HARMONIE (n. f.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
ACCORD (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
25 Want t’ghebruycken (alst past) constighe gheesten
In d’History een overvloet te bouwen, {Van rijckelijc zijn Ordinantie te vervullen.}
Van Peerden, Honden, oft meer tamme Beesten,
Oock dieren, en voghelen der foreesten :
maer sonderlinghe lustich, om aenschouwen,
Frissche Ionghelinghen, en schoon Ionckvrouwen,
Oude Mannen, Matroonen, alle soorte
Van Kinderen, oudt en jongh van gheboorte.
26 Daer beneffens Landtschap, en metserije,
Oock cieraten, ghetuygh, en ornamenten,
Menigherley aerdighe fantasije
Der Copia, en t’maeckt schoon Harmonye
Der welstandicheyt in Picturams tenten,
nae t’ghetuyghen van moderne Schribenten,
Als Leon Baptistae de Albertis,{Leon was een Florentijn, schreef ontrent Anno 1481.}
En Rivius, van wient oock nae behert is.{Gualt. Rivius mat. zijn Boec is ghedruckt Anno 1547.}
[D'après NOLDUS 2008, p. 67-68:] 25 Cependant, si cela convient au sujet, des artistes habiles ont l’habitude d’introduire dans leurs Histoires une abondance {Qu’il faut enrichir ses Ordonnances.} de Chevaux, Chiens, ou d’autres Bêtes domestiques et aussi des animaux et oiseaux des forêts. Mais il est particulièrement agréable de regarder des jeunes Gens de bonne allure, de belles Demoiselles, des Vieillards, des Femmes mûres et toutes sortes d’Enfants qu’ils soient nouveau-né ou adolescents. 26 À côté de cela, il faut des Paysages et architectures des décorations, gréements et ornements et maintes et agréables fantaisies enrichissantes, tout cela pour créer une belle Harmonie entre tout ce qui est bienséant dans le domaine de la Peinture, comme en témoignent des Auteurs modernes notamment, Léon Battista Alberti {Léon était un Florentin ; il a écrit autour de 1481.} et Rivius, qui s’y est beaucoup intéressé {Le livre du mathématicien Gualtherus Rivius a été imprimé en 1547.}
Conceptual field(s)
Quotation
Soo namen dan d’oude Meesters dese vijf hoofd-stucken in haere Schilderyen op ’t aller nauste waer. I. Den Historischen inhoud, die veeltijds d’Inventie ofte oock ’t argument ghenaemt wordt. II. De ghelijck-maetigheyd, diemen doorgaens henen de Proportie, symmetrie, analogie, en harmonie noemt. III. De verwe ofte ’t Coleur; en daer in plaghten sy ’t licht en schaduwe, als oock ’t schijnsel en duysternisse naukeurighlick t’ onderscheyden. IV. Het leven; ’t welck in d’Actie en Passie bestaet, ofte (om duydelicker te spreken) in de bequame afbeeldinghe der eyghenschappen die men in de onroerende dingen verneemt, als oock in de levendighe uytdruckinghe der beweghinghen diemen in de roerende dinghen speurt, wanneer deselvighe yet merckelicks doen of lijden. V. De schickinghe, die men ghemeynlick de Dispositie ofte Ordinantie plaght te heeten.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] As such the old Masters observed these five chief principles very closely in their Paintings. I. The Historical content, that is often called the Invention or also the argument. II. The uniformity, which one commonly calls the Proportion, symmetry, analogy and harmony. III. The colour or the colouring; and in this they tend to carefully distinguish the light and shadow, as well as the sheen and darkness. IV. The life; which exists in the Action and Passion, or (to speak more clearly) in the skilled depiction of the characteristics that one discerns in the unmovable things, as well as in the lively expression of the movements that one perceives in the movable things, when these do or suffer something considerable. V. The arrangement, that one commonly tends to call the Disposition or Ordinance.
In the introduction to the third book, Junius introduces the five main principles (hoofdstukken) that the old masters followed in their work. The second of these principle is ‘gelijkmatigheid’ (uniformity), which can also be called by one of its synonyms: Proportion, Symmetry, Analogy and Harmony. In the second chapter of Book Three the differences between these synonyms are discussed at length in the following chapters. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Wat nu de Konst-maetighen proportionele uytdruckinghe der ghevondener stoffe belanght, de selvighe wordt in verscheydene autheuren verscheydenlick ghenaemt; docht voornaemelick wordtse in Philostratus en vele andere schrijvers door de naemen Symmetrie, Analogie ofte Harmonie te verstaen ghegheven; dies heeft oock den jonghen Philostratus dese dry benaeminghen bequaemelick t’saemen ghevoeght. De oude wijse Mannen hebben mijnes dunckens, seght hy {in proemio Iconum}, vele gheschreven van de Symmetrie der Schilder-konste, mids ons eenighe sekere wetten ontrendt d’Analogie vanalle bysondere leden voorstellende, even als of het niet ghenoegh en waere dat de Konstenaers eenigh lichaemelicke beweghinghen bequaemelick nae haer begrijp souden uytdrucken, het en waer saecke dat sich de Harmonie haeres wercks binnen de naturelicke maete besloten hield, want de Nature (wanneerse ons naemelick een rechtsinnighe en welghestelde beweghinge vertoon) en wil gheenssins erkennen het ghene van sijnen eyghenen aard en maete beghint af te swerven. Ghelijck wy dan uyt dese woorden ghenoeghsaemlick verstaen dat de Griecksche naemen van Symmetrie, Analogie, Harmonie even het selvige beteyckenen, soo is het evenwel t’eenemael onseker ende onghewis wat Latijnschen naem dat men daer voor heeft. Het woordt Symmetrie heeft gheenen Latijnschen naem, seght Plinius Lib. XXXIV.nat.hist.Cap.8.. Nochtans schijnt den jonghen Plinius dit woordt uytghedruckt te hebben met den naem Congruentia ofte AEqualitas, dat is, medevoeghlickheyd ofte ghelijckvormigheyd. Indien nu het hoofd ofte eenigh ander deel, het welck van sijne statue afgheruckt is, voorghestelt wierd, seght hy {Lib. II. Epist.5.}, ghy en soudt misschien de medvoeghlickheydt ende ghelijckvormigheyd des gantschen wercks daer uyt soo lichtelick niet konnen afnemen, niet te min soudt ghy daer uyt konnen oordeelen of die ghedeelte in sich selven aerdigh ghenoeg is.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] What the Artificial proportional expression of the found material is concerned, it is called differently by different writers; but mainly it is described by the name Symmetry, Analogy or Harmony in Philostratus and many other writers; as such the young Philostratus has also capably connected these three terms. In my opinion the old wise Men, he says {…}, have written a lot about the Symmetrie of the Art of Painting, by proposing us some certain laws regarding the Analogy of the separate members, as if it were not enough that the Artists would express some movements of the body capably after their understanding, it was then necessary that the Harmony of their work would stay within the natural size, because Nature (namely when it shows us a rightful and well-composed movement) does not want to recognize at all that which is starting to stray from its own character and size. Just as we understand from these words that the Greek terms Symmetry, Analogy and Harmony more or less mean the same, as such it is likewise uncertain and unclear which Latin term is used for it. The word Symmetry, says Plinius Lib. XXXIV. nat.hist. cap. 8. Nevertheless the young Plinius appears to have expressed this word with the term Congruentia or AEqualitas, that is correspondence or uniformity. If the head or any other member, which is torn off a statue, is depicted, he says {…}, you would perhaps not easily deduct the correspondence or uniformity of the whole work, nevertheless you would be able to judge from it whether the part itself is good enough.
Junius extensively discusses the different terms that are used to describe the aspect of proportion in a painting. This paragraph serves as the introduction for further exploration of the different terms, although some of them are only mentioned in this citation. The terms that are mentioned are: symmetry (symmetrie), analogy (analogie), harmony (harmonie), Congruentia, Aequalitas, medevoeghlickheyd and uniformity (gelijkvormigheid). Junius mentions the Greek origins of the first three terms and suggests that Congruentia and Aequalitas might be their Latin equivalents, as suggested by Pliny jr. The two Dutch terms are Junius’ own invention. This citation is of interest, as it shows Junius’ search for and understanding of artistic terms. In the Latin edition, Junius uses the Greek term for harmony: 'αρμονια. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Wat het woord Analogie belanght, eenighe hebben ’t woord analogie, seght A. Gellius {Noct. Attic. Lib. ii. Cap.24.}, in ’t Latijn Proportie ghenaemt. Soo schijnt oock den gheleerden Quintilianus de selvighe benaeminghe niet quaed te vinden; die ’t woord Analogie nu onlanghs uyt het Griecksch in ’t Latijn hebben overgeset, seght hy {Lib. L. orat. instit. Cap.6.}, noemen ’t een Proportie. (...) Ten eynde dan dat wy ons selven niet al te langhe met een al te sinnelicke oversettinghe van dese dry woorden souden bekommeren, soo sullen wy ’t hier by laeten blijven, dit maer alleenlick daer by voeghende, dat de Schilder-konstenaers dese woorden Analogie ende Harmonie schijnen ontleent te hebben van die Proportie dewelcke by de Tel-konstenaers en de Singh-konstenaers wordt waerghenomen; want dese Analogie ofte Proportie en is anders niet dan een sekere ghetal-wet, nae welckers voorschrift de Konstenaers alle haere wercken aenstellen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] What the word Analogy is concerned, some have called the word analogy Proportion in Latin, says A. Gellius {…}, As such the learned Quintilianus does not appear to find this term wrong; those who have recently translated the term Analogy from the Greek to the Latin, he says {…}, call it a Proportion. (…) In order for us not to busy ourselves too long with a reasonable translation of these three words, as such we will leave it to this, only adding to it, that the Painters appear to have borrowed these terms Analogy and Harmony from the Proportion that is observed by the Math-artists [NDR: mathematicians] and the Sing-artists [NDR: singers]; since this Analogy or Proportion is nothing else but a certain law of numbers, after whose instruction the Artists set all their works.
In continuing the discussion about the terminology regarding the principle of proportion, Junius states that analogy (analogie) is often translated as proportion (proportie) by Latin authors. He goes on to explain that analogy, proportion and harmony (harmonie) are closely related to mathematics and music and that it boils down to a law of numbers. In the Latin edition (1637), Junius only uses the Greek term: 'αρμονια. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
De schoonheyd van ’t lichaem bestaet in een sekere Symmetrie die de ghedeelten der lichaems met malckander en met het gheheele hebben, seght Stobeaus Ecolog. Ethic. Cap.5. Een lichaem, het welcke in alle sijne gedeelten schoon is, wordt voor veele schoonder ghehouden, dan de bysondere schoone leden die ’t geheele lichaem door een ordentelicke schickelickheyd opmaecken, seght St Augustinus Lib. III. Dulciloqu. Cap. 26. Want indien ’t eene of ’t andere onser lede-maeten van de rest afghesneden sijnde, alleen by sich selven besichtight wordt, seght Dionys. Longinus {De sublimi orat. 35.}, het en sal gantsch gheene aensienlickheyd hebben; vermids de rechte volmaecktheyd maer alleen in d’over-een-kominge van alle de leden bestaet; wanneerse naemelick door haere onderlinghe ghemeynschap een lichaem gheworden sijnde, met eenen oock daer in door den hand der Harmonie aen alle kanten worden opghesloten.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The beauty of the body exists in a certain Symmetry that the parts of the body have with each other and with the whole, says Stobeaus Ecolog. Ethic. Cap. 5. A body, which is beautiful in all its parts, is thought to be much more beautiful, than the separate beautiful parts that form the body by means of an orderly compliancy, says St Augustinus Lib. III. Dulciloqu. Cap. 26. Because if the one or the other of our bodyparts, being cut off from the rest, are looked at on their own, says Dionys. Longinus {…}, it will not have any importance; as the true perfection only exists in the correspondence of all the parts; namely, once they have become a body by means of their mutual resemblance, they are immediately from all sides captured in it by the hand of Harmony.
Junius connects the esthetical concept of beauty (schoonheid) to that of symmetry (symmetrie). He refers to the human body, in which all the different parts should be in harmony (harmonie) with each other. Junius does not refer directly to art in this extract. The citation from St Augustine, where this term occurs, is missing in the English edition. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Dewijl het dan vast gaet dat de waere schoonheyd der naturelicker lichaemen maer alleen in de ghevoeghlicheydt deser Harmonie te vinden is, soo volght het oock daer uyt onwedersprekelick, dat de rechte naeboetsinghe deser lichamen voornamelick in het waernemen deser Harmonie gheleghen is. Alle ghedeelten van een stock-beeld behooren schoon te sijn seght Socrates apud Stobaeum Serm. I. wy en staen in de Colossische wercken niet soo seer op de aerdighe netticheyt van elck bysonder ghedeelte, of wy plaghten vele meer op de schoonheyd van ’t gheheele maecksel te letten, seght Strabo Lib. I. Geogr. Die naeboetsinghen worden voor d’allerspottlickste ghehouden, seght Galenus {Lib. i. de Usu partium corporis humani}, de welcke de ghelijckenisse diese in vele ghedeelten waernemen, in de voornaemste versuymen. Parrhasius, Polycletus, en Asclepiodorus sijn d’eerste en voornaemste grondleggers ende onderhouders deser Symmetrie gheweest. Parrhasius was den eersten die de Schilder-konst haere behoorlicke Symmetrie ghegheven heeft. Plin. XXXV.10. Polycletus nam de Symmetrie op het aller naerstighste waer. Plin XXXIV. 8. Asclepiodorus gingh soo meesterlick met sijne stucken te werck, seght den selvighen Plinius {Lib. XXXV. Cap. 10.}, dat sich Apelles grootlicks plaght te verwonderen over de Symmetrie die hy daer in ghebruyckte.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] While it is certain that the true beauty of the natural bodies can only be found in the propriety of this Harmony, as such it follows undeniably from this as well, that the true imitation of these bodies consists mainly in the observation of this Harmony. All parts of a statue have to be beautiful says Socrates apud Stobaeum Serm. I. we do not insist so much on the nice neatness of each separate part in the Colossal works, but we tend to pay much more attention to the beauty of the whole production, says Strabo Lib. I. Geogr. Those imitations are thought to be the most ridiculous, says Galenus {…, that generally neglect the resemblance that they observe in many parts. Parrhaisus, Polycletus and Asclepiodorus have been the first and principal founders and observers of this Symmetry. Parrhaisus was the first who gave the Art of Painting its appropriate Symmetry. Plin. XXXV.10. Polycletus observed the Symmetry very dilligently. Plin XXXIV.8. Asclepiodorus approached his work so masterfully, says the same Plinius {…}, that Apelles used to be greatly amazed about the Symmetry that he applied in it.
APELLES
ASCLEPIODOROS
GALENUS, Claudius
PARRHASIUS (Parrhasios)
PLINIUS, L'Ancien
POLYKLEITOS
STOBAEUS, Joannes
STRABO
Conceptual field(s)
Quotation
Verandering van spijs maekt nieuwen eetlust, zoo vermaekt zich het ooge in veel verschillen de zaeken. Zie maer toe, dat die verschillentheyt geen strydicheyt invoert, maer dat'er de minzaeme Harmonie blijve.
[BLANC J, 2006, p. 306] Varier les mets redonne de l’appétit, tout comme l’œil s’amuse de nombreuses choses différentes. Mais veillez à ce que cette variété n’entraîne pas de contradictions et qu’il y demeure une aimable « harmonie ».
Conceptual field(s)
Quotation
TErpsichore heeft van 't wel verwen, Melpomene van lichten en schaduwen gehandelt. Zoo resteert'er noch van der zelver overeendrachtige ordening en meedevoeglijke schikkinge te spreeken. Welke geheymenis der konst wy gewoon zijn met het woort Houding uit te drukken; 't welk in het koloreeren eeven het zelve beteykent, als in de konst der maetschiklijkheyt de woorden Simmetrie, Analogie, Harmonie, en Proportie; zijnde ook als de overeenstemming en bekoorlijke zangwijze in de Muzijk. Want het begrijpt in zich een zuivere vergaderinge van samenstemmende kracht: het wel schikken der koleuren, 't welk wy de Tuilkonst noemen: en de ordentlijke schikking van lichten en schaduwen: nevens het voorkomen, wechwijken, ronden, en verkorten;[...].
[BLANC J, 2006, p. 445] Terpsichore a traité du beau coloris, Melpomène des lumières et des ombres. Il reste encore à parler de leur ordonnance unie et de leur disposition conjointe. Il est habituel de parler de ce secret de l'art en l'appelant "économie", ce qui signifie, pour le coloris, à peu près la même chose que les mots de symétrie, d'analogie, d'harmonie et de proportions pour l'art de la proportion, ou que l'unisson et la séduisante mélodie pour la musique. Cette économie suppose en effet une certaine pureté et une forte entente dans le rassemblement des couleurs, une bonne façon de les disposer -que nous appelons l'art des bouquets- et une disposition convenable des lumières et des ombres. Il faut ajouter à cela les avancées, les échappées, les modelés et les raccourcis.
Conceptual field(s)
Quotation
[…] is best zich in eenzaamheid te begeeven, voorzien van papier, pen en int of kreon, en wanneer het bestek der ordinantie, het zy in de hoogten of lengte, vast gesteld is, dan het planum of de grond aangewezen, en het oogpunt gezet, […]Dit gedaan zynde, zo vergaderd uwe zinnen by één om het voorgenomene te onderzoeken, en gevoegelykst het zelve te vertoonen, benevens welke perzonaadien, […] Is 'er noch een andere party die minder te zeggen heeft, en echter tot de volmaaking vereist word, dat de schikking of ordinantie betreft; wyst zulks met stippen op zyn plaats aan, zonder u te verwarren, want als het voornaamste wel geplaatst is, volgd het overige van zelf. Dus verre het gebracht hebbende, zo is het genoeg om wanneer, het u behaagd de zaak te hervatten en uit te pluyzen, weder-om met de voornaamste perzoonen beginnende; overweeg dan door welke hertstogten zy bewoogen zyn […] hoe zy Contrasteeren […]Teeken dit alles op een tweede stuk papier […] Vald dan met nieuwe lust, nu en dan, daar weder aan, overleggende wat naakt of gekleed, schoon of gemeen moet wezen, benevens de schakeering der koleuren, hare harmonie en reddering, dus werd het voltooid; en dit is myns oordeels het heilzaamste middel, om u geheugen te ontlasten en te hulp te komen.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 108-110:] Le meilleur moyen pour prévenir ce désagrément, c’est de se retirer dans un lieu tranquille, muni de papier & de crayons ; & après qu’on aura arrêté la grandeur du champ que doit remplir la composition qu’on se propose de mettre sur la toile, on commencera par en indiquer les plans & par fixer le point de vue […] Ensuite on recueillera ses esprits pour examiner le sujet qu’on projette d’exécuter, ainsi que la manière la plus convenable de le disposer, de même que de grouper les principaux personnages […] Quant aux accessoires, on ne fera que les indiquer par des points jusqu’à ce qu’on mette ensemble la composition ; car lorsque les principaux objets sont bien placés, les autres suivent d’eux-mêmes la disposition générale. Ce travail étant fini, on le reprendra pour examiner avec soin ce qu’on aura fait, en commençant de nouveau par les principales figures, & en considérant quelle est la passion qui doit les faire agir […] de quelle manière elles doivent contraster entr’elles […] On tracera tout cela sur un autre morceau de papier […] examiner quelles figures doivent rester nues, quelles autres ont besoin d’être drapées ; ce qui demande un caractère noble ou commun ; pour passer ensuite à la disposition générale des couleurs locales & à leur harmonie : de cette manière, on parviendra à terminer l’ouvrage avec une grande facilité sans se fatiguer la mémoire
Conceptual field(s)
Quotation
Drie zaaken worden in een bekwaam Tafereelschryver vereischt: namentlyk, een naauwkeurige kennis van de Geschiedenissen, nevens die van der zelver beste Schryvers: ten tweeden, een goede ondervindinge of kennisse der Oudheid: ten derden, een aangenaame en nette Poësy [...] De bevalligheid der Poësy word vereischt, {Hoe verre de Dichtkonst daar in te pas komt.} om dat zy is in een geschilderd Tafereel de harmonie of welvoegelykheid der koleuren: maar als alle die schoone hoedaanigheden wel waargenomen zyn, kan het noch geen volmaakt Tafereel te voorschyn brengen, indien 'er de Schilderkonst niet by gevoegd is, zonder dewelke het onmogelyk een goed Tafereel kan weezen […]
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 212:] Un peintre d’histoire, pour parvenir à la perfection, doit d’abord avoir une connaissance bien approfondie des meilleurs historiens & poëtes, ainsi que de l’antiquité. Il faut de plus qu’il soit doué d’un esprit poétique […]NDR : la grâce de] L’esprit poétique est nécessaire pour mettre de l’harmonie dans le coloris du tableau. Cependant ces qualités ne suffisent pas pour produire un bon ouvrage, si l’invention & la composition ne concourent pas à en former un bon ensemble […]
Conceptual field(s)
Quotation
[…]de schikking der Koleuren by en op malkander, om dezelve smeltende en bevallig met een goede harmonie te doen voortkomen, daar van zyn tot heden geene vaste grondregelen bekend gemaakt die ons daar toe leiden konnen.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 322:] La disposition des couleurs l’une à côté de l’autre, ou l’une sur l’autre, [NDLR : avec une bonne harmonie] est donc, ainsi que la méthode de les rompre & de les fondre ensemble, la seule partie sur laquelle on ait négligé jusqu’à présent de jeter quelque lumière […]
Conceptual field(s)
Quotation
De voornaamste schikking in de harmonie, of reddering, leert ons, dat men altyd donker tegen licht en licht tegen donker moet plaatsen […]
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 353:] La principale attention [ndlr : disposition] à porter dans l’harmonie, consiste à placer toujours du sombre contre du clair, & du clair contre du sombre.
Conceptual field(s)
Quotation
De harmonie spruit uit een plaatsing van flaauwe tegens krachtige koleuren, en sterke tegens zwakke; daar de houding zodanig in blyft, dat het schynt als natuurlyk uit malkanderen te vloeijen.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 357:] Cette harmonie est produite par l’opposition des couleurs tendres & sourdes, avec, avec des couleurs fières & brillantes ; dont l’union soit telle que ces couleurs paroissent naturellement produites l’une par l’autre.
Conceptual field(s)
Quotation
IX. boek. Van de houding en smelting der koleuren in de Zolderstukken.
HOewel in het Hoofdstuk van de Goden, en der zelver eigenschappen, breedspraakelyk van de koleuren, welke hun eigen zyn, gehandeld zal worden, zo dient echter by deze gelegentheid noch iets voor af gezegt te werden; weshalven wy eens zullen aantoonen, hoe men de zelve moet plaatsen en behandelen, om een volkomene harmonie uit te maaken. Men moet zich hier door het brillant, of krachtig schoone glinstering der koleuren niet bekend maaken: gantsch niet. Ik oordeel, dat in deze gelegentheid niet beter voegt dan de smeltinge der koleuren, alzo het een aangenaamheid aan 't oog geeft: het ryst wel, en heeft iets ongemeens, ja bovenmenschelyks by zich.
[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 466:] Altho’ in the Chapter touching the Deities and their Qualities, we shall treat of the Colours proper to them, we must, on this Occasion, say something previous, and shew, how the Colours ought to be placed and handled, in order to create a perfect Harmony. You must not herein, by any means, be known by flaring, strong, and glittering Colours. I am of Opinion, that on this Occasion, nothing suits better than the Union of Colours ; because it is agreeable to the Eye, causes a fine Relief, and contains something uncommon, even supernatural.
Conceptual field(s)
Quotation
Drie dingen zyn'er dan voornaamentlyk die een Bloemstuk goed maaken; te weeten eerstelyk, schoone en uirgeleezene bloemen; ten tweeden, een goede schikking en harmonie; en ten darden, een zuivere en malsse penceel. Wat ik nu met het eerste meen, is dat de bloemen in grootte en schoonheid uitmunten, of in achting zyn, en geen slegte of gemeene. Wat ik met het tweede verstaa, is dat de bloemen, het zy leggende of staande, altyd hunne eigene hoedanigheid en forme behouden […]dat de schoonste en aanzienlykste het meeste gezag hebben: en dat de eene by de andere gevoegd, een aangenaame vermenging van koleur doet voortkomen, welke het oog behaagt en voldoet […]
[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p. 589:] Il y a trois choses essentiellement nécessaires dans un bon tableau de fleurs ; savoir, 1° le choix des plus belles fleurs ; 2° une bonne disposition & une agréable harmonie ; 3°un pinceau délicat & moëlleux ; c’est-à-dire, que les fleurs ne doivent pas être communes, petites & vilaines ; mais belles, grandes & rares, ou du moins estimées ; soit qu’on les arrange dans une corbeille, ou qu’on les place droites dans un vase, elles doivent toujours conserver leurs qualités & leurs formes […]. Il faut aussi que les plus belles occupent la principale place, & puissent faire le plus d’effet ; de sorte que par un heureux mêlange, les unes servent à augmenter la beautés des autres, & qu’il résulte une belle harmonie qui satisfasse l’œil […].
Conceptual field(s)
Quotation
DE bevalligheid van een welgesneede of geëtste Prent bestaat eerstelyk in een helder lichte en bruine schaduwe: hier onder verstaande, dat de zagte arceeringen op de gedaagde partyen byna onzichtbaar, en de toetsen of diepsels in tegendeel krachtig en zwart gehouden werden: ten tweden, dat het naakt fyn en dommelachtig, en de kleedinge wat grover of ruiger, naar hunne eigenschap, gearceert moeten zyn; doch alles zonder ommetrek, zo wel aan de zyde des lichts, als die der schaduwe, ja zodanig dat de uiterste ommetrek alleen door de tint der gronden, daar tegen aangeweezen, kenbaar werd. Maar om het werk tot de hoogste volmaaktheid te brengen, en het groot verstand en kennis des Meesters te meerder te doen uitmunten, moeten de tinten der koleuren, zo veel als 't mogelyk is, daar mede in aangeweezen worden. Doch dewyl een Prent niet geheel in de fraaije ordinantie, schoone beelden, cierlyk bywerk, zuivere en gladde sneede of geëtste trek bestaat, maar wel voornaamentlyk in een goede harmonie en redding van't geheel, is 'er ten hoogsten aangeleegen, dat men wel toezie om zulks voor alle dingen in acht te neemen.
[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 631-632:] The Grace of well-etch’d or engraved Print consists, First, in a bright Light and dark Shade ; by which I understand, that the faint Hatching on the lighted Parts be kept almost imperceptible, and the shady Touches contrarily strong and dark. Secondly, that the Naked, or Carnations, be hatched fine and somewhat dull, and the Draperies courser and rougher, according to their Qualities ; yet all without any Outline, either on the light or shaded Side, even so that the Extremities be only formed by the Tint of the Grounds against which they come. But to give the Work the greatest Perfection, and shew the Judgment [ndr: understanding and knowledge] of the Master, the Tints of the Colours should also appear as much as possible : Yet as a Print does not so intirely consist of fine Ordonnance, beautiful Figures, elegant By-works, and neat cut or etch’d Strokes, as in a good general Harmony, so this Harmony ought to be principally studied.