L. de Vincy en taste niet geheel mis, als hy seyde dat de Schilders welcke naakte beelden buyten de grondige ervarentheyd der Menschkunde schilderden, niet anders dan de opperste huyd der beelden maakten, maar niets van het Beeld self, nog yets dat aan sijn werckelijcke actien of inwendige geest deelachtig is. Men leeft van seker verstandig meester die van sijn leerlingen niet alleen begeerde dat sy in het ondersoeken der muskelen die souden afteyckenen, en by geschrifte aanteekenen wat Spieren en Pesen sich in yder lit volgens sekere bepaalde actien en bewegingen lieten sien of verscholen of het meeste werk, of niet met allen deeden; {Naukeurige maniere om den aart der muskelen te verstaan.} maar hy begeerde selfs datse ontrent de lichaamtjes der kleyne kinderen, van haar geboorte aan tot hun volle wasdom en van daar tot haar hoogste jaren, door alle trappen des ouderdoms en verandering die in yder lit en in de samenvoegselen valt, souden opschrijven, welcke dicker, welke vetter, en welcke magerder wierden; en met welck een onderscheyd, sy in d’een en d’ander staat en stand te kennen waren; ’t geen waarlijck een groote ervarentheyd heeft te weegh gebracht.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Besides all that has been said it is also a mistake to think that one can only reach the envisioned step of true Anatomy by drawing a lot after life (and imitate it this just like it appears to us): because since one, approaching Life with unprepared eyes and senses, cannot see many things in life, because the eyes have not been opened by a special preparation, (or, if one can see them, will in that case not understand what function and action they have) as such it happens that one ruins them through incapably and uncertainly; and often see and show unmoving muscles in their uttermost power, and forcefully working [muscles, ndr.] in a common, or completely silent posture. […] Truly, Leonardo da Vinci was not completely mistaken, when he said that the painters who painted the naked figures without a profound experience of Anatomy, made nothing but the epidermis of the figures, but nothing of the figure itself, nor something that had to do with his true actions or internal mind. There was a certain wise master who did not only ask from his pupils that they would draw the muscles while they were studying them and note by writings which muscles and tendons showed or hid themselves in each limb with certain actions and movements or which did the most work or not with all; {Precise manner to understand the nature of muscles.} but he even wanted them to write about the little bodies of small children, from their birth until their full maturity and from that moment until their old age, through all the different ages and change that happens in each limb and in their assembly, which one became thicker, which fatter, which leaner; and with which difference they could be seen in one or another state or posture; which has truly instilled a great experience.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Van de Stelling der Beelden volgens de Natuurlijke en toevallige stand der beweging in allerhande Doening.
Laat ons van de Tronie-stelling in ’t bysonder tot een ander voornaam en algemeen Deel der Mensch-kunde over gaan; Namelijk tot de Teykenkonstige stelling van de bewegende Stand der Werkende Mensch-beelden; En daar ontrent aanwijsen hoedanig de Beelden onder sekere Linie van Bestuur en Gewigt, en Tegen-wigt allerhande Doeningen en Actien van Staan, Gaan, Loopen, Torssen, Dragen, Werpen, als anders, welvoegsaam en Natuurlijk, sonder daar heen te vallen, of onmogelijkheyd in haar Doening te vertoonen, verrigten konnen: Op dat den Teykenaar en Schilder die sigh daar in wel afgerigt bevind, het Middel mogt in de Hand hebben, om sijn Beelden in allerhande voorval en Verkiesing, tot het Oogmerk van sijn voorgesteld bedrijf, soodanig te bepalen, datse noit tegen de Teykenkundige Trek, noch tegen de mogelijkheyd der Doening, ten opsigt van ’t Maaxel en samen-stel der Leden aanloopen. En gelijk dit een van de gewigtigste Hoofd-stukken der Schilder-Konst is, soo heeft het ook alle Groote en Verstandige Meesters niet alleen ter Herten gegaan, sig hier in wijselijk te dragen, maar veele hebben ook met alle vlijd hun Leerlingen geduurig vermaand daar op nauw agt te geven: En dat wel soo veel te meer alsse sigh ontblood vonden van de Onderwijsingen in de Boeken, en Voor-beelden.
Karel van Mander die beter Schrijver en Prater dan Schilder is geweest, seyde in sijnen tijd dat het te wenschen waar, datter van ymand een Onderwijsing aangaande de stelling der Beelden, volgs de Werkende Verkiesingh der Actien, en d’uytdrukking der Herts-togten, ontworpen wierde: En seyd hy, ik soude sulx geerne selfs gedaan hebben, in dien ik my daar bequaam toe gevonden had.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] On the Composition of Figures according to the Natural and incidental posture of movement in all sorts of Action. Let us proceed from the composition of the Face in specific to another important and common Part of the Anatomy; Namely to the Artful composition of the moving Posture of Working human Figures; And in that context point out to which degree the Figures can carry out appropriately and Naturally, all sorts of Doings and Actions of Standing, Going, Walking, Hauling, Carrying, Throwing and others, within a certain Line of Conduct and Weight and Counter-weight, without falling or showing an impossibility in their Action: So the Draughtsman or Painter who finds himself well-trained in this, has the tools at hand to conceive his Figures such in all sorts of occurrences and choices, to the purpose of the proposed action, that they will never appear to be against the Draught, nor against the possibility of the Action, with regard to the Creation and structure of the Limbs. And as this is one of the most important Chapters of the Art of Painting, as such it has not only concerned all Great and Wise Masters, to act wisely in this regard, but many have continuously urged their Pupils with diligence to pay close attention to it: And even more so when they were without the Instruction in Books, and Examples. Carel van Mander, who was a better Author and Speaker than Painter, said in his time that it were commendable, that someone designed an Instruction regarding the composition of Figures, subsequently the Working Selection of Action and the expression of Passions: And he said, I would have been inclined to do so myself, if I had found myself capable of it.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

{Men kan die niet vast bepaalen.} Wat my aangaat, hoewel ik de vrye geest der Schilderen niet binden wil, en wel weet wat kragtige inbeeldingen zomtijds ‘er zijn, en dat een Meester zoo vast kan weezen, dat hy zonder regulen, heeft leeren alles schilderen na zijn afwykingen, en ook dat d’eene d’inbeeldinge in zommige dingen anders als d’andere geleid wordt; {Maniere des Autheurs.} zal alleenlijk ten dienste der Leerlingen mijn maniere en ordre voorstellen, die ik niet twijffele, of zal eenige dienst en vrugt konnen toebrengen.

[translation: BEURS, en préparation, transl. Myra Scholz:] {This cannot be rigidly prescribed, the author’s method} Although I do not want to constrain the free spirit of artists—knowing what powerful imaginations there are in some cases, and that a master can be so sure of himself that he has learned to paint everything in his own way without rules; knowing also that in some things one imagination is guided differently from another—I shall merely offer pupils my method and order of painting, which I have no doubt will prove useful and fruitful.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Doch aangezien zy niet alleen de bespiegeling der Kunst; maar veel meer ook haare oeffening moeten bekoomen, kan de meester hun de eerste beginselen der handeling leeren op een ley, waar op hy de leerlingen, deze linien met een grieffie laat naatrekken; die dan dezelve in een reis drie of vier, alle fix zullen konnen volgen; en haapert’er noch wat aan, zo kan de meester ligt, neevens de aanwyzinge van de handgreep, of ’t houden der griffie, hen het stout en glad trekken op de leye, naader aantoonen;

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yet, as they should not only obtain a reflection on the Art; but rather its practice, the master can teach them the first principles of handling on a slate, on which he makes the pupils trace these lines with a pen; who will then be able to follow them firmly after three or four times; and if something is lacking, the master can easily, besides the indication of the handle [ndr: the way of holding], or the holding of the pen, further show them how to draw strongly and smoothly on the slate;

term translated by LEHRMEISTER
term translated by MAÎTRE

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Een voorzichtig meester, middelerwyl, moet van den beginne aan, wel en naauwkeurig letten, op de neiging en inborst der leerlingen; op dat hy, schoon ze in veelerlei opzigt strydig zyn, echter met allen zyn oogmerk bereike. Hy moet ook weten, op hoedanigen wys men de onderwyzinge der jeugt, na de hoedanigheid haar’er begrip, met voordeel zal toepassen.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Meanwhile, a careful master, should pay attention from the start, to the inclination and nature of the pupils; in order for him, as they are in many ways contradictory, may reach his goal with all [ndr: of the pupils]. He should also know how to successfully apply the instruction of the youth, according to the state of their understanding.

term translated by MEISTER
term translated by MAÎTRE

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Eerstelyk moetmen dan noodzaakelyk overzien, of die linien zo zyn alze moeten weezen, en met de streepen die wel getrokken zyn te pryzen, moedigt men de jeugt aan, die niet zyn alze behooren, moetmen niet al te veel verachten, maar hen aandringen, omze op nieus, en beter te maaken. Dit wekt de lust en iever dan t’elkens op. Een goed Meester ontziet zich niet de Leerlingen te onderwyzen, voor te gaan, en zelfs streepen maakende hen te zeggen, zo moet’et gedaan weezen, Jongelingen, zo gy ’t wel wilt doen. Want het voordoen, heeft meerder kracht en grooter vermogen ontrent de Leerlingen die eerst beginnen, dan eenige onderrigtinge die in lessen bestaan; de reeden daar van is, dat zy zich beeter met de oogen, dan met het verstand kunnen helpen.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Firstly it is necessary to see whether the lines are as they should be, and by praising the streaks that are well done, one encourages the youth, those [ndr: lines] that are not as they should be should not be despised too much, but they [ndr: the pupils] should be solicited to make them again and better. This incites the desire and diligence every time. A good Master does not spare himself to instruct the pupils by preceding them and by saying – while making streaks himself – it should be done this way, Boys, if you want to do it well. Because setting the example has more force and greater power with regard to the pupils who are just starting, than any instruction that consists of lessons; the reason for this is that they can help themselves better with the eyes, than with the mind.

This section is more elaborate in the German translation. [MO]

term translated by MEISTER
term translated by MAÎTRE

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

[…] want wie geen goed Meester heeft, zal een kwaad navolger zijn. Daarom is het noodig, dat men de Jeugt al vroeg een verstandig Meester geeft, onder wiens ervarentheid en grondige lessen, zy een waare kennis; en niet de uiterlyke schyn der Konst mogte verkrygen.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] […] because he who has no good Master, will be a bad follower. Therefore it is necessary, that one gives the youth a wise Master early on, under whose experience and thorough lessons they may obtain a true knowledge and not the outward appearance of Art.

term translated by VORGÄNGER
term translated by MEISTER
term translated by MAÎTRE

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

T: [...] Maar hoor, als gy de Proportie beelden eens vast in u memorie hebt, zo zult gy allengskens gewent worden, om de passer niet meer met de hand; maar met het oog te gebruiken.
S: Nu begrijp ik watmen te verstaan wil geeven, alsmen zegt, dat de Beeldhouwer de passer in de hand, en de Schilder dezelve in ’t oog moet hebben. Waarlyk ik bevind het nu ook zo, want dat rond en verheeven is, al is het nog zo krom of geboogen, zo kunnen zy ’t met de passer afmeeten; het geen met een geschilderd beeld onmoogelyk gedaan kan worden. Zo dat ik hier uit bemerk, dat het meerder Konst moet weezen te werken met de Geest dan met de handen. Och had myn Meester my al dees dingen gezegt, zo had ik ’t nu al lang geweeten.
T: Hy heeft u moogelyk noch zo ver niet geoordeeld om die zaaken t’openbaaren, of gy hebt door achteloosheid, geen opmerkinge genoeg genoomen, en dan leidmen gemeenlyk, de schuld op de meester. Een Leerling die gaau van begrip, werkzaam, en oplettende in zyn doen is, geeft groote hoop om een braaf meester te worden, te meer als hy in zyn jonkheid door een goede onderwyzinge, ondersteund geworden is. Maar zo hy geen voorzichtigheid, noch goede Memorie heeft; zo koomen hem die drie hoedaanigheeden niet te staade. Want de Voorzichtigheid is het oog der ziel, de Bloem eener Plant, en het spits eener schicht. Maar goede Onthoudinge is het voornaamste.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: But listen, as soon as you have the proportion [ndr: of] figures fixed in your memory, you will gradually become accustomed to no longer use the compass with the hand but with the eye. S [ndr: painter]: No I understand what they want to say, when they say that the sculptor has to have the compass in the hand and the painter in the eye. I am truly agreeing, because that which is round or elevated, no matter how crooked or bent it is, they are able to measure it with the compass; which cannot be done with a painted figure. So I conclude from this, that it is more artful to work with the mind than with the hands. Oh, if only my master had said these things, I would have known them a long time ago. T: Possibly, he did not deem you advanced enough to reveal those things, or you have not noticed it because of carelessness, and then the master is generally blamed. A pupil who is quick-witted, diligent and attentive in his ways, gives great hope to become a good master, more so if he has been supported by good instruction since his childhood. But if he does not possess carefulness, nor a good memory; then those three characteristics will not be apparent. Because the Carefulness is the eye of the soul, the flower of a plant and the point of a beam. But a good Memory is the most important.

term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage
L’ARTISTE → qualités

Quotation

De eigenschap en welvoegelykheid in 't ordineeren der Geschiedenissen is het waare kenteeken van een vernuftig Meester.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 282:] C’est par une sage économie & une convenance [ndr : dans l’ordonnance des histoires] bien entendue que l’on distingue le plus les grands maîtres […]

term translated by MASTER
term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Deze vier byzondere lichten, wel en natuurlyk verbeeld, zyn waarlyk proeven van een vernuftig Meester […]

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 387:] Une représentation exacte & naturelle de ces quatre différentes lumières du jour seroit sans doute la preuve d’un grand talent [ndr : maître] […]

term translated by MASTER
term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités
CONCEPTS ESTHETIQUES → génie, esprit, imagination

Quotation

De verstandige Meesters verkiezen altoos den bekwaamsten tyd, of uur van den dag, met het voorval der geschiedenis best overeen komende. Dit uur geeft een byzonder groot voordeel door deszelfs mezzetinten; vertoonende ons alles in zyne eigene natuurlyke koleur: en dit wel waargenomen zynde, veroorzaakt een ongemeene bevalligheid en welstand voor ons gezicht.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 467:] […] un sage peintre doit toujours choisir le tems & l’heure qui conviennent à l’histoire qu’il veut mettre sur la toile. La lumière de cette partie du jour est agréable par les demi-teintes qu’elle produit, parce qu’elle nous présente tous les objets avec les couleurs locales [ndr : litt. naturelles]qui leur sont propres ; de sorte que l’artiste qui observe bien ses convenances ne peut manquer de faire un ouvrage plein de grâce & de verité [ndr : bienséance].

term translated by MASTER
term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

Dit ontstaat voornaamentlyk daar uit, dat de Meesters, wanneer zy hunne Discipelen iets te copieeren geeven op verschillende groottens, hun hier van geen onderrichting doen, maar wel uitdrukkelyk begeeren dat zy alles, zo na als 't hun doenlyk is, volgen zullen: het welk regtdraadts tegens de waarheid der Konst aanloopt.

[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p. 177-178:] Mais c’est principalement aux maîtres qu’on doit imputer cette méthode vicieuse, parce qu’en faisant faire par leurs élèves des copies d’une grandeur différente de celle des originaux, ils ne les préviennent pas des nuances qu’ils doivent observer à cet égard ; et les engagent au contraire, à copier tout avec la plus scrupuleuse exactitude, quoique cela soit absolument contraire aux règles de l’art.

term translated by MASTER
term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Een verstandig Meester moet zekerlyk zich wel ter deeg geoeffend hebben in de kennis van de waare geschaapenheid der zaaken die hy verhandelen wil, om niet voor onkundig geacht te worden: want de waarheid kan niet verborgen blyven ten opzichte van den Dichter. Het is dan om die reden dat iemand zich moet wagten van de gemelde waarheid met eenige valsheid te vermengen, voornaamentlyk in heilige geschiedenissen, of geestelyke verbeeldingen: want daar is een groote strydigheid tusschen beiden.

[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 468-9:] A judicious Master must certainly be well exercised in the Knowledge of the true Conditions of the Things he is to handle, that he may not be thought an Ignorant ; for the Truth cannot be hidden with respect to the Inventor. Wherefore you ought to take heed of mixing this Truth with false Things, especially in sacred Stories, or spiritual Representations ; since there is so great a Contrariety between them, that they cannot be joined, unless to shew the Disagreement […]

term translated by MASTER
term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités

Quotation

DE bevalligheid van een welgesneede of geëtste Prent bestaat eerstelyk in een helder lichte en bruine schaduwe: hier onder verstaande, dat de zagte arceeringen op de gedaagde partyen byna onzichtbaar, en de toetsen of diepsels in tegendeel krachtig en zwart gehouden werden: ten tweden, dat het naakt fyn en dommelachtig, en de kleedinge wat grover of ruiger, naar hunne eigenschap, gearceert moeten zyn; doch alles zonder ommetrek, zo wel aan de zyde des lichts, als die der schaduwe, ja zodanig dat de uiterste ommetrek alleen door de tint der gronden, daar tegen aangeweezen, kenbaar werd. Maar om het werk tot de hoogste volmaaktheid te brengen, en het groot verstand en kennis des Meesters te meerder te doen uitmunten, moeten de tinten der koleuren, zo veel als 't mogelyk is, daar mede in aangeweezen worden. Doch dewyl een Prent niet geheel in de fraaije ordinantie, schoone beelden, cierlyk bywerk, zuivere en gladde sneede of geëtste trek bestaat, maar wel voornaamentlyk in een goede harmonie en redding van't geheel, is 'er ten hoogsten aangeleegen, dat men wel toezie om zulks voor alle dingen in acht te neemen.

[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 631-632:] The Grace of well-etch’d or engraved Print consists, First, in a bright Light and dark Shade ; by which I understand, that the faint Hatching on the lighted Parts be kept almost imperceptible, and the shady Touches contrarily strong and dark. Secondly, that the Naked, or Carnations, be hatched fine and somewhat dull, and the Draperies courser and rougher, according to their Qualities ; yet all without any Outline, either on the light or shaded Side, even so that the Extremities be only formed by the Tint of the Grounds against which they come. But to give the Work the greatest Perfection, and shew the Judgment [ndr: understanding and knowledge] of the Master, the Tints of the Colours should also appear as much as possible : Yet as a Print does not so intirely consist of fine Ordonnance, beautiful Figures, elegant By-works, and neat cut or etch’d Strokes, as in a good general Harmony, so this Harmony ought to be principally studied.

term translated by MASTER
term translated by MEISTER

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités