OOG (n. n.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
ŒIL (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
Beneffens dese voornoemde Imitatie der naturelicker lichaemen door welcke de Konstenaers aengeleyd worden om allerley sienelicke dingen nae 't leven uyt te drucken, so staet ons alhier noch een andere soorte van Imitatie aen te mercken, door welcke den Konstenaer sich verstoutet oock soodaenighe dinghen af te beelden die van 's menschen ghesicht verde sijn afgescheyden. Ende al hoewel de voornaemste kracht van dese imitatie in de fantasije bestaet, soo is het nochtans dat wy d'eerste beginselen deser imaginatie onsen ooghen moeten danck weten; want d'inwendighe verbeeldinghen die in onse ghedachten spelen, konnen daer in noyt ghefatsoenert worden 't en sy dat wy eerst de ghedaente der dinghen ergens in 't rouwe met onse ooghen hebben aenschouwet, of ten minsten met d'een of d'ander onser vijf sinnen hebben ghevoelt.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Besides this aforementioned Imitation of natural bodies by which the Artists are stimulated to express all sorts of visible things after life, we should here consider another type of Imitation, by which the Artists dares to also depict such things that are far removed from man's view. And although the principal power of this imitation exists in the fantasy, then we should still thank our eyes for the first beginnings of this imagination; as the internal representations that play in our thoughts can never be modeled there, unless we have first beheld the shape of things somewhere in coarse with our eyes, or at least have felt with one or another of our five senses.
Conceptual field(s)
Quotation
Op dese verbeeldenskracht die daer in Phidias wordt aan ghemerckt, dringhen oock andere vermaerde Schrijvers dapper aen, om te betoonen op wat voet eenen rechten Konstenaer moet aengaen. Ich houde het daer voor, seght Tullius {de perfecto oratore}, dat daer nerghens yet soo schoon ghevonden can worden, of noch is dat al vele schoonder waer nae 't selvighe, niet anders als een beeldt nae de tronie uyt ghedruckt is; aenghesien sulcks noch met d'ooghen, noch met d'ooren, noch met eenighe onser sinnen doorgrondet kan worden; wy begrijpen 't maer alleen met onse ghedachten ende met ons ghemoedt. Soo is 't oock dat wy ons selven noch altijdt eenighe verbeeldinghen connen voorstellen die de schoonheydt der Beelden van Phydias ghemaeckt verde te boven gaen, alhoewel de selvighe onder alle andere wercken van dien slagh d'aller volmaeckste waeren. Oock soo en heeft dien grooten Konstenaer, als hy 't Beelt van Jupiter ende Minerva maecte, sijne ooghen niet gheslaeghen op yemant daer hy dese ghelijckenisse uyt trock, maer hy heeft in sijn ghemoedt het voorbeeldt van een seer uyt ghelesen schoonheydt gehadt, op 't welcke hy sijne ooghen standtvastighlick houdende, beyde sijne Konst ende sijn handt nae de ghelijckenisse des selvighen voorbeeldts bestierde. Daer is dan in de ghestalte der dinghen yet-wat 't welck in volmaecktheyt uytsteket, soo dat nae 't verdachte voorbeeldt deser volmaecktheydt alle d'onsienelicke dinghen door een Konstighe imitatie worden afghebeeldet.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Other Authors likewise insist firmly on this imagination that is recognized in Phidias, to show on what foot a good Artist should continue. I consider it as such, says Tullius {…}, that nothing so beautiful can be found anywhere, or it is already much more beautiful than itself, nothing different from an image reproduced after a face; seeing that such cannot be understood neither with the eyes, nor with the ears, nor with any of our senses; we only understand it with our thoughts and with our mind. This is also why we can always imagine some representations that far surpass the beauty of the Sculptures by Phidias, although these were the most perfect amongst all works of this kind. Similarly, while he made the Sculpture of Jupiter and Minerva, this great Artist has not cast his eyes on someone from which he took this similitude, but in his mind he had the example of a very outstanding beauty, on which he steadily kept his eyes, both governing his Art and his hand after the similitude of this example. In the shape of things is something which stands out in perfection, such that all invisible things are reproduced by an artful imitation after the imagined example of this perfection.
PHIDIAS, Athena Parthenos, c. 447 BC, chryselephantine statue, lost; or : Phidias, Athena Lemnia, c. 450-440 BC, bronze statue, lost
PHIDIAS, Zeus, c. 435 BC, chryselephantine statue, lost (5th century AD)
Conceptual field(s)
Quotation
Het voornaemste werck van eenen goeden Nae-boetser is voornaemelick daer in gheleghen, dat hy ervaerene ende wel gheoffende ooghen soecke te bekomen; niet alleen om dat wy de verborgene deuchden der ouder Konstenaeren in 't minste niet en konnen begrijpen, 't en sy saecke dat wijse eerst wt vinden; maer oock om dat de schijnbaere deughden selver menighmael soo konstighlick door 't geheele werck in een ghevlochten ende ghewickelt sijn, dat d'alder scherpsichtichste Konstenaers en d'aller ervaerenste Leermeesters de selvighe maer alleen nae den aendacht van een ghestaedighe opmerckinghe konnen beseffen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The primary task of a good Imitator mostly consists therein, that he tries to obtain experienced and well-trained eyes; not only because we cannot understand the hidden virtues of the old Artists in the least, it is necessary that we invent them first; but also because their apparent virtues have often been braided and winded so artfully throughout the whole work, that the most discerning Artists and the most experienced Masters can only be aware of it after the attention of a steady observation.
Junius argues for the importance for an artist to train the observation or eye (‘oog’) in order to understand the intrinsic value of the things he tries to imitate. In the Latin edition, the term oculis is accompanied by the adjective ‘eruditis’, in the English edition Junius added ‘learnd and well exercised’ to translate the Dutch ‘wel geoffende’. This section does not exist in the first Latin edition of 1637, but is available in the 1694 editions. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Daer is dan eenen sekeren slag van oogen die men met Aelianus {var. Hist. Lib. XIV. Cap. 47.} konstighe of Konst-gheleerde ooghen mag noemen. So en is het oock niet genoegh dat wy ooghen in ons hoofdt heben als andere menschen, maer het is voorder van noode dat wy sulcke oogen sochten te bekomen die nae de maniere van spreken by Cicero {parad. 5} gebruckt eruditi oculi, dat is geleerde ooghen verdienden te worden ghenaemt.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] There is one particular type of eyes that following Aelianus {…} one may call artful or Art-knowledgable eyes. As such it is not enough that we have eyes in our head like other people, but it is furthermore necessary that we obtain such eyes that deserve to be named eruditi oculi, that is learned eyes, after the manner of speech by Cicero {…}.
Junius introduces the concept of ‘artful’ and ‘learned’ eyes (‘oog’), taken from Aelianus and Cicero respectively. The extract is longer in the English edition than the Dutch text, it is worth citing here completely : ‘Aelianus doth tribute this same apopthegme to Nicostratus : it doth then appeare that it is not enough wee should have eyes in our head as other men have, but it is also required here that we should brin to these curiosities « eruditos oculos, » that is, « learned eyes, » as Tullie termeth them.’ [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Hoovaerdighlick neus-wijse en koppighe menschen, die met een smaedighe verwonderingh het ghene hun niet aen en staet vaerdighlick veroordeelen ende verwerpen, behoeven sich insgelijks daer mede niet te quellen dat maghtige schatrijcke liefhebbers weynigh daer nae schijnen te vraeghen wat het hun kost, als sy slechts haeren lust moghen boeten; gemerckt dese dinghen gheacht behooren te worden nae het verghenoeghen de Konst-kenners daer in scheppen. Hy moet een dieper insicht in dese dingen hebben, die daer wel van meynt te oordeelen. Een Konst-gheleerd oogh kan maer alleen bespeuren wat daer in te vinden is.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Haughty, pedantic and stubborn men, who with slandering astonishment skillfully condemn and dismiss that which they do not like, should likewise not torture themselves [NDR: about the fact] that powerful wealthy Amateurs do hardly ask what it costs them, when they only may feed their desire; considering that it should be esteemed after the pleasure that Connoisseurs take in it. He, who intends to judge it well, should have a deeper insight in these things. An Art-educated eye can only detect what can be found in it.
Conceptual field(s)
Quotation
[...] Een schilder plagt insghelijcks de groote menighte van soo vele ende verschydene verwen, die hy tot het opmaecken sijnes Contrefeytsels voor hem heeft, lichtelick t’onderscheyden, en sich met een vaerdighe hand ende ooghe tusschen de voorghestelde wachs-verwen en sijn aenghevanghen werck besigh te houden. Want gelijck men tot het schrijven van ’t eene of ’t andere woord maer alleenlick eenighe sekere letteren van doen heeft, sonder ’t gantsche A,B,C, overhoop te haelen, even alsoo behoeft men tot het opmaecken eener Schilderye maer alleen de noodwendighste verwen nae den eysch van een Konst-maetigh oordeel aen te strijken, sonder de gantsche menighte van soo vele verscheydene coleuren plotselinghs blindelings op het tafereel te smacken. Die Schilders worden maer alleen voor de beste Konstenaers ghehouden, seght Greg. Nazianzenus {Carm. x.}, dewelcke de waerachtighe en levende ghelijckenisse der gheschaepener dinghen in haere tafereeelen afmaelen: d’Andere daer en teghen, die nae een ydele vermenghinghe van veele gantsch treffelicke ende vermaeckelicke Coleuren anders niet dan een gheschilderde tempeest in haere stucken vertoonen, ghelijckse verde van de rechte Konst-oeffeningh afwijken, soo en maghmen hun desen eerlicken naem met ghenen schijn van reden toepassen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] …A painter tends to simultaneously easily discern the great number of so many and different colours, which he has in front of himself in order to compose his Portrait, and busy himself with an able hand and eye amongst the proposed wax-paints and his commenced work. Because just like one only has to deal with some certain letters in writing one or the other word, without messing up the whole ABC, as such one only needs to apply the most necessary colours, after the demand of an Artful judgement, to compose a Painting, without suddenly flinging the whole number of so many different paints blindly on the painting. Only those Painters are thought to be the best, says Greg. Nazianzenus {…}, who paint the true and lively similitude of the created things in their paintings: the Others on the other hand, who show nothing but a painted storm in their works after the vain mixing of many rather good and entertaining colours, as they diverge further from the true Art-practice, as such one may not give them this honest name with any appearance of reason.
Conceptual field(s)
Quotation
Apelles wist sich uytnemende wel te maetighen in alle het ghene de Konst aengaet: Dies hield hy het mede ongheraedsaem, d’ooghen der aenschouwers, door de vroolickheyd van aenporrende heldere Coleuren al te seer te verwecken; maer hy plaght sijne volwrochte stucken door eenen onnaevolghelicken treck met sulcken dunnen inckt over te vernissen, dat d’al te groote gloeyenheyd der verwen daer door verdooft wierd, dat sijne stucken door dit middel van stof en vuyligheyd beschermt waeren, en datmen t’overstrijcksel des selvighen inckts maer allen van naeby konde beseffen. Hy heeft reden ghenoegh daer toe ghehadt, seght Plinius {Lib. xxxv Cap. 10.}, want hy den luster sijner glimmender Coleuren een weynigh socht te versmooren en te verdonckeren, wel wetende dat den glants der selvigher d’ooghen der aenschouwers soo lichtelick niet en konde verveelen, wanneer sy de klaer glinsterende verwen maer alleen van verde als door een spieghel-steen besichtighden.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Apelles knew oustandingly well to moderate in all that the Art is concerned: As such he thought it also unadvisable to seduce the eyes of the spectators too much with the cheerfulness of stimulating bright colours; but he tended to varnice his completed pieces with an inimitable stroke with such a thin ink, that the excessive glowing of colours was tempered by it, that his pieces were protected from dust and dirt by this substance and that one could only perceive the covering with this ink from up close. He has had reason enough for it, says Plinius {…}, as he attempted to smother and darken the lustre of his shining colours a little bit, knowing well that the glow of it would not so easily bore the eyes of the spectators, when they only look at the brightly sparkling colours from a distance as through a mirror-stone.
Conceptual field(s)
Quotation
Tot noch toe hebben wy d’Ordinantie, die uyt d’Inventie oorspronckelick voordspruyt, aenghemerckt; volght dat wy nu een weynigh handelen van de Dispositie, die ’t werck is van een nauwluysterende Proportie. Daer om schijnt oock dese Dispositie, om de waerheyd te segghen, seer weynigh van de Proportie te verschillen: Want ghelijckse nerghens anders op uyt gaet, dan datse ’t rechte tusschenscheyd der figuren behoorlicker wijse waerneme ende onderhoudt; soo wordtse ten aensien vande groote ghemeynschap diese met de Proportie selver heeft, een Symmetrie in Plinius ghenaemt: Apelles, seght hy {Lib. xxxv. Cap. 10.}, plaght de Symmetrie van Asclepiodorus met groote verwondering t’aenschouwen; Want dit segghende, soo heeft hy daer mede anders niet te verstaen ghegeven, dan dat sich Apelles met den voornoemden Asclepiodorus niet en heeft dorven verghelijcken, Inde maeten, dat is, in ’t waernemen van de tusschen-wijdde diemen in verscheyden figuren behoort t’onderhouden, ghelijck den selvighen autheur in ’t selvighe Capittel is sprekende. Wat dese Dispositie belanght, men kanse aen gheen sekere ghesette regulen verbinden; ons ooge heeft daer in ’t meeste bedrijf:
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Until now we have discussed the Ordinance, which springs forth from the Invention; it now follows that we elaborate a bit on this Disposition, which is the work of a careful Proportion. To say the truth, this is also why this Disposition differs very little from the Proportion: Because like it aims for nothing else but that it observes and maintains the right difference between figures in an acceptable manner; as such it is called a Symmetry by Plinius with regard to the great resemblance that it has with the Proportion: Apelles, he says {…}, tended to observe the Symmetry of Asclepiodorus with great astonishment; By saying this, he has also expressed that Apelles did not dare to compare himself with the aforementioned Asclepiodorus, In the measurements, that is, in observing the space that one should maintain in different figures, as the same author says in the same chapter. What this Disposition is concerned, one cannot connect it to any certain fixed rules; our eye has the biggest role in it:
Junius returns to the distinction between two types of composition (ordonnantie, dispositie) that he introduced on page 300-301. This time, he distinguishes clearly between the two and focuses on disposition (dispositie), which he explains as being closely connected to proportion (proportie). Because of this connection, Pliny called this type of composition symmetry (symmetrie), according to Junius. There are no rules for the disposition of a painting, its quality depends on the able eye (oog) of the artist. This entire section is not included in the Latin edition of 1637. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Staet noch voorder aen te mercken dat de Konst-kenners door dese ghewoonte haerer ooghen niet alleen d’oorspronckelicke taferelen van de naemaelsels vaerdighlick leeren onderkennen; maer datse daer door met eenen oock d’oude wercken van de nieuwe sekerlick weten t’onderscheyden. Men vindt in d’oude stucken een sekere onnaevolghelicke authoriteyt ofte achtbaerheyd der Konste, seght Quintilianus {Lib. viii. Cap. 3.}, die de Schilderijen een sonderlicke aengenaemheyd plaght toe te brenghen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] We should furthermore remark that the Art-connoisseurs do not only learn to capably discern the original works from the imitations [NDR: literally: paintings after (an original)]; but that they simultaneously also learn to competently distinguish the old works from the new. In the old pieces one finds a certain inimitable authorithy or respectability of Art, says Quintilianus {…}, that tends to add a special pleasantness to Paintings.
In the Latin edition, Junius uses the concept of ‘oculorum consuetudine’, habit of the eyes, which he introduced on page 217 of the Latin edition. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
De Teyckeningen, Schetsen, ende Printen, moetmen in ’t sien met het verstant ende niet met handt ende ooge gebruycken om daer stucken ende brocken uyt te stelen, {Recht gebruyck der Print-Konst.} veel min om die geheel na te apen (al-hoe-wel dat oock zijn nuttigheyt heeft wanneer ’t wel wort aengeleyt, gelijckw’in onse Teycken-Konst leeren,) ende blijven alsoo geduerlijck door den Bril van een ander kijcken. Maer neen, men moet alleen de deughden, als fraye maniere van ordineeringhe, Teyckeningh, geestige gedachten ende verstandighe opmerckingen, door het besien, hersien, bedencken, overleggen ende herkauwen, trachten in sijn gemoet te drucken, ende daer in, met dickwils eraen te dencken, bewaren; invoegen sy door het toedoen van uwen Geest, niet meer eenes anderen, maer in U eygen vindingen verandert worden: Ten eynde sy oock in het ordineeren, t’samenstellen, ende vercieringen van uwe inventien als wijse Raets-mannen souden konnen dienen. Ende op dese maniere salmen vol van gedachten, vlugge van ordinnantie, rijp ende overvloedigh van Schilderachtige stoffe werden:
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] In observing the Drawings, Sketches and Prints, they should be used with the mind and not with the hand or eye to steal bits and pieces from it, even less to ape it entirely (although this also has its use when it applied well, as we teach in our Teycken-Konst,) {The right use of the Art of Print.} and they will continue to look through the Glasses of someone else. But no, one should aim to only impress the virtues, such as the lovely manner of composition, Drawing, clever thoughts and wise observations in his mind by looking, looking again, reasoning, deliberating and ruminating, and all this by repeatedly thinking about it, preserving; as such they will be turned into your own discoveries by the functioning of your Mind, and not those of someone else: So that they may serve as wise Councilors in the composing, ordering and decorating of your inventions. And this way one will become full of thoughts, quick of composition, mature and abundant of Painterly matter:
Conceptual field(s)
Quotation
Uyt alle welcke volght de nootwendighe, kennisse vande houdinge, {Houdinge} welcke met recht de perspective, ofte proportionele verflauwinge der Coleuren mach genoemt worden: En dese niet verstaen wordende, kan nimmer yets natuerlicks in een Schilderye gearbeyt werden, gemerckt de houdinge het selve gevoelen dat onse oogen in ’t beschouwen van ’t leven komen te genieten, inde Schilderyen kan verschaffen. Soo moetmen oock tot de Coloreeringe verstaen de nature der Reflexien of weerschijnen, {Reflexien} waer en hoe die vallen of niet vallen konnen, wat koleuren sy aennemen of verwisselen, ende diergelijcke dingen meer, gelijck wy in ons leste Boeck sullen toonen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] From all this it follows that the necessary knowledge of the harmony [ndr: translation of houding], {Harmony} which may rightfully be called the perspective or proportional fading of the colors: And if it is not understood, one can never work something natural into a Painting, seen that the harmony can provide in Paintings the same feeling that our eyes get to enjoy in observing life. As such with regard to the Coloring one should also understand the nature of Reflections, {Reflections} where and how they can fall or not fall, which colors they assume or change, and more such things, as we will show in our last book.
At the end of the citation, Goeree refers to the last book which he intended to write, but never did. In the English language, there is but one word for reflection, which is why the Dutch repetition of terms (reflexie, weerschijn) is omitted in the translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Aengaende nu de meeste nuttigheyt diemen uyt het navolgen ende bestudeeren van oude ende geleerde stucken moet halen, is, datmen de Konst ende kracht van soodanige Schildery, aen sijne eygen Wercken leert toepassen, en daer in als sijn eygen Werck vertoont, dat is datmen de Deught van een beroemt Meesters Wercken, ontrent ende in een Nieuwe Inventy geleerdelijck oeffent. Hierom is ‘et datmen de Konst-stucken met geen losse, of loopende ooge mach besichten; {Gebruyck uyt het gene men in ’t Copieeren geleert heeft.} maer deselve wel nadencken, ende die bedenckingen andermael hervatten, de stucken in de handt nemen, en bespeculeeren die wel naeuwe door en door, op datmen alsoo na een veelvoudighe op-merckingh, de ware Deught der Konste ende geest door welke soodanigen Meester is geleyt geworden, verstaende, die ons selfs eygen kome te maken. Doet ‘er by dat daerom eenen Jongelingh ontrent de Konst van soodanigen navolgingh, sich moeste versien, met de hulpe ende onderwijsinge van een getrouw Leer-Meester, op dat hy ontrent het gheseyde, sijne onervaerne sinnen ende handen geleerdelijck bestieren mochte.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Regarding the best use that one has to obtain from the imitation and study of old and learned pieces, one should learn to apply the Art and power of such a Painting to his own works, and show it as his own work, i.e. that one intelligently practices the Virtue of the Works of a famous Master regarding and in a New Invention. This is why one should never look at the Art works with a loose or moving eye; {Use from that which one has learned by Copying.} but think well about it and take up these considerations once again, taking the pieces in one’s hands and considering them closely through and through, so that one may appropriate after a multiple observation, understanding the true Virtue of Art and the spirit by which such a Master was driven. Add to this that this is why, regarding the Art of such imitation, a young man must ascertain himself, the assistance and education by a loyal Teacher, so that regarding that which has been said, he may guide his inexperienced senses and hands intelligently.
Conceptual field(s)
Quotation
{Begin van stellingh.} Gist dan voor een begin, het midden van u Principael, dat hebbende, wijst dat met een stipken Kôôl op U Papier aen, dan neemt acht op de grootste Beelden (soo daer meer als een is) en merckt hoe hoogh, ofte wat ghedeelte sy van het Tafereel komen te beslaen; in welck speculeeren gy sult gewaer worden, dat het lange beschouwen dat ghy te vooren gedaen hebt, een wonder groot behulp komt te gheven, om hier door de juyste verdeelinge op u Papier te konnen gissen; {Waernemingh om sijn Ordineeringh wel te gissen.} tot welcken eynde het mede niet ondienstigh is, datmen sijn Papier, ofte daermen op Teyckenen wilt, ten naesten by deselve forme geve die het Tafereel, Print, of Teyckeningh heeft, wel te verstaen na proportie, daer of daer ontrent, langwerpigh of inde hooghte of vierkant, en dierghelijcke, maer is onnoodigh datmense juyst-vormigh af-line, ten sy by voorval, endat alles om beter de ordineringe volgens ’t Principael te konnen schicken, dat meest plaets neemt wanneermen kleyne dingen vergroot, of groote dingen verkleent. {Hoe sommige haer Principael met ruyten beslaen.} Hier toe soo gebruycken sommighe ruyten, daerse hun Principael mede overslaen, ende verdeelen van gelijcken haer Papier met gelijck getal van tralyen, om alsoo van ruyt tot ruyt alle dinghen op sijn behoorlijcke plaets te brengen; dat seer gemackelijck, maer als een Ezels-brugh, met kleen voordeel voor de Jonckheydt gebruyckt wort: {Misslagh daer van.} Want dewijle sy haer op dese Bies-bossen, of Swem-dobbers komen te verlaten, soo en krijgense nimmermeer geleerde Oogen in ’t hooft om selfs te konnen sien waer in de geheele kennis, en proportioneele aen een-bindingh van een schoon Beeldt, of Koppelinghe van een gansche ordinantie bestaet dewijl sy altijt (om met een woort de sake uyt te drucken) maer stucken en brocken leeren maecken, om dieswille datse door de tralyen en ruyt-lynien verhinderd worden, en de Oogen laten beguychelen,
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Start of the composition.} To start, guess the center of your original, once you have it, mark it with a dot of charcoal on your paper, then pay attention to the greatest Figures (if there is more than one) and notice how high, or which part of the Scene the cover; in which speculation you will become aware, that the long observation that you have done beforehand, will provide great assistance, to be able to guess the right distribution on your paper; {Observation to guess one’s composition well.} to which end it is also useful, that one gives the paper – or that on which one wants to draw – almost the same shape as the Painting, Print, or Drawing, of course in proportion, more or less oblong or high [ndr.: literally: in height] or square, and such, but it is unnecessary to copy it exactly, unless coincidentally, and all of this to be able to order the composition according to the Original, which takes most time when one enlarges small things or reduce big things. {How some cover the Original with a grid.} Some use a grid for this, with which they cover their Original, and similarly divide their Paper with an equal number of lines, to bring all things in the right place from field to field; that is used very easily, but like a mnemonic, with little advantage for the Youth: {Mistake of this.} Because while they come to depend on these tricks and floating devices, they will never get learned Eyes in their heads to see for themselves in which the complete knowledge and proportional connection of a beautiful Figure, or Coupling of a whole composition exists, while they always learn (to describe the situation with a word) to make parts and pieces, as they are obstructed by the grille and lines of the grid, and let their Eyes be deceived,
In the English translation, the section about the grid as a tool to transfer the composition from the original is not included. As a consequence, most selected terms are not present in the English text. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
{Die mannier om haer kleyn belangh wedersprooken.} Doch mijns oordeels soo isset met alle dese dingen als met de Kreeften, aen welcke meer te peuselen dan te eten is; en men kan sich (voor die een wynigh de Doorsicht-kunde verstaet) daer ontrent genoegh met het Oogh behelpen, soo wanneermen daer te deegh op acht geeft: want het voornaemste dat in een Lantschap moet waergenomen worden, is de Natuerlijcke houdinghe, en de perspectijf, dat daer in wesende, sal vorder aen de Gelijck-formighe trecken weynigh gelegen wesen; des soo en behoeftmen sich met Glasen, noch ramen niet te behelpen, dat al valsche Leyts-luy zijn die vanden rechten wegh afwijsen; daerom die oock selden van groote Meesters zijn weerdigh geacht om de handen daer aen te slaen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {That manner is contradicted because of its small importance.} Yet according to my opinion with all these things it is like Lobsters, on which one nibbles rather than eats; and one may sufficiently help oneself (for those who understand the Perspective a little) with the Eye, when one pays good attention to it: because the principal thing to be observed in a Landscape, is the Natural harmony, and the perspective, that is in it, for the rest few depends on the similar elements; as such one does not need to make do with Glass, nor windows, which are all false guides that lead astray from the right way; which is why they are seldom accepted by Great Masters to make use of.
This section is not included in the English translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
De gewoonte van opmerken zal het oog en de hand eens jongen leerlings zeer grooten dienst doen. Die zich vlijtich aenwent met goede opletting veel na 't leven te teikenen, zal menichmael een groot meester beschamen, en de natuerlijke eygenschappen der dingen nader komen, dan zijn verstand, noch in langen tijd daer nae, zal kunnen begrijpen. Zoo zal 't dan zeer nut, en ten hoogsten noodich zijn, al vroeg veel na 't leven te teykenen. En al ist dat 'er juist altijts geen schoolen van naektzitting voorhanden zijn, zoo zal 't aen geen stof ontbreeken. Want byna ieder deel der Natuer is bequaem genoeg om deeze opletting te voeden, en de scherpte des oogs te wetten. Zy gaen waerlijck wel dapper op krukken, die gestadich den Maetstok en Passer van nooden hebben, daer het ooge, door oeffening gesterkt, zelf een Passer verstrekt.
[BLANC J, 2006, p. 118] [ndr: L' habitude] de l'observation sera très utile à l'oeil et à la main d'un jeune élève. Celui qui consacre tout son zèle à faire avec une bonne attention de nombreux dessins sur le vif embarrassera bien des maîtres. Et il se rapprochera bien plus des [ndr: caractères naturels] des choses que ne le ferait son entendement s'il cherchait pendant longtemps à les comprendre. Par conséquent, il est très utile et nécessaire de dessiner sur le vif, le plus souvent et le plus tôt possible. Et ce n'est pas parce qu'il n'existe pas toujours d'écoles où des modèles nus peuvent poser devant vous qu'il faut vous dire que vous ne disposez d'aucune matière. Presque chaque partie de la nature est en effet susceptible de nourrir votre attention et d'aiguiser l'acuité de vos yeux. Ceux qui ne laissent pas d'avoir besoin de la toise et du compas ont vraiment bien du courage de se résigner à marcher avec leurs béquilles, tandis que nous, nous avons le compas dans l'oeil, que nous avons renforcé par la pratique.
Conceptual field(s)
Quotation
Verandering van spijs maekt nieuwen eetlust, zoo vermaekt zich het ooge in veel verschillen de zaeken. Zie maer toe, dat die verschillentheyt geen strydicheyt invoert, maer dat'er de minzaeme Harmonie blijve.
[BLANC 2006, p. 306] Varier les mets redonne de l’appétit, tout comme l’œil s’amuse de nombreuses choses différentes. Mais veillez à ce que cette variété n’entraîne pas de contradictions et qu’il y demeure une aimable « harmonie ».
Conceptual field(s)
Quotation
Zoo zal de hand en 't penseel het oog onderdanich worden, om manierlijk de verscheydenheyt der dingen, elk nae zijn aert, op 't zwierichst uit te beelden.
[BLANC J, 2006, p. 369] La main et le pinceau se soumettent ainsi à l’œil, afin de représenter avec manière la variété des choses, chacune suivant sa nature avec le plus de mouvement.
Conceptual field(s)
Quotation
Doch 't zy gy de dingen wilt eeven aenwijzen, of ten netsten uitvoeren, zoo laet doch de hand en 't penseel uw oog en oordeel gehoorzaemen, op dat uwe wijze van handeling met het natuerlijke in zijnen aert over een drage.
[BLANC J, 2006, p. 370] Mais que vous vouliez à peine indiquer les choses ou que vous vouliez les faire le plus nettement possible, il faut que votre main et votre pinceau obéissent à votre œil et à votre jugement, afin que votre façon de [ndr : faire] se conforme au caractère du naturel.
Conceptual field(s)
Quotation
{Van de Deurzigtkunde.} [...] Maer ik zegge dat een Schilder, diens werk het is, het gezigt te bedriegen, ook zoo veel kennis van de natuur der dingen moet hebben, dat hy grondig verstaet, waer door het oog bedroogen wort. En deeze kennis brengt ons ook zoo ver, dat wy bescheydelijk weeten, hoe verre het eene ding van het ander is, schoon het in d'oogen der onkundigen als in malkander hangt.
[BLANC J, 2006, p. 414] Mais je dirai qu'un peintre dont la tâche est de tromper la vue doit connaitre la nature des choses suffisemment bien pour comprendre complètement par quels moyens l'oeil est trompé. Et cette connaissance nous amène également si loin que nous savons clairement à quelle distance telle chose se trouve de telle autre, quoiqu'aux yeux des ignorants l'une soit attachée à l'autre.
Conceptual field(s)
Quotation
So isset boven alle ’t gene geseyd is ook misgetast te meenen datmen alleen door veel na het leven te Teyckenen (en dat even soo als ’t ons voorkomt te volgen) tot de voorgestelde trap der ware Menschkunde kan komen: want na dienmen met onbereyde oogen en zinnen, tot het Leven komende, veel dingen in het leven niet en kan sien, om dat noch door een bysondere voorbereydinge de oogen niet open gedaan zijn, (of soo mense ziet, niet verstaat watse in dat geval daarmense ontwaar werd, voor dienst en werking hebben) soo gebeurd het datmense onkundig en onseker aantast; en dickmaal stilstaande spieren ’t onregt in haar uyterste vermogen, en sterck werckende in een gemeene, of geheel niet werkende stand aansiet en vertoond. […] Waarlijck, L. de Vincy en taste niet geheel mis, als hy seyde dat de Schilders welcke naakte beelden buyten de grondige ervarentheyd der Menschkunde schilderden, niet anders dan de opperste huyd der beelden maakten, maar niets van het Beeld self, nog yets dat aan sijn werckelijcke actien of inwendige geest deelachtig is. Men leeft van seker verstandig meester die van sijn leerlingen niet alleen begeerde dat sy in het ondersoeken der muskelen die souden afteyckenen, en by geschrifte aanteekenen wat Spieren en Pesen sich in yder lit volgens sekere bepaalde actien en bewegingen lieten sien of verscholen of het meeste werk, of niet met allen deeden; {Naukeurige maniere om den aart der muskelen te verstaan.} maar hy begeerde selfs datse ontrent de lichaamtjes der kleyne kinderen, van haar geboorte aan tot hun volle wasdom en van daar tot haar hoogste jaren, door alle trappen des ouderdoms en verandering die in yder lit en in de samenvoegselen valt, souden opschrijven, welcke dicker, welke vetter, en welcke magerder wierden; en met welck een onderscheyd, sy in d’een en d’ander staat en stand te kennen waren; ’t geen waarlijck een groote ervarentheyd heeft te weegh gebracht.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Besides all that has been said it is also a mistake to think that one can only reach the envisioned step of true Anatomy by drawing a lot after life (and imitate it this just like it appears to us): because since one, approaching Life with unprepared eyes and senses, cannot see many things in life, because the eyes have not been opened by a special preparation, (or, if one can see them, will in that case not understand what function and action they have) as such it happens that one ruins them through incapably and uncertainly; and often see and show unmoving muscles in their uttermost power, and forcefully working [muscles, ndr.] in a common, or completely silent posture. […] Truly, Leonardo da Vinci was not completely mistaken, when he said that the painters who painted the naked figures without a profound experience of Anatomy, made nothing but the epidermis of the figures, but nothing of the figure itself, nor something that had to do with his true actions or internal mind. There was a certain wise master who did not only ask from his pupils that they would draw the muscles while they were studying them and note by writings which muscles and tendons showed or hid themselves in each limb with certain actions and movements or which did the most work or not with all; {Precise manner to understand the nature of muscles.} but he even wanted them to write about the little bodies of small children, from their birth until their full maturity and from that moment until their old age, through all the different ages and change that happens in each limb and in their assembly, which one became thicker, which fatter, which leaner; and with which difference they could be seen in one or another state or posture; which has truly instilled a great experience.
Conceptual field(s)
Quotation
Albertus Durer selfs, die immers soo veel Wand schijnd over hoop gehaald te hebben, dat yder by na walgt van soo veel Maat-Lessen en Proportie-Regels te zien, heeft sijn Lesers van dese bekomernisse willen verlossen. Ook sagh hy buyten twijffel wel dat veel ligt vermoeyde Herssens, niet leuy souden vallen om te vragen; Offer dan tot de Mensch-kunde soo veel Regels, en soo veel metens en soo veel tijds aan ’t Proportioneeren der Beelden moest besteed werden, eermense sou konnen onberispelijk stellen? Ik gebiede seyde hy, de bestipte metingh niet soo seer, als ik wel Leer, datmen door Vlijd en Neerstigheyd de Natuur naspoorende, een gewisheyd die op vaste Reden steund, mag soeken te bekomen; Want die sulken vastigheyd in de Oogen en in de Hand bekomen hebben, sal van niemand soo Naauwkeurigen Meting der Beelden afge-eyst werden. En waarlijk, wanneer de Oogen door de Konst-Regelen bereyd zijn, dan werd het Gesigt selfs tot een Regel; en de Hand kan sulk een Leydsman gerustelijk volgen, en alle Dwaling vermijden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Albrecht Dürer himself, who indeed appears to turned so much upside down, that everyone is almost disgusted to see so many Lessons on Measurement and Rules of Proportion, has attempted to free his Readers of this trouble. He clearly also saw that many easily tired Brains, would not be caught lazy to ask Whether it was really necessary to spend so many Rules and so much measuring and time on the Proportioning of Figures for the Anatomy, before they would be able to compose it flawlessly? I do not so much prescribe, he said, the exact measurement, but rather I teach that one may attempt to obtain – by retracing Nature through Industry and Diligence – a certainty that leans on the steady Reason; As those who have obtained such a steadiness of Eyes and Hand, will by nobody be expected to make such a Precise Measurement of Figures. And truly, when the Eyes have been prepared by the Rules of Art, than Eyesight itself becomes a Rule: and the Hand can confidently follow such a Guide, and avoid all Error.
Conceptual field(s)
Quotation
Men moet de Schilder-Konst niet vergeten aan te merken datter driederley Proportien in agt te nemen zijn, die hoeveelse van malkander mogten verschillen, nochtans alle binnen de Palen der mogelijkheyd moeten gehouden werden. Daar is onses agtens een Natuurlijke en Maatredige Proportie; tot welke de Proportie des Welstaans, en de Bevalligheyd moet bygevoegd werden. En soo langh de Mensch beelden na een van dese dry Geslagten, of na alle dry te gelijk verstandelijk geleeft werden, sullense buyten Berisping zijn. De twee eerste staan altijd vast; en tot de laatste neemtmen alleen sijn toevlugt, wanneer de Natuurlijke Wet-maat ophoud, of ons dregd te verlaten, dat is, wanneerse in sekere Verkiesing soodanigen gratie noch verscheyde aardige Verkrampingen niet kan toelaten, als de noodsaak en welstand, van een sonderlinge Actie ons afvorderd; In welke gevallen men sich dikmaal belemmerd en bedrayt vind; {Wanneer en hoe de dryderley Proportien geoeffend werden.} Om genoeg te laten blijken datmen de Maatredige Proportie den Bons verlaat, moetmen ’t gebrek van dien so veel sien te bedekken datmen ten minsten d’ontbeering niet ligt ontwaar werd: of soo een verstandig Oog dat ontdekken kan; soo moet de Welgeschiktheyd en Welbedagte Actie soo Deugdsaam zijn, datse den Beschouwer geheel kan innemen, en verpligten die eer te prijsen dan te veragten. Want een verstandig Mensch kan seer ligt afsien, waar en in welke geval of noodsaak, men de Schilderkundige Vryheyd, heeft weten tot sijn voordeel aan te grijpen of waar het verstand heeft stil gestaan.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] One should not neglect to mention regarding the Art of Painting that there are three types of Proportion to take into account, which – no matter how much they may differ from eachother – nevertheless must all be considered to fall within the possibility. We believe there is a Natural and Mathematical Proportion; to which the Proportion of Harmony and the Gracefulness should be added. And as long as the Human Figures occur judiciously according to one of these three Types or to all three simultaneously, they will be without Reprimand. The first two are fixed; and one may only resort to the latter, when the Natural Law of Mesure seizes to exist or threatens to leave us, that is, when she cannot allow such grace nor different nice Contortions in a certain Decision, if the necessity and harmony of a special Action demands from us; In which cases one often finds himself impeded and obstructed; {When and how the three sorts of Proportion should be practiced.} To show sufficiently that one leaves the Mathematical Proportion, one should attempt to hide the flaws of it as much as possible so that at least the deprivation is not easily recognized: or so that a wise Eye can discover it; as such the well-composed and well-invented Action are so virtuous, that they can conquer the Spectator completely, and oblige him to praise it rather than to despise it. Since a sensible Man can easily understand, where and in which case or necessity one has managed to use the painterly Freedom to his advantage or where the mind did not function.
Conceptual field(s)
Quotation
{Silver.} Het silver heeft geen swaarigheid, ten zy gebruineert hoedaanig het meest geschildert word, als men het aanlegt met swart, omber en ligten oker, met swart diept, en met schulpwit hoogt. De schitteringe tot het oog des zienders na het min of meer ligt, dat ‘er op valt min of meer kragtig zig volgens de wetten der natuir na ’t oogpunt weerstouwene, kan na ’t leeven ligt in kolorijt gevonden worden
[translation: BEURS, en préparation, transl. Myra Scholz:] {Silver} Silver presents no difficulties unless in a burnished state, the way it is usually painted, starting with black, umber, and light ochre, then deepened with black, and heightened with flake white. It is easy to arrive at a color for the sheen that strikes the eye of the viewer—which corresponds to the amount of light that falls on it, and is bounced back more or less intensely to the viewing point, in keeping with the laws of nature.
Conceptual field(s)
Quotation
Eerstelyk moetmen dan noodzaakelyk overzien, of die linien zo zyn alze moeten weezen, en met de streepen die wel getrokken zyn te pryzen, moedigt men de jeugt aan, die niet zyn alze behooren, moetmen niet al te veel verachten, maar hen aandringen, omze op nieus, en beter te maaken. Dit wekt de lust en iever dan t’elkens op. Een goed Meester ontziet zich niet de Leerlingen te onderwyzen, voor te gaan, en zelfs streepen maakende hen te zeggen, zo moet’et gedaan weezen, Jongelingen, zo gy ’t wel wilt doen. Want het voordoen, heeft meerder kracht en grooter vermogen ontrent de Leerlingen die eerst beginnen, dan eenige onderrigtinge die in lessen bestaan; de reeden daar van is, dat zy zich beeter met de oogen, dan met het verstand kunnen helpen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Firstly it is necessary to see whether the lines are as they should be, and by praising the streaks that are well done, one encourages the youth, those [ndr: lines] that are not as they should be should not be despised too much, but they [ndr: the pupils] should be solicited to make them again and better. This incites the desire and diligence every time. A good Master does not spare himself to instruct the pupils by preceding them and by saying – while making streaks himself – it should be done this way, Boys, if you want to do it well. Because setting the example has more force and greater power with regard to the pupils who are just starting, than any instruction that consists of lessons; the reason for this is that they can help themselves better with the eyes, than with the mind.
This section is more elaborate in the German translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Daarom gy leergierige, neemt mijn zeggen tot u onderwyzinge terherten, en gef wel agt, in alles wat u zal voorkomen naar te tekenen, dat gy altyt op deeze volgende wys, met de afdeelinge te werk gaat, zonder Passer of Liniaal te gebruiken, maar met een vinger, of uw houtzekóól naar gissinge te meeten, leerd het oog al zachjes, tot de korrektheid gewennen; want het oog is gelijk ik gezegt heb, onze voornaamste leidsman.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Therefore, you who are eager to learn, take my words about your instruction to heart, and pay good attention in everything that you happen to draw after, that you always work in the following manner, with the division, without using a compass or ruler, but measuring with the finger or your charcoal by guessing, teach the eye slowly to get used to the correct way; because – as I have said – the eye is the principal guide.
Conceptual field(s)
Quotation
T: Nu nog, maar ik seg dat het my veels te vroeg is, ‘k laat staan voor u. Eerst moet ik myn zinnen nog wat scherpen, en myn ooge zuiver hebben. Dan een Italiaanze Rys aangevangen, om in de Konstwerken der oude en doorlugtige meesters, ( zo Beeldhouwers als Schilder,) te zien wat ik kan, en wat my noch ontbreekt. Maar zo gy wild, gaan wy t’zaamen over 2 a 3 jaar, ondertusschen zullen wy ons best doen, om noch wat te leeren, gy in ’t teekenen, en ik in ’t Schilderen: want het is loffelyker een goed Teekenaar te zyn, als een slegt Schilder. Daar worden ook weinige Schilders gevonden die wel Teekenen, maar meer die een goede Koloriet hebben. De Teekening is gelyk een vorm, zo die goed is, zo zyn mede al de gietselen die der uitkoomen goed, dog isse gebrekkelyk, zo deugt ‘er niets van alles watter uitkomt.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: And still, I tell you it is far too early for me, let alone for you. First I will need to sharpen my senses a bit more and obtain a pure eye. Then undertake an Italian journey, to see in the art works of the ancient and illustrious master (both sculptors and painters) what I am capable of and what I am still lacking. But if you want, we can go together in about two or three years, in the mean time we will do our best, to learn some more, you in drawing and me in painting: because it is more praiseworthy to be a good draughtsman, than a bad painter. Few painters can be found who draw well, but more who have a good colouring. The drawing is like a mold, if it is good, then all the casts that come from it are good, but if she is faulty, then all that comes from it is no good.
Conceptual field(s)
Quotation
Ten anderen, zo moetmen de Volmaakte Teekenkonst, Proportie, Anathomie, Aktie, Kleedinge, de Graacelykheid van ’t alderschoonste Naakt, en meer andere Deugden verstaan, eermen dezelve werken, met een keurig oog kan beschouwen. Wat de Proportie aangaat, die hebben zy zo wonderlyk wel na de waardigheeden der Beelden weeten te verkiezen, dat’er geen Konstenaar in de waereld iets op te zeggen kan hebben, ja zodanig, dat de Goden, met noch een byzondere omtrek geteekent zyn, zo welstandig en heerlyk, dat alle kenders aanstonds kunnen zien, dat’er meerder Groots en Gracelykheid in speeld, als die der andere beelden. Een Schilder kan dan niet beeter doen, om dezelve weetenschap te doorgronden, als het welgemaaktste Model dien hy krygen kan, met een zelve Aktie gesteld, op zyn alderkorrektste, en suiverste naar te teekenen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Furthermore, one should understand the perfect Art of Drawing, proportion, anatomy, action, drapery, the gracefulness of the most beautiful nude, and many other virtues, before one can observe its works with a judicious eye. What the proportion is concerned, they [ndr: the ancient artists] have been able to select it so perfectly after the dignity of the figures, that no artist in the world can say anything about it, yes to such a degree that the gods have been drawn with a special contour, so harmonious and delightful, that all connoisseurs can immediately recognize that there is more greatness and gracefulness in them, than in the other figures. A painter can do nothing better, to comprehend its knowledge, than to draw in the most correct and pure way after the most well-made model that he can get, posed with a similar action.
Conceptual field(s)
Quotation
T: [...] Maar hoor, als gy de Proportie beelden eens vast in u memorie hebt, zo zult gy allengskens gewent worden, om de passer niet meer met de hand; maar met het oog te gebruiken.
S: Nu begrijp ik watmen te verstaan wil geeven, alsmen zegt, dat de Beeldhouwer de passer in de hand, en de Schilder dezelve in ’t oog moet hebben. Waarlyk ik bevind het nu ook zo, want dat rond en verheeven is, al is het nog zo krom of geboogen, zo kunnen zy ’t met de passer afmeeten; het geen met een geschilderd beeld onmoogelyk gedaan kan worden. Zo dat ik hier uit bemerk, dat het meerder Konst moet weezen te werken met de Geest dan met de handen. Och had myn Meester my al dees dingen gezegt, zo had ik ’t nu al lang geweeten.
T: Hy heeft u moogelyk noch zo ver niet geoordeeld om die zaaken t’openbaaren, of gy hebt door achteloosheid, geen opmerkinge genoeg genoomen, en dan leidmen gemeenlyk, de schuld op de meester. Een Leerling die gaau van begrip, werkzaam, en oplettende in zyn doen is, geeft groote hoop om een braaf meester te worden, te meer als hy in zyn jonkheid door een goede onderwyzinge, ondersteund geworden is. Maar zo hy geen voorzichtigheid, noch goede Memorie heeft; zo koomen hem die drie hoedaanigheeden niet te staade. Want de Voorzichtigheid is het oog der ziel, de Bloem eener Plant, en het spits eener schicht. Maar goede Onthoudinge is het voornaamste.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: But listen, as soon as you have the proportion [ndr: of] figures fixed in your memory, you will gradually become accustomed to no longer use the compass with the hand but with the eye. S [ndr: painter]: No I understand what they want to say, when they say that the sculptor has to have the compass in the hand and the painter in the eye. I am truly agreeing, because that which is round or elevated, no matter how crooked or bent it is, they are able to measure it with the compass; which cannot be done with a painted figure. So I conclude from this, that it is more artful to work with the mind than with the hands. Oh, if only my master had said these things, I would have known them a long time ago. T: Possibly, he did not deem you advanced enough to reveal those things, or you have not noticed it because of carelessness, and then the master is generally blamed. A pupil who is quick-witted, diligent and attentive in his ways, gives great hope to become a good master, more so if he has been supported by good instruction since his childhood. But if he does not possess carefulness, nor a good memory; then those three characteristics will not be apparent. Because the Carefulness is the eye of the soul, the flower of a plant and the point of a beam. But a good Memory is the most important.
Conceptual field(s)
Quotation
[NDR : Définition de opschilderen] Hier moetmen, om de beste manier te volgen, van achter beginnen, te weeten de lucht, en dus allengs na vooren toe, zo behoud men altoos een bekwame en vogtige grond achter de Beelden, om den uitersten omtrek daar in te doen verdwynen, het welk, anders begonnen, ondoenelyk is. Behalven dit is'er noch een voordeel in […] dat men gewaar werd dat het stuk vorderd, en alles by malkander, zo in schikking, als houding wel staat, en daar door geduurig het oog kitteld en vermaakt, waar door de lust, zo menigmaal men het ziet, opgewekt en aangezet word.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 63:] [NDR : Définition de le couler ou la première couche des couleurs ] Pour faire ce travail avec fruit, il faut commencer par le fond, c’est-à-dire le ciel ; pour continuer de même en avançant graduellement vers le premier plan. De cette manière on conserve un fond gras & humide pour y faire fondre les contours des objets ; ce qui est absolument impossible en suivant une autre méthode. Il en résulte encore un second avantage […] qu’on aperçoit des progrès qu’on faits, & que la disposition & la convenance des objets se présentent plutôt à l’œil ; ce qui, en flattant la vue, reveille le courage & l’amour du travail […]
Conceptual field(s)
Quotation
Zeeker is 't, dat onder alle de Konsten geene het gezicht met meerder bevalligheid en genoegen streeld, dan de Schilderkonst, wanneer zy in haar volle luister werd beschoud. Zy is schoon, oopenhartig en milddaadig, om haar gaaven, zo veel mogelyk is, aan de ernstige verzoekers derzelve gunstig mede te deelen [...] Haar recht gebruik moet bepaald worden in het verbeelden van deftige en stichtelyke zaaken, als fraaije Geschiedenissen en Zinnebeelden, Geestelyk en Moraal, dewelke op een deugdzaame en betaamelyke wyze, ieder een tot vermaak en nuttigheid strekkende, moeten werden uitgedrukt. Dus geraakt die Konst tot haar volkomen luister […] Het misbruik derzelve is, wanneer men zich begeeft tot ontuchtige en lasterlyke Verbeeldingen, die de eerbaare en zedige lieden of aanschouwers ontroeren en afkeerig maaken. Wie dan dit laatste volgd, zal nooit de belooning van de Deugd, die, volgens Horatius, een onsterffelyke naam is, verwerven, maar wel een eeuwige schande [...]Doch hoewel get schrift onze herten en lusten kitteld, het oog doet zulks veel meêr, nademaal het gezicht krachtiger onze zinnen ontroerd en aandoet, inzonderheid wanneer men de zaak zelf zo duidelyk, voor zyn oogen ziet, voornamentlyk de vleeschelyke wellust betreffende.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.199-200:] Il est certain qu’il n’y a point d’art qui charme davantage la vue, ni qui fasse une plus profonde impression sur l’esprit que la peinture, quand elle est portée à un certain degré de perfection [...]Le bon usage de la peinture consiste dans la représentation de sujets d’histoire, de la fable, ou purement allégoriques, par lesquels ont peut former l’esprit, émouvoir le coeur, & élever l’ame aux actions grandes & vertueuses; & c’est alors que la peinture remplit son véritable but, & atteint à sa plus grande perfection […]L’abus de la peinture consiste à produire des sujets satyriques & obscènes, qui blessent la vue des personnes honnêtes. Les artistes qui suivent cette route ne peuvent donc pas prétendre à la récompense de la vertu, qui est un nom immortel, comme le dit fort bien Horace […] Mais si la lecture de ces ouvrages est dangereuse, la vue des tableaux obscènes l’est bien davantage, à cause que les yeux portent des sensations bien plus fortes au coeur que les oreilles, sur-tout quand il s’agit d’idées érotiques.
Conceptual field(s)
Quotation
OPmerkelyk is het, dat, daar de schikking der koleuren in Ordinantie, het zy van Beelden, Landschappen, Bloemen, Gebouwen, of wat het moge weezen, ieders oog behaagt, echter tot nu toe niemand eenige grondregelen daar van vast gesteld heeft, waar door men wis en zeker te werk zou mogen gaan.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 321:] Il est surprenant que la disposition bien entendue des couleurs qui en résulte dans une composition, soit d’histoire, de paysage, d’architecture ou de nature morte, captivant, comme on le fait, si agréablement la vue, personne n’ait encore songé à donner des principes fixes qui puissent servir à opérer cette charmante magie d’une manière sûre et invariable.
Conceptual field(s)
Quotation
Na dat wy nu reedts duidelyk genoeg voorgesteld hebben de gronden van deze tegenwoordige, en 't geene meest aanmerkelyk is in de gelegenheid en verscheidenheid der verwen; konnen wy lichtelyk daar uit af neemen, dat de Schilderyen, die deze opmerkingen in zich vertoonen, onze zinnen noodzaakelyk door een zoet geweld tot zich moeten trekken [...] Het voornaamste, om deze konstgreep te bekomen, is dat men acht geeve op wat hoogte men zyne eerste en kragtigste koleur maakt. Deze moet alleen de overhand hebben, en boven de anderen heerschen […]Het is dan het oog en het oordeel eigentlyk, welke men in deze zaak moet te hulp neemen, en daar mede raadpleegen [...]
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 332:] Il est facile de conclure, d’après les réflexions que nous venons de faire, que les tableaux où cette disposition des couleurs est observée doivent naturellement attirer & fixer les yeux [ndr : sens] […] Le meilleur moyen pour parvenir à ce secret de l’art, c’est de bien remarquer de quel degré est la principale & la plus vigoureuse couleur qu’on emploie, afin qu’elle domine sur toutes les autres […]C’est donc la vue, mais sur-tout le jugement qui doit nous conduire ici […].