ONDERWIJS (n. n.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
ÉTUDE (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
Ende in der waerheydt, de gantsche Schilder-Konst wordt in dapper weynighe leerstucken begrepen; de welcke, gelyck se heel en d'al nodigh sijn den ghenen die niet te vergeefsch willen arbeyden, so moeten se nochtans den aenkomelinghen op 't aller kortste ende op t'aller eenvoudichste voorghestelt worden. Wanneer men in 't teghendeel een groot ghebaer maeckt omtrent de grondslaeghen deser Konste, so ghebeurt het menigh werven dat de nieuwelinghen t'eenemael van de Konst vervreemden, afgheschrickt sijnde door de verdrietsaemheydt van sulck een veelvoudigh ende inghewickelt onderwijs: ook soo wordt altemts haer verstandt, 't welck in 't eerste op 't aller lieffelickste gekoestert moet worden, verduft ghemaeckt door de schraelheydt van allerley opghesochte voorslaeghen:
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] And in truth, the whole Art of Painting is understood in very few precepts; which, as they are totally necessary for those who do not want to work in vain, then they should be introduced to the beginners in the briefest and most simple [NDR: way]. When one, to the contrary, makes a grand gesture regarding the precepts of this Art, then it happens many times that the newcomers immediately alienate from the Art, frightened by the sadness of such a manifold and complicated education: similarly often their mind, which should first and most kindly be cherished, is sedated by the scarcity of all sorts of far-fetched advices:
Conceptual field(s)
Quotation
Dies worden oock d'eerste beginselen deser Konsten seer lichtelick an dieghene ghevat, dewelcke haeren wille ongheveynsdelick daer toe gheneyght vinden: ende soo wanneer yemant langhsaemlick daer in voordtvaert, deselvighe magh het sijn eyghene weder-strevigheydt danck weten: want wy sullen het eerste onderwijs kort ghenoeg vinden, indien wy maer alleen ons selven en andere niet en soecken moedt-willighlick wijs te maecken dat het eenen verdrietiglick langhen wegh is: Behalven dat oock een bequame maniere van onderwijsinghe alle dinghen noch al korter sal maecken. Nu daerenteghen soo is de eerste ende de meeste schuld in de Leer-Meesters, die 't fuselboeck soeckende haere Leer-jonghers wonderlick geerne ophouden,…
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The first principles of these Arts are also easily grasped by those, who sincerely put themselves to it: and when someone slowly advances in it, he may thank his own opposition: because we will find the first education short enough, if we only try not to consciously deceive ourselves and others that it is a sad long road: Besides that, an adequate way of education will also make all things much shorter. By contrast, the first and most blame is then on the Masters, who strangely enjoy detaining their apprentices by causing delay,…
Conceptual field(s)
Quotation
Den almoghenden God, als wesende den eenighen rijcken springh-ader alles goeds, word hier Godvruchtiglick in d’eerste plaetse gestelt; wiens oneyndelicke goedertierenheydt de herten der Ouders ghestaedighlick verweckt, om goede sorge over haere Kinderen te draeghen, ten eynde dat haere liefste panden ghetijdighlick in handen eenes goeden ende ghetrouwen Leer-meesters overghelevert sijnde, niet allen d’eerste grondslaeghen maer oock d’allerdiepste gheheymenissen der Konste van kinds beenen aen moghten indrinken. Indien het dan gheviel dat de Leerlingen haere leer-jaeren gheeyndight hebben ’t goede voorschrift der Meesters achter den rugghe bestonden te versmijten, ende haer eyghen hoofd tot naedeel van de konst te volghen, so plaght de vreese van strenghe wetten teghen de verdervers der konsten ghemaeckt dese haere onghebondenheyt krachtighlick te betoomen: indien sy daer en teghen van oprechtigheyd haerer eerster onderwijsinghe in het minste niet ghesint waeren af te wijcken, so wierden sy in desen standvastighen loop dapper ghestijft door eenen sekeren Naer-yver ofte Aemulatie, die de wackere verstanden gheen ruste liet ghenieten tot dat sy niet alleen haer Meester achterhaelden; maer ook de Meesters haerer Meesters te boven gingen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The almighty God, being the only rich vein of all things good, is Devoutly placed here in first place; whose endless mercy steadily causes in the hearts of Parents to take good care of their Children, lest their dearest offspring are delivered timely to the hands of a good and loyal Master, may they not only drink in the first principles but also the deepest secrets of Art from childhood on. If it then happens that the Pupils, having finished their period of training, throw away the good instruction of the Master behind his back and follow their own mind to the disadvantage of the art, then the fear of strict laws made against the corruptors of the arts is apt to strongly bound this licentiousness: however, if out of honesty they never intended to deviate from their first instruction, then they are valiantly strengthened in this firm course through a certain envy or emulation, which would not allow the mind to enjoy any rest until they would not only overtake their Master; but also surpass the Masters of their Masters.
Conceptual field(s)
Quotation
Alhoewel nu d’oude Meesters haere Leerlingen met een seker opsicht verscheydenlick aenghinghen, nochtans stelden sy hun daghelicks de menighvuldighe exempelen van de waere ende onvervalschte Konst sonder eenigh onderscheyd voor ooghen. Het en is niet ghenoeg dat de Schilders en Beeld-snijders met woorden uytdrucken hoedaenigh de verwen en linien moeten sijn; maer ’t meest profijt is daer uyt te raepen, datmen haere maniere van Schilderen en snijden teghenwoordighlick aanschout seght Dio Chrysost. Orat. XVIII. Allerley leerstucken worden bequaemelick ingheplant en lichtelick ghevat door ’t behulp der exempelen, seght Columella Lib. XI De re rust. Cap. I. d’Exempelen maecken ons op ’t aller gemackelickste wijs wat wy behooren nae te volghen en te vermijden, segt Seneca Rhetor. Lib. IX. Controv. 2. De leeringhe diemen uyt de regulen haelen moet, valt langh ende verdrietigh; ’t onderwijs daarenteghen ’t welck men uyt d’exempelen treckt, is kort en krachtigh seght Seneca Philosophus Epist. VI. Dan bevinden wy dat onsen arbeyd profijtelick aenghewendt is, als de proef-stucken met de regulen over een stemmen seght Quintilianus Lib. XII Cap. 6.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Although the old Masters approached their Students differently in a certain way, still they daily showed them the manifold examples of the true and uncorrupted Art without any distinction. It is not enough that the Painters and Sculptors express with words how the paints and lines should be; but the most profit is to be gathered, if one beholds their manner of Painting and carving presently says Dio Chrysost. Orat. XVIII. All sorts of principles are competently imprinted and lightly grasped by means of examples, says Columnella Lib. XI de re rust. Cap. I. The Examples make clear to us in the easiest way what we should imitate and avoid, says Seneca Rhetor. Lib. IX Controv. 2. The learning that one should extract from the rules, strikes long and sad; on the other hand the instruction that one gathers from the examples, is short and powerful says Seneca Philosphus Epist. VI. Then we feel that our labour has been put to good use, when the samples coincide with the rules says Quintilianus LIB. XII Cap. 6.
Conceptual field(s)
Quotation
Maar op dat wy oock een groot gedeelte van onsen korten doch Kostelijcken tijdt souden aenleggen, om heerlijcke Konsten en wetenschappen, tot nut van het gansche Menschdom uyt te vinden, die te Oeffenen, en oock aen andere, na het Talent van bequaemheyt dat yeder is toebetrouwt, door maniere van onderwijsingh mede de deelen; gemerckt dit alleen voor den Menschen een eygen en van God ontfangen goet is, {’t Soecken van Konst ende Wetenschap is den Mensch onder alle Schepselen alleen gegeven.} dat hy door de Deught en Reden alle ongetemde harts-toghten bedwingen, en met een goede Order sijnen Geest, beneffens het soecken van ’t eeuwige goet, bestieren kan, tot aenleydingh alle vrye Konsten; sonder welcke gave te besitten, het onmogelijck ware, seeckerlijck te weten hoe verre ons den Maecker van alles boven de onredelijcke Beesten gestelt hadt.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] But in order that we would also use a large part of our short yet valuable time, to invent delightful Arts and sciences, useful for all Humanity, practice them and also convey them to others – based on the Gift of competence that is given to everyone – by means of education; as this is only for Men a proper and God-given blessing, {Seeking Art and Science is only given to Man amongst all Creatures.} which he can evolve by constraining all wild passions through Virtue and Reason and with a good Order of his Mind, besides searching the eternal blessing, to reach all liberal Arts; lacking this gift, it would be impossible to know for certain how far the Creator had placed us above the unreasoning Animals.
Conceptual field(s)
Quotation
Soo kan men oock uyt het gene alreede geseyt is, sich versekeren, hoedanigh de leersame onderwijsingen, de natueren moeten te bate komen, om daer door, met alles wat tot een volkomen Konstenaer vereyst wert, de Natuerlijcke toe-genegentheydt te voltoyen; […] Insghelijcks moeten oock de Jonghelinghen ( van welckmen sich yets goets beloven mag) van een seer neerstigen ende arbeytsamen Geest zijn, opmerckende ende sinspeligh van gedachten, vol van fraye inbeeldingen ende fantasien.
Sy moeten arbeytsaem ende neerstigh wesen, om dieswille dat soodanige Konst noch om Gout noch Silver kan verkregen werden, maer alleen door een wercksame oeffeninge; voor welcke d’Oude plegen te seggen dat de Goden alle dingh verkoopen. Opmercksaemheyt van gedachten moetense hebben, om door ghewoonte van die daghelijcks te oeffenen, sterck van inbeeldinge te werden; ten eynde sy die allengskens tot het uytvoeren van haere hooghverhevene fantasien souden leeren in ’t werck stellen. {Watmen doen moet om sijn ghesteltheyt te verbeteren.} Hierom wil L. Davincy, dat een Jongh Schilder gheen dingen en mach versuymen, soo in het beschouwen der natuerlijcke voorwerpselen, ende bysondere voorvallen, als in het ondersoecken en overleggen van fraye Historyen, Poëtische verdichtselen, ende outheden, als anders; daer uyt hy niet yets en soude vinden, dat tot sijne study dienstig mogte zijn, om daer aen te gedencken: Gemerckt de inbeeldingen ende fantasien in ons gestelt zijn, als een Register, ofte aenwijser van ’t geen wy oyt met onse oogen gesien, ende met ons verstant begrepen hebben.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] As such one can also ascertain oneself from that which has already been said, to which degree the instructive teachings have to profit nature, in order to complete the natural inclination with everything that is demanded from a perfect Artist; […] likewise the young men (of whom one may expect something good) have to be of a very diligent and laborious Mind, observing and clever of thoughts, full of pleasing imaginations and fantasies. They have to be laborious and diligent, while such an Art cannot be acquired with Gold or Silver, but only through a continuous practice; for which the Old tend to say that the Gods sell everything. The need to have percipience of thoughts, to become strong of imagination through the habit of practicing it daily; so that they will gradually learn to put it to use for the execution of their excellent fantasies. {What one should do to improve one’s condition.} Because of this Leonardo da Vinci demands that a Young Painter does not neglect anything, both in the observation of natural objects and specific events, as in the investigation and consideration of nice Histories, Poetic poetry and antiquity, and other things; from which he may find something, that could be useful for his study, to think of: As the imaginations and fantasies are placed within us, like a register, or indicator of that which we have one day seen with our eyes and understood with our mind.
Conceptual field(s)
Quotation
Aengaende nu de meeste nuttigheyt diemen uyt het navolgen ende bestudeeren van oude ende geleerde stucken moet halen, is, datmen de Konst ende kracht van soodanige Schildery, aen sijne eygen Wercken leert toepassen, en daer in als sijn eygen Werck vertoont, dat is datmen de Deught van een beroemt Meesters Wercken, ontrent ende in een Nieuwe Inventy geleerdelijck oeffent. Hierom is ‘et datmen de Konst-stucken met geen losse, of loopende ooge mach besichten; {Gebruyck uyt het gene men in ’t Copieeren geleert heeft.} maer deselve wel nadencken, ende die bedenckingen andermael hervatten, de stucken in de handt nemen, en bespeculeeren die wel naeuwe door en door, op datmen alsoo na een veelvoudighe op-merckingh, de ware Deught der Konste ende geest door welke soodanigen Meester is geleyt geworden, verstaende, die ons selfs eygen kome te maken. Doet ‘er by dat daerom eenen Jongelingh ontrent de Konst van soodanigen navolgingh, sich moeste versien, met de hulpe ende onderwijsinge van een getrouw Leer-Meester, op dat hy ontrent het gheseyde, sijne onervaerne sinnen ende handen geleerdelijck bestieren mochte.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Regarding the best use that one has to obtain from the imitation and study of old and learned pieces, one should learn to apply the Art and power of such a Painting to his own works, and show it as his own work, i.e. that one intelligently practices the Virtue of the Works of a famous Master regarding and in a New Invention. This is why one should never look at the Art works with a loose or moving eye; {Use from that which one has learned by Copying.} but think well about it and take up these considerations once again, taking the pieces in one’s hands and considering them closely through and through, so that one may appropriate after a multiple observation, understanding the true Virtue of Art and the spirit by which such a Master was driven. Add to this that this is why, regarding the Art of such imitation, a young man must ascertain himself, the assistance and education by a loyal Teacher, so that regarding that which has been said, he may guide his inexperienced senses and hands intelligently.
Conceptual field(s)
Quotation
{Teycken-Konst vereyst een gansch Mensche.} Nu vermits dese Konst van Teyckenen (het sy datse haer op-sicht heeft tot de Schilder-Konst, ofte op hare eygen volkomentheyt) sich seer wijt uytstreckt, en veel meer verborgentheyden in haer begrijpt, als veele wel duncken, en dat daer toe een groote kennis van alle dingen vereyst wert, (gelijck dat kortelijck in onse Inleydingh tot de Schilder-Konst getoont is, en noch breeder soo in dit, als in ons volghende Werck sullen aenwijsen;) soo moetmen weten, dat sy de sinnen en schrander oordeel van een gheheel Mensche vereyst, om die grondigh en verstandelijck te leeren verstaen, en die als een Man, die den naem van een Meester past, deftigh in ’t werck te stellen. Derhalven en kan ’t van niemandt tegen gesproocken worden, dat wy ten desen eynde een lichtverstanelijck onderwijsinge aen de jonge Leerlingen voorstellen, om daer in soo veel als moghelick is, de waere eygenschappen en bysondere waerneminghen deser Konste soo naeckt aen te wijsen, dat selfs de geringe verstanden met tijt en arbeyt, een goet stuck weegs in de eerste beginselen kunnen gebracht werden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {The Art of Drawing needs a complete Man.} Now that this Art of Drawing (whether she has her use for the Art of Painting or for her own perfection) stretches very widely, and contains far more secrets than most would think, and as a great knowledge is necessary for it, (as has recently been shown in our Inleydingh tot de Schilder-Konst, and will be discussed more in this and our next Work;) as such one should know that it needs the senses and bright judgement of a complete Man, to be able to understand it profoundly and wisely, and which a Man, whom the name of Master suits, should definitely apply. Therefore nobody can contradict, that we propose a easily understandable instruction to the young Pupils, to point out as much as possible, the true characteristics and special observations of this Art so plainly in it, that even the lesser minds can be taken quite far in the first beginnings with time and labour.
Conceptual field(s)
Quotation
{Middelen waer door men sich in dese Konst oeffenen sal.} De middelen nu waer door men sich in dese Konst kan oeffenen, konnen bequamelijck in twee generale leden onderscheyen worden: de eene is de onderwijsinge, het andere is de doeningh van den Leerlingh selfs.
{Hoedanig ’t onderwijs geschiet.} De onderwijsinghe geschiet door eenen Meester, het sy dan over eenige Konst die men door Teyckenen na-volght, ofte over het natuerlijck leven, en wat daer vorder kan onder begrepen worden, daer na is het natuerlijck leven, den Meester en ’t onderwijs van de Leerlingh selfs.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Means by which one should practice oneself in this Art.} Now the means by which one can practice oneself in this art, can successfully be divided into two general parts: the one is the instruction, the other the practice of the Pupil himself. {How the instruction takes place.} The instruction takes place by a Master, either with regard to some Art that one imitates by means of Drawing, or with regard to the natural life, and what else can be included in it, after that there is the natural life, the Master and the instruction of the Pupil himself.
Conceptual field(s)
Quotation
{Aenden Meester en ’t goet onderwijs veel gelegen.} Dies wy in ’t voorby gaen, hier niet wel konnen na-laten aen te mercken, hoe veel daer is gelegen aen een goede onderwijsinghe, en daerom diende wel acht gegeven te worden om sich eenen goede Meester te verkiesen, die te gelijck een goede maniere van onderwijsinghe, en een brave kennis en handelingh van Teyckenen heeft: want de Wagen gaet ghemeenlijck soo, als den Voerman gestelt is. Ten gaet oock niet altijdt seecker dat groote Meesters goede onderwijsers zijn, maer gheluckigh zijnse die beyde dese deughden in sijnen Meester vint:
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Much depends on the Master and the good instruction.} We cannot neglect to remark here, how much of it depends on the good instruction, and therefore one should pay good attention to select a good Master, who simultaneously has a good manner of teaching and a good knowledge and manner of Drawing: because usually the wagon goes the way the conductor is placed. Moreover, it is not always certain that great Masters are good teachers, but lucky are those who find both virtues in their Master:
Conceptual field(s)
Quotation
{’t Verstandigh onderwijs voor de Leerlingen best.} ’t Verstandigh onderwijs, sal de leerlinck het voordeelighste zijn; wat de groote Meesterschap aengaet, die moet eyndelingh na het oeffenen van soodanige goede onderwijsinge uyt de aengeboorne natuer komen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Sensible instruction is best for the Pupils.} Sensible instruction will be most beneficial for the Pupil; concerning the great Mastery, it will eventually emerge from the innate nature after the practicing of such good instruction.
Conceptual field(s)
Quotation
{Dat de natuurlijke gave goet onderwije vereischt.} De Natuerlijke gave van een bequamen geest, mach wel geleken worden by een vruchtbaren akker: maer het onderwijs is het zaet, daer de ware vruchten van te verwachten staen. Die dan door een geduerige oeffening, en geduldigen arbeit rijp worden. Ja het gebeurt somtijts, dat sommige, schoon sober van geest, door 't wel waernemen van goet onderwijs, zich de konst als met gewelt eygenen: daer bequame geesten, door gebrek van 't zelve, gelijk dagelijx bespeurt wort, breekebeenen blyven.
[BLANC J, 2006, p. 93-94] {Que le don naturel exige un bon enseignement}. On pourrait comparer les dons naturels d’un esprit habile à un champ fertile. L’enseignement serait la graine, dont il faut attendre les vrais fruits, qui mûriront par la pratique répétée et le travail patient. Et il arrive parfois que certains, quoique d’esprit médiocre, parviennent à s’arroger l’art, comme de façon forcée, en se contentant de suivre de bons enseignements. A l’inverse, on constate chaque jour que d’habiles esprits demeurent impuissants lorsqu’ils n’ont pas bénéficié de cet enseignement.
Conceptual field(s)
Quotation
Maer hope in dit werk te betoonen, dat de Schilderkonst, niet min dan eenige andere vrye konst, in vaste en gewisse regels bestaet. En datze, hoewelze veel zwaerder als eenige andere in de uitvoering schijnt, gehelijk t'ontleden, en van stuk tot stuk, door onderwijs, ten einde toe uit te leeren is.
[BLANC J, 2006, p. 98] J’espère néanmoins démontrer dans cet ouvrage que l’art de peinture, [ndr: autant] que quelque autre art libéral, consiste en des règles fermes et certaines. Et ce quoiqu’il paraisse bien plus difficile à pratiquer que quelques autres arts, et qu’on l’apprend, par l’enseignement, en l’analysant, morceau après morceau, et ce, jusqu’à la fin, quoiqu’il paraisse bien plus difficile à pratiquer que quelques autres arts.
Conceptual field(s)
Quotation
Van de Stelling der Beelden volgens de Natuurlijke en toevallige stand der beweging in allerhande Doening.
Laat ons van de Tronie-stelling in ’t bysonder tot een ander voornaam en algemeen Deel der Mensch-kunde over gaan; Namelijk tot de Teykenkonstige stelling van de bewegende Stand der Werkende Mensch-beelden; En daar ontrent aanwijsen hoedanig de Beelden onder sekere Linie van Bestuur en Gewigt, en Tegen-wigt allerhande Doeningen en Actien van Staan, Gaan, Loopen, Torssen, Dragen, Werpen, als anders, welvoegsaam en Natuurlijk, sonder daar heen te vallen, of onmogelijkheyd in haar Doening te vertoonen, verrigten konnen: Op dat den Teykenaar en Schilder die sigh daar in wel afgerigt bevind, het Middel mogt in de Hand hebben, om sijn Beelden in allerhande voorval en Verkiesing, tot het Oogmerk van sijn voorgesteld bedrijf, soodanig te bepalen, datse noit tegen de Teykenkundige Trek, noch tegen de mogelijkheyd der Doening, ten opsigt van ’t Maaxel en samen-stel der Leden aanloopen. En gelijk dit een van de gewigtigste Hoofd-stukken der Schilder-Konst is, soo heeft het ook alle Groote en Verstandige Meesters niet alleen ter Herten gegaan, sig hier in wijselijk te dragen, maar veele hebben ook met alle vlijd hun Leerlingen geduurig vermaand daar op nauw agt te geven: En dat wel soo veel te meer alsse sigh ontblood vonden van de Onderwijsingen in de Boeken, en Voor-beelden. Karel van Mander die beter Schrijver en Prater dan Schilder is geweest, seyde in sijnen tijd dat het te wenschen waar, datter van ymand een Onderwijsing aangaande de stelling der Beelden, volgs de Werkende Verkiesingh der Actien, en d’uytdrukking der Herts-togten, ontworpen wierde: En seyd hy, ik soude sulx geerne selfs gedaan hebben, in dien ik my daar bequaam toe gevonden had.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] On the Composition of Figures according to the Natural and incidental posture of movement in all sorts of Action. Let us proceed from the composition of the Face in specific to another important and common Part of the Anatomy; Namely to the Artful composition of the moving Posture of Working human Figures; And in that context point out to which degree the Figures can carry out appropriately and Naturally, all sorts of Doings and Actions of Standing, Going, Walking, Hauling, Carrying, Throwing and others, within a certain Line of Conduct and Weight and Counter-weight, without falling or showing an impossibility in their Action: So the Draughtsman or Painter who finds himself well-trained in this, has the tools at hand to conceive his Figures such in all sorts of occurrences and choices, to the purpose of the proposed action, that they will never appear to be against the Draught, nor against the possibility of the Action, with regard to the Creation and structure of the Limbs. And as this is one of the most important Chapters of the Art of Painting, as such it has not only concerned all Great and Wise Masters, to act wisely in this regard, but many have continuously urged their Pupils with diligence to pay close attention to it: And even more so when they were without the Instruction in Books, and Examples. Carel van Mander, who was a better Author and Speaker than Painter, said in his time that it were commendable, that someone designed an Instruction regarding the composition of Figures, subsequently the Working Selection of Action and the expression of Passions: And he said, I would have been inclined to do so myself, if I had found myself capable of it.
Conceptual field(s)
Quotation
Tien jaar om het verstand te rypen, en den geest op te wekken, is twee en twintig. Tien jaar om het leeven te onderzoeken en t’ordineeren, is twee en dertig; dan noch tien om uit te munten in ’t algemeen, zo in Theorie als Practyk, maakt zaamen twee en veertig, die nu vyftig, en meer bereiken kan, zyn de jaaren om een doorlugtigen naam, eer en geld te verkrygen. Zo is ’t dat ik de koers gereekent, of liever verdeeld heb, van een braaf Schilder, of Konstenaars leeven. Doch den Heemel beschikt het naar zyn welgevallen, helpt den eenen wat vroeg, en den anderen wat laater, absque ingenio, labor inutilis, dat is, zonder bequaamheid is ’t vergeefs gearbeid. Dierhalven zo leert ons de ervarentheid, dat de alderbeste middelen om in de Teekenkonst te vorderen is, wanneer men jong zynde, een bequaame geest, goed onderwys, en een volstandige naarstigheid heeft: waar van de laatste, de moeielykste dingen, gemakkelijk doet worden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Ten years to ripen the mind and incite the spirit, makes twenty-two. Ten years to investigate the life and to compose, makes thirty-two; then another ten to excel in general, both in Theory and Practice, makes forty-two, he who can reach fifty, which are the years to obtain an illustrious name, honour and money. This is how I count, or rather divide, the course of the life of a good Painter or Artist. Yet the Heaven determines it to its own desire, helps one [ndr: artist] a bit early, the other somewhat later, absque ingenio, labor inutilis, that is: without aptitude labour is in vain. Therefore the experience teaches us, that the best means to advance in the Art of Drawing is to have an adequate spirit, good instruction and enduring diligence: the latter makes the hardest things easy.
Conceptual field(s)
Quotation
Een voorzichtig meester, middelerwyl, moet van den beginne aan, wel en naauwkeurig letten, op de neiging en inborst der leerlingen; op dat hy, schoon ze in veelerlei opzigt strydig zyn, echter met allen zyn oogmerk bereike. Hy moet ook weten, op hoedanigen wys men de onderwyzinge der jeugt, na de hoedanigheid haar’er begrip, met voordeel zal toepassen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Meanwhile, a careful master, should pay attention from the start, to the inclination and nature of the pupils; in order for him, as they are in many ways contradictory, may reach his goal with all [ndr: of the pupils]. He should also know how to successfully apply the instruction of the youth, according to the state of their understanding.
Conceptual field(s)
Quotation
Zo dat het met recht wel te beklaagen is, dat wy daagelijks zo veel bequaame geesten, tot broddelaars zien worden, en dat alleenig door slecht onderwys. ’t Is wel waar dat de Natuur veel macht heeft, buiten d’onderwyzinge: maar men moet ook vast stellen, dat het onderwys, zonder hulp van de Natuur, kragteloos is: Want de Natuur is blind, zo de Konst haar oogen niet oopent.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Such that is truly to be regretted that we daily witness so many adequate minds turn into botchers, and this only because of bad instruction. It is true that Nature has a lot of power, besides the instruction: but we have to admit, that instruction is powerless without the help of Nature: Because Nature is blind, if Art does not open her eyes.
In the French translation, the translator used the adjective 'mal-instruit'. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
T: [...] Maar hoor, als gy de Proportie beelden eens vast in u memorie hebt, zo zult gy allengskens gewent worden, om de passer niet meer met de hand; maar met het oog te gebruiken.
S: Nu begrijp ik watmen te verstaan wil geeven, alsmen zegt, dat de Beeldhouwer de passer in de hand, en de Schilder dezelve in ’t oog moet hebben. Waarlyk ik bevind het nu ook zo, want dat rond en verheeven is, al is het nog zo krom of geboogen, zo kunnen zy ’t met de passer afmeeten; het geen met een geschilderd beeld onmoogelyk gedaan kan worden. Zo dat ik hier uit bemerk, dat het meerder Konst moet weezen te werken met de Geest dan met de handen. Och had myn Meester my al dees dingen gezegt, zo had ik ’t nu al lang geweeten.
T: Hy heeft u moogelyk noch zo ver niet geoordeeld om die zaaken t’openbaaren, of gy hebt door achteloosheid, geen opmerkinge genoeg genoomen, en dan leidmen gemeenlyk, de schuld op de meester. Een Leerling die gaau van begrip, werkzaam, en oplettende in zyn doen is, geeft groote hoop om een braaf meester te worden, te meer als hy in zyn jonkheid door een goede onderwyzinge, ondersteund geworden is. Maar zo hy geen voorzichtigheid, noch goede Memorie heeft; zo koomen hem die drie hoedaanigheeden niet te staade. Want de Voorzichtigheid is het oog der ziel, de Bloem eener Plant, en het spits eener schicht. Maar goede Onthoudinge is het voornaamste.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] T [ndr: draughtsman]: But listen, as soon as you have the proportion [ndr: of] figures fixed in your memory, you will gradually become accustomed to no longer use the compass with the hand but with the eye. S [ndr: painter]: No I understand what they want to say, when they say that the sculptor has to have the compass in the hand and the painter in the eye. I am truly agreeing, because that which is round or elevated, no matter how crooked or bent it is, they are able to measure it with the compass; which cannot be done with a painted figure. So I conclude from this, that it is more artful to work with the mind than with the hands. Oh, if only my master had said these things, I would have known them a long time ago. T: Possibly, he did not deem you advanced enough to reveal those things, or you have not noticed it because of carelessness, and then the master is generally blamed. A pupil who is quick-witted, diligent and attentive in his ways, gives great hope to become a good master, more so if he has been supported by good instruction since his childhood. But if he does not possess carefulness, nor a good memory; then those three characteristics will not be apparent. Because the Carefulness is the eye of the soul, the flower of a plant and the point of a beam. But a good Memory is the most important.