BEWEGING (n. f.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
ACTION (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
AFFECTION (eng.)FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
Noch soo wordt de Schilder-Konst seer wel met de Poesye daer in vergheleken, dat soo wel d'eene als d'andere met een dapper vermaeckelicke beweginghe in onse herten insluypen, alwaer sy ons verslaegen ghemoedt door d'aenlockelickheydt van een aenghenaeme verwonderingh soo gheweldigh beroeren ende ontstellen, dat wy 't ghene naegeboetst is voor 't waere aennemen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Similarly the Art of Painting compares very well with Poetry, as the one as well as the other sneaks into our hearts with a brave entertaining movement, where it moves and startles our defeated mind by the attraction of a pleasant astonishment in which we accept that which has been imitated for real.
Conceptual field(s)
Quotation
’t Blijckt dan dat de hoogh-beroemde deugden van d’oude Meesters daer in voornaemelick bestonden, dat sy de vlugghe beweghinghen van haeren verwarmden geest stoutvaerdighlick naevolghden; even als of haere doorleerde langh-gheoeffende sinnen nerghens op en konden vallen, ’t welck haere ervaerene handen niet en souden vaerdighlick weten uyt te wercken. ’t En is dan gheen wonder dat dese Konsten in voorleden tijden gheweldighlick toenaemen, als de dappere gheesten van groote Meesters met een stoute hand door haer werck ginghen;
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] It appears that the highly famous virtues of the old Masters consisted mostly in that they imitated the quick movements of their warmed spirit audaciously; just like their trained long-practiced senses could not remark something, which their experienced hands would not know how to express capably. It’s no wonder, then, that these Arts in former times increased tremendously, when the brave spirits of great Masters went through their work with a bold hand;
This comment on the citation from Pliny does not exist in the Latin edition. The English edition is also more concisive here. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] A complete and ably done Invention has to spring forth from a large and deeply rooted wisdom; no studies should be unknown to us; we have to know all about the whole antiquity together with the countless number of Poetic and Historical tales; yet it is most necessary that we thoroughly understand the manifold movements of the human mind as well as all the special characteristics of it, seen that the great and admired power of these Arts lays most in the lively expression of such commotion. So we understand how the Artists were once judged with a special insight as wise men; seen that one can hardly find one in all the other free Arts, who has to deal more with the help of a high and well-evoked wisdom.
This section is not included in the first Latin edition (1637). [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Soo gaet het dan vast en wy houden ’t daer voor, dat een fijn en bequaem Konstenaer boven alle dinghen nae een natuyr-kondighe ervaerenheyd behoort te trachten: Niet dat wy hem erghens in een kluyse soecken op te sluyten, om aldaer sijnen kop met verscheyden Geometrische proef-stucken te breken; veel min dat hy ’t ghevoelen van soo veele teghenstrijdighe ghesintheden der naturelicker Philosophen in sijne eenigheyd besighlick soude siften, om daer uyt den rechten aerd van allerley harts-tocht ende beweginghen volmaecktelick te verstaen: Dit en is de meyninghe niet: Want wy het ghenoegh achten dat hy door deen daghelicksche opmerckinghe uytvinde hoe de menighvuldighe gheneghenheden ende beroerten onses ghemoeds ’t gebaer onses aenghesichts dus of soo veranderen ende ontstellen. Elcke beroerte onses ghemoeds, seght Cicero {Lib. III de Oratore}, ontfanght een seker ghelaet van de nature, ’t welck men voor ’t bysondere ende eyghene ghelaet der selvigher beroerte houden magh.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] It is certainly so and we believe that a fine and able Artist should above all aim for an experience of natural things: Not that we intend to lock him up in a vault somewhere, to break his head on different Geometrical tests; even less that he would go through the experience of so many contrasting opinions of the natural Philosophers by himself, in order to perfectly understand the true nature of all sorts of passion and movements: This is not the opinion: Because we think it is enough that he finds out through a daily observation how the manifold situations and commotions of our mind change and startle the gesture of our face. Every commotion of our mind, says Cicero {…}, receives a certain feature from nature, which one may interpret as the special and particular feature of this commotion
Junius elaborates on the amount of knowledge an artist has to acquire on subjects like geometry and philosophy in order to understand passions (hartstocht) and emotions (beweging / beroering). He concludes that a certain experience (ervarenheid) is necessary, rather than an in-depth study. This experience can be acquired by means of a close observation (opmerking) of facial expressions (gelaat) and emotions. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Indien het dan ghebeurt dat hy sich in een gheselschap vindt in ’t welcke eenighe luyden merckelick ontstelt sijn, men soude terstond uyt sijnen aendachtighen ernst afnemen dat hy sulcken gheleghenheyd ghesocht heeft, om uyt d’ooghen der ontstelder mensen de veelvoudighe gedaente van gramschap, liefde, vreese, hope, smaed, vroolickheyd, vertrouwen, en dierghelijcke beweghinghen meer te lesen. Alhoewel nu de Konst-lievende groote Meesters haer meeste werck en studie hier van maeckten, nochtans plaghten sy somwijlen oock een weynigh tijds uyt te splijten om de Zede-konst, de naturelicke Philosophie, verscheyden Historien, Poetische versierselen, als oock de Mathematische wetenschappen te versoecken: Want al ist schoon saecke dat de zede-vormers, de naturelicke Philosophen, de Historie-schrijvers, de Poeten, de mathematijcken mede niet maghtigh sijn een eenigh Schilder te maecken; Nochtans brenght de kennisse deser Konsten soo veele te weghe, dat de Konstenaers die sich op dese wetenschappen redelick wel verstaen voor beter ende volmaeckter Schilders worden ghehouden.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Whenever it happens that he finds himself in a group in which some people are clearly startled, one would immediately believe from his attentive seriousness that he has sought out such a situation, to read from the eyes of the startled peopled the manifold appearance of wrath, love, fear, hope, blame, happiness, trust and such movements. Although the Art-loving great Masters made the most work and study of this, nonetheless they sometimes also tend to free some time to attempt the Art of Virtue, the natural Philosophy, several Histories, Poetical embellishements, as well as the Mathematical sciences: Since although it is clear that the ethics, natural Philosophers, History-writers, Poetes and mathematicians are unable to make any Painter [sic]; nonetheless the knowledge of these Arts brings forth so much, that the Artists who manage quite well in these sciences are thought to be better and more perfect Painters.
This excerpt does not occur in the Latin edition of 1637. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Ghelijck dan de oude Konstenaers een seer treffelicke maniere van wercken ghehadt hebben, soo hadden sy mede een sonderlinghe gaeve om sich de waere verbeeldinghe van allerley beweghinghen onses ghemoeds op ’t aller levendighste voor te stellen; ja wy moghen ’t oock vrijelick daer voor houden, dat sy haere wercken nimmermeer met sulcke bequaeme uytdruckinghen van de verscheydene herts-tochten souden vervult hebben, ’t en waer saecke dat sy met pijne waerd gheacht hadden alle die naturelicke beroerten wijslick nae te speuren door de welcke ons ghemoed verruckt ende den gewoonlicken schijn onses wesens verscheydenlick verandert wordt. Zeuxis heeft de schilderije van Penelope gemaeckt, so dat hy de sedigheyd haeres eerbaeren wesens daer in konstighlick schijnt uytghedruckt te hebben. Plin. XXXV.9. Timomachus heeft den raesenden Aiax afghemaelt, en hoe hy sich in dese uytsinnighe dolligheyd al aenstelde Philostr. Lib. II. de vita Apollonii. Cap. 10. Silanion heeft den wrevelmoedighen Konstenaer Apollodorus ghemaeckt; ende overmids desen Apollodorus eenen rechten korselkop was, soo ist dat Silanion niet alleen den Konstenaer selver, maer sijn koppighe krijghelheydt met eenen oock in ’t koper heeft ghegoten Plin. XXXIV.8. Protogenes heeft Philiscus geschildert, als wesende met eenighe diepe bedenckinghen opghenomen Plin. XXXV.10. Praxiteles heeft Phryne ghemackt, als of men haer weelderigh herte in een volle Zee van vreughd en wellust sach swemmen, Plin. XXXIV.8. Parrhasius maeckten eenen jonghelingh die in sijne wapenrustinge om strijd loopt, Plin. XXXV.10. Den Anapanomenos van Aristides sterft uyt liefde van sijnen broeder, Plin. ibidem. Philostratus {Iconoum Lib. I. in Ariadne} beschrijft ons de schilderije van eenen Bacchus die maer alleen bekent wordt by de minne-stuypen die hem quellen. Dese exempelen gheven ons ghenoegh te verstaen, hoe grooten ervaerenheyd d’oude Meesters in’t uytdrucken van allerley beroerten ende beweghinghen ghehad hebben;
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Just like the old Artists had a very striking manner of working, as such they had a special gift to imagine the true representation of all sorts of movements of our mind in the most lively way; yes we may also interpret freely, that they would never have filled their works again with such able expressions of the different passions, if they had not have thought it painfully worthful to wisely trace all those natural commotions by which our mind delights and the common appearance of our being is changed varyingly. Zeuxis has made a painting of Penelope, in a way that he appears to have artfully depicted the modesty of her being. Plin. XXXV.9. Timomachus has depicted the raging Aiax, and how he behaved in this outrageous madness Philostr. Lib. II. de vita Apollonii.Cap. 10. Silanion has made the resentful Artist Apollodorus; and as this Apollodorus was a grumpy guy, Silanion did not only cast the Artist himself, but also his stubborn touchiness Plin. XXXIV.8. Protogenes has painted Philiscus, being taken by deep reflections Plin. XXXV.10. Praxiteles has made Phyrne, as if one saw her luxuriant heart bathe in a great see of happiness and lust, Plin. XXXIV.8. Parrhasius made a young man who is walking around in his armour looking for a fight, Plin. ibidem. Philostratus {…} describes a painting to us of a Bacchus who can only be recognized by the heartaches that torture him. These examples illustrate clearly enough, how big a skill the old Masters have had in expressing all sorts of commotions and movements;
PARRHASIUS (Parrhasios)
PHILOSTRATOS
PLINIUS, L'Ancien
PRAXITELES
PROTOGENES
SILANION
TIMOMACHOS
ZEUXIS
Only the citations are mentioned in the Latin edition, but there is no commentary, like in the Dutch and English edition. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Philostratus heeft den rechten aerd midsgaders oock de waere kracht van de Teycken-konst veele dudydelicker uytghedruckt. Het en maght niet gheloochent werden of de linien, seght hy {Lib. ii. de vita Apollonij. Cap. 10.}, die sonder eenighen verwen-prael maer allen in licht en schaduwe bestaen, verdienen den naem van een Schilderye; vermids wy in de selvighe niet alleen de ghelijckenisse van d’afgebeelde personagien beschouwen, maer oock haere bewegheninghen selver, ’t sy datse door een schroomherighe schaemte ergens afghekeert of door een vrymoedighe voordvaerendheyd ergens tot aenghedreven worden ende alhoewel dese linien op ’t aller eenvoudighste t’saemen ghestelt sijnde de vermenghinghe van ’t bloed als oock de jeughdigheyd van ’t hayr en den baerd in ’t minste niet uyt en drucken, nochtans ghevense ons de volmaeckte ghestaltenis van eenen swarten ofte witten mensche bescheydenlick te kennen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Philostratus has expressed the true nature as well as the true power of the Art of Drawing much clearer. It may not be denied that the lines, he says {…}, that exist without any splendor of colours but only in light and shadow, deserve the name of Painting; as we see not only the similitude of the depicted persons in it, but also their movements itself, whether that they are averted out of a hesitant shame or are driven towards something by a frank diligence and although these lines that are composed in the most simple way do not express the mixing of blood or the youthfulness of the hair and the beard in any way, nevertheless they modestly illustrate the perfect shape of a black or white man to us.
Conceptual field(s)
Quotation
Maer alsoo wy hier vooren (alhoewel niet sonder reden) gheseyt hebben, dat het vermogen der Schilder-Konst algemeen is, om alles, behalven levende Zielen inde Beelden voort te brengen, soo hebben sommige evenwel in twijffel getrocken, of men oock wel levenloose dingen die in haer bewegingh zijn kan uytbeelden: {Of men dingen die in bewegingh schijnen te zijn kan verbeelden.} ’t geen wy (schoon by weynighe geobserveert) hier rondt uyt van Ja willen staende houden; want niemant en sal konnen tegen-spreecken, dat de Konst de natuere in allen navolght, voornamentlijck in het gene welcke in een verblijf van tijdt met na-dencken kan gesien werden:
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] But notwithstanding that we said earlier (although not without reason), that the power of the Art of Painting is general, to produce everything, except the living Souls in the Images, as such some have doubted whether one could be able to depict lifeless things in their movement: {Whether one can depict things that appear to be moving.} which (although observed by few) we would plainly like to argue with a Yes; because nobody will be able to contradict, that the Art follows nature in everything, especially in that which can be observed during a period of time with consideration:
Conceptual field(s)
Quotation
Ten vierden moet een Schilder oock seer wel de Anatomie, ofte de uyt en inwendige gestalte, ende verdeelinge van ’s Menschen beeldt verstaen: {Oock in de Menschkunde of Anatomie ervaren weten.} Hy moet daer van weten de juyste proportioneele Natuer-maet, en ontledinge van yder deel ten opsicht van ’t geheel, gewicht en tegen-gewicht in ’t bewegen. Veranderlijckheydt van alle soo natuerlijke als gemaeckte Actien, gelijck daer zijn gaende, staende, sprekende, wijsende, loopende, springende, werpende, torssende, treckende, staende, buckende ende andere ontelbare doeningen meer. Hoe die bewegingh door de Musculen of Spieren {Musculen.} worden uytgevoert, en hoe die van gedaente en bysonder gebruyck zijn, waerse in dese of gene Actie het meeste gewelt doen, ende sich sien laten.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Fourthly a Painter should also understand the Anatomy very well, or the external and internal posture and distribution of the Human figure: {Should also be experienced in the Anatomy.} From this he should know the right proportional size in Nature, and the analysis of every part in regard to the whole, the weight and counter-weight in its movement. The variability of all natural and composed Actions, as for example going, standing, speaking, pointing, walking, jumping, throwing, carrying, pulling, standing, bowing and countless other actions. How this movement is carried out by the Muscles {Muscles.}, and how these are in appearance and specific use, where they put the most effort in one or another Action, and show themselves.
Conceptual field(s)
Quotation
En om het waere vermogen vande Teycken-Konst met eene reden te besluyten, soo laet ons eens hooren hoe Philostrate ons die in sijn tweede Boeck in ’t leven Apollonij beschrijft, daer hy aldus uytvaert. {Hoedanig Philostrate de Teycken-Konst beschrijft.} Het en mach niet geloochent worden (seyt hy) of de linien die sonder eenigh Verw-gepronck, maer alleen in licht en schaduwe bestaen, verdienen de naem van een Schilderie; vermits wy inde selve niet alleen de gelijckenissen vande afgebeelde Persoonen beschouwen, maer oock haere bewegingen selfs;
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] And to conclude the true power of the Art of Drawing by means of an argument, let us then hear how Philostratus describes it to us in his second book in the life of Apollonius, where he argues as follows. {How Philostratus describes the Art of Drawing.) It cannot be denied (he says) that the lines that exist without any ostentation of colour but only in light and shadow, deserve the name of Painting; as we discern not only the likenesses of the depicted Persons, but also their movements;
This section is not included in the English translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Ja men mach vry ghelooven, dat de Teycken en Schilder-Konst ons dwinght, alle Musculen die tot de bewegingh der leden dienen, te verstaen: Want den Teyckenaer die grondige kennis van de form en natuere der Musculen, en Tendonen of te Coorden heeft, sal terstont den Cours en bewegingh van een lidt konnen weten, en het sal hem in ’t beschouwen van ’t naeckt aenwijsingh geven (schoonse zich somtijts seer twijfelachtigh opdoen) hoedanigh datse in elkander sluyten, en welcke Musculen door het te rugh trecken van een Tendoon komt op te swellen, en wat nadere daer-en-tegen loslaten en in-krimpen. Daer-en-tegen die de selve slechts in ’t wilde en sonder fondament verstaen, en weten niet als in allerhande slagh van Actien, een en deselfde Muscul op eenerley wijse en plaets te vertoonen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yes one may freely believe, that the Art of Drawing and Painting forces us to understand all the muscles that are used for the movement of the limbs: Because the Draughtsman who has a profound knowledge of the shape and nature of the Muscles, Tendons and Chords, will simultaneously be able to understand the course and movement of a limb, and it will provide him indication in the observation of a nude (although they sometimes appear very doubtful) how they are attached to each other and which Muscle swell because a Tendon pulls back, and on the other hand which others detract and shrink . On the other hand, those who only understand this loosely and without foundation and only know to depict one and the same Muscle in one way and place in different types of Action.
Conceptual field(s)
Quotation
{Samenbeweging} LAet uwe figuuren met malkanderen een welstandige beweging hebben: [...].
[BLANC J, 2006, p. 316] {Le mouvement d’ensemble.} Faites en sorte que le mouvement de vos figures soit beau dans l’ensemble.
Conceptual field(s)
Quotation
TErpsichore heeft van 't wel verwen, Melpomene van lichten en schaduwen gehandelt. Zoo resteert'er noch van der zelver overeendrachtige ordening en meedevoeglijke schikkinge te spreeken. Welke geheymenis der konst wy gewoon zijn met het woor
[BLANC J, 2006, p. 446] On appelle donc participation cette douceur et cette force de l'entente des couleurs, qui se correspondent les unes des autres et qui forment comme le fil de l'oeuvre. Elle fait presque autant pour la peinture ou le coloris que ce que la bonne ordonnance par groupes et l'ordonnancement tempéré font pour l'art du dessin.
Conceptual field(s)
Quotation
Indien daar eenige beminnelijke wetenschap waar, in welk een verstandig en geleerd Schilder op ’t minste mogt onkundig bevonden werden, ten magh hem op ’t nauwste genomen, aan geen gedeelte van de Menschkunde hapere: want behalven het onwaardeerlijk nut van dat al de voornaamste wetenschappen uyt de selve ontfangen, soo leyd’t ‘er opsigt van de algemeene Schilderkonst, een volstrekte noodwett, die sonder eenige bewimpeling of verschooning, all Teykenaars, Schilders, Beeldhouwers, Giet oeffennaars, en die verstandelijk van der selver Konstwerken willen spreken; {Menschkunde is den Schilders ten uyterste nut.} ten uitersten verpligt, grondige kennis te hebben, van de ware Schoonheyd der Mensch Beelden: en hoedanig de maatredige Proportie moet geschikt zijn tot de bediening der Ledematen; op dat die in en onder de beweging, welk tot de doening der Actien; en tot de zienelijke uitdrukking der Passien ver-eyst werd, wel bestuurd mogte werden. Gelijk ook de kennis van de uitwendige gestalte en koppeling der Beenderen […] Invoegen wy onbeschroomd durven seggen, dat een Konstenaar die sich hier in t’eenemaal onkundig en verlegen vind, niet de minste grondvest kan hebben, waar op hy sich selven voor een groot meester in de Schilderkonst kan uitgeve; gelijck hy ook geen bequaamheyd sal konnen hebben, om van de stelling of ware schoonheyd der Beelden, verstandelijk te redeneeren.
Conceptual field(s)
Quotation
Want het geen de Menschen in haar beweging meest uyt de Leere der Natuure en sonder moeyte en Onderwijs weten te doen, dat moet in de Schilder en Bootseer-Konst door waarneminge van verscheyde Regelen, uyt het Leven gehaald, werden uytgevoerd. Het en kan niet moeyelijk zijn te begrijpen, dat gelijk een Mensch werkende met een sijner Leden in alle sijne bewegingen en Hellingen, een natuurlijke tegenwigt weet te maken, door de Leden die minder Werken, op dat hy vast en seker sijn verrigtinge doe; En verhode, dat nadien hy sonder de selve Tegenwigt niet en kan uytvoeren, dat hy niet buyten de Linie van sijn Evenwigt geraakt, en daar henen tuymele.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] That which the People know how to do best in their movement from the Teachings of Nature and without any effort or Instruction, this has to be executed through the observation of different Rules, taken from Life, in the Art of Painting and Sculpting. It cannot be hard to understand, that like Man knows how to make a natural counterweight with one of his limbs in all his movements and Postures, by means of the limbs that are less active, in order to steadily carry out his action; And forbid, if he then does not manage to make this counterweight, that he may come outside the Line of his Balance, and fall towards it.
Conceptual field(s)
Quotation
In de Schilder-Konst dan sullense beter voegen, wanneerse min of meer gedrayd vertoonen: De Reden is om datse vlak op zijde, een juyst afgepaste stand en oogenblik van Beschouwing uytleverende, genoegsaam laten blijken datse soodanig niet toevallig uyt de oorsprong van haar eygen vrywillige beweging, maar met voordagt verkosen zijn; {De Beelden moeten in een ordinantie altijd een toevallige stand hebben.} ’t geen de Losse beroerlijkheyd, dieder altijd in de Beelden behoord gesien te werden, t’eenemaal tegen is, ja de selve wech neemd.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] In the Art of Painting they would fit better, when they are shown more or less twisted: The Reason is that from the side, offering a well-chosen posture and moment of Observation, they properly show that they were not selected at random, originating in their own free movement, but with consideration; {The Figures should always have a coincidental posture in a composition.} which is contradicting the loose movement, which should always be seen in Figures, yes it even eliminates it.
Conceptual field(s)
Quotation
Want ymand sal ons ligt te Gemoete voeren, dat de Ziele des Menschen alleen tot de onsienelijke dingen en geensints tot de Schilder-Konst behoord; die alleen de sienelijke Lichamen tot haar Voor-werpen verkiest. Doch wy antwoorden: Nadien de Konst-Beelden uyt haar eygen Natuur het Leven en de beweging derven; dat sulx ons te meer vermaand na Middelen om te sien, waar door de Beelden in de Tafereelen soodanig konnen voortgebragt werden, datse den Beschouwer alle gedagten van Doek en Panneel, Verf en Olye, ofte van Hout en Steen en Koper soose mogten gegoten of Geboedseerd zijn, konden doen afleggen, en een Denk-Beeld geven dat hy niet Geschilderde noch Gegotene, maar Natuurlijk Levende Mensch-beelden voor sijn Oogen meend te sien.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Because someone will quickly bring us to mind, that the Soul of Man only belongs to the invisible things and not at all to the Art of Painting; which only selects the visible Bodies for its subject. Yet we answer: Since the Art-Figures lack Life and movement from their own Nature; it exhorts us even more to consider Means, by which the Figures in Paintings can be constructed such, that they may make the Spectator discard all thoughts of Canvas and Panel, Paint and Oil, or of Wood and Stone and Copper – if they were to be casted or sculpted - , and give him the Idea that he believes not to see Painted or Casted, but rather Natural Living Human figures before his eyes
Conceptual field(s)
Quotation
Maar alle dese Geneeskundige gedagten varen latende; moetenwe uyt al het voorige geseyde den Schilder leeren aanmercken, datter groot onderscheyd komt te vallen tussen de bewegingen die sonder de Wil, en die, die met de Wil geschieden; {Onderscheyd der beweginge.} want in het gene datmen Wild, daar ontrent heeftmen gemeenlijk meerder vaardigheyd, yveriger Actie en Furie, dan in de simpele doeningen, die veelsints maar allen van de gemeene Loop der Geesten buyten onse denking worden voortgebragt. Hierom moet een Konstenaar in het vertoonen en uytdrukken van de Actien en bewegingen versorgen, dat hy zijne Beelden soodanige Actien en bewegingen doet hebben, als met de Wil, Ziel en Voornemen, dien hy wil dat sijn Beelden sullen hebben, over-eenkomt: Ten eynde hy door zijn Konst, de gedagten van hem selfs en die van zijn Beelden, den Beschouwer mag bekend maken. En dat elk alsoo met zijn eygen overleggingen aandagt, die dingen by sich selven magh voltoyen, die de konst onmogelijk schijnen de doening der Beelden by te setten.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] But if we let all these Medical thoughts go; we have to learn from all that has been said, that there is a great difference between the movements that are made without the Will and with the Will; {Distinction between movements.} since in that which one wants, one usually has more ability, more diligent Action and Fury, than in the simple actions, which are often executed from the general Train of Thoughts outside our Thinking. Because of this an Artist should take care that – in the depiction and expression of the Actions and movements – that he provides his Figures with such Actions and movements, as coincides with the Will, Soul and Intention that he wants his Figures to have: So that he may show his own thoughts and those of his Figures to the Spectator through his art. And that everyone with his own considerations in mind, may complete those things for himself, which appear to be impossible for the art to add to the action of the Figures.
Conceptual field(s)
Quotation
Als u nu de Schets ten ruwesten ontworpen is, en dat al de groote deelen op zyn plaats aangeweezen staan, zo zalmen het voorwerp en zyn schets, in vergelyking teegens elkanderen, met een aandachtig oordeel, een weinigje uit de hand beschouwen, om te zien, of de schikking naar behooren geplaatst is, en of de beelden haar werkinge genoeg doen; want als dat in de schets niet wel waargenoomen word, zo zalmen met de verplaatzing en verbeetering der deelen in de stellinge, zulk een groote en verdrietigen arbeid ontmoeten, dat de iever en lust van de teekening vergaan zal zyn, eer men de zelve eens half gesteld vertoonen kan. […] In het opstellen, moetmen voor al wel toe zien, dat de lossigheid der Aktien, die de schets alreede is, daar niet uit en raakt. Het welke gemakkelyk kan gebeuren, wanneer men geen agt geeft, door wat voor-deelen, de natuurlyke beweeging en werkinge der Beelden veroorzaaken.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] If you now have designed the sketch in its roughest form, and all the bigger parts are marked in their place, as such one shall observe the object and its sketch, in comparison to each other, with a careful judgement, a little bit in one’s hand, to see if the composition has been satisfactorily placed and if the figures sufficiently do their movement; because if this is not observed correctly in the sketch, one will find such a big and sad work for the moving and improvement of the parts in the composition, that the diligence and desire of the drawing will be lost before one can even show it partially finished. […] In the composition, one should first make sure, that the looseness of the actions that is already in the sketch, does not disappear from it. Which can easily happen, when one does not pay attention through which parts the natural movement and action of the figures are caused.
[The French translator, wrongfully, interpreted the first occurrence of werking in the sense of effect, not of action. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Hier in komt u eerst voor een grondige kennis der gestalten of proportie, en der passiën of kenteekens der hertstogten te hebben, op dat gy aan uw beelden, niet alleen haar natuurlyke beweging weet te geven, maar ook waar uit deze onstaan, aan ’t oog kennen doed […]
[D'après DE LAIRESSE, 1787, p. 56:] Il faut d’abord que vous ayez une connoissance approfondie des proportions du corps humain, & des effets de passions, afin que vous sachiez, non-seulement donner à vos figures les attitudes & les mouvemens qui leur conviennent, mais que vous puissez rendre, en même tems, raison de ce qui vous détermine à les représenter de cette manière […]
Conceptual field(s)
Quotation
Maar wy zullen ons hier bepaalen, in een opstel dat wy na onze allerbeste kennis, uit veele anderen getrokken hebben, die door de Grieken is verkooren geworden, en door hen ons nagelaaten. De schoonheid van een naakt, het zy man of vrouwen beeld, bestaat hier in, eerstelyk dat de Leedemaaten wel gevormd zyn; ten tweeden, dat zy een schoone, vrye, en gemakkelyke beweeging hebben: en eindelyk een gezonde en frisse koleur […]
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.75:] Je me bornerai ici à donner une idée générale de la Beauté, que je tracerai, le mieux qu’il me sera possible, d’après plusieurs systêmes & principalement d’après les modèles que les Grecs nous en ont transmis par leurs productions. Je dis donc que la Beauté d’une figure nue, soit d’homme ou de femme, consiste, premièrement, en ce que les membres soient bien proportionés ; secondement, qu’ils ayent un mouvement libre, aisé & gracieux ; troisièmement, que le coloris en soit frais & beau.
Conceptual field(s)
Quotation
Ja het is onmogelyk dat ider byzondere beweeging, of gestaltenis des lichchaams goed kan zyn, die niet natuurlyk uytgedrukt en met deze drie hoedanigheden verzeld zyn, namentlyk een grootze ommetrek, fraaye zwier in de beweeging, en een schoone koloriet.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.82:] Il est même impossible qu’aucune attitude puisse être belle, ou qu’il y ait de mouvement agréable, s’il n’est point les trois qualités dont nous venons de parler; savoir, un contour élégant & noble, un contraste bien raisonné & gracieux, avec un beau coloris […]
Conceptual field(s)
Quotation
LAat ons nu eens komen tot het tweede der deelen waar in de schoonheid bestaat, namentlyk de beweeging der leeden. Deze hangd voornaamlyk af, van een tegenstrydige werking aller lichchaams leedemaaten, en van derzelver daaging en schaduwing: veroorzaakende dit een beeld, roerende en leevendig.
[D'après DE LAIRESSE 1738, p.18:] Let us proceed now to the second of the Parts wherein Beauty consists, namely, The Motion of the Members. This depends chiefly on contrasting or Opposition of all the Members of the Body, and on their Lights and Shades ; which give a Figure Motion and Life […]
Conceptual field(s)
Quotation
VOor af, dlend aangemerkt te worden, dat het grootste deel dezer bewegingen, niet dan ten deele kunnen begrypelyk zyn, en meest door het vertoonen der oorzaaken hunner beweeging, om der overeenkomst wille, die zy met elkander hebben […] En dus zyn meest alle de geweldige ontroeringen des gemoeds en pynlykheden des lichchaams.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.90:] […] il est difficile, pour ne pas dire impossible, de bien exprimer les fortes passions par le moyen des mouvemens du corps, à cause de l’analogie qu’il y a entre les unes & les autres, soit au commencement ou à la fin de la passion, car il arrive souvent qu’un état de l’ame ou de l’esprit tient médiatement à un autre. […] il en est de même de toutes les émotions violentes de l’ame & de toutes les fortes douleurs du corps […]
Conceptual field(s)
Quotation
De strydigheid der beweegingen is op redenen gegrond, die men door de oeffening in 't kort van buiten kan leeren, ja zelf anderen daar in onderwyzen; gelyk mede de verdeeling der leedemaaten, of proportie; dewyl dezelve, volgens de stelling van Albert Duurer, wiskonstig kan beweezen werden; de schaduwe en daaging desgelyks, door middel van de Perspective of Doorzichtkunde.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 321-322:] Le contraste des attitudes ou des mouvemens des figures est fondé sur des règles certaines, dont on peut s’instruire en peu de tems, & qu’on peut même enseigner aux autres. La proportion des membres peut pareillement être démontrée d’une manière géométrique, ainsi que l’a remarqué Albert Durer ; & il en est de même du clair-obscur, dont on acquiert une connoissance fondée par les loix de la perspective.
Conceptual field(s)
Quotation
Maar keeren wy ons tot de daadelykheid, en op wat wyze men de meeste dezer dingen het best en waarschynlykst zal vertoonen. Is 'er niet overvloed van beweegingen, gebaarden, of hertstogten die wy hier toe tot onze hulp hebben, en die ons de natuur zelve aanwyst, en waar van wy alle dagen, als men daar op wil letten, voorbeelden zien konnen?
[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 226:] But, let us now see how these Things can be exhibited : Are there not abundance of Motions, Postures and Passions, which herein afford us Help, and which Nature herself and daily Instances shew us, if we will but take notice of them ?