LERING (n. m.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
Dit selvighe wordt noch uyt druckelicker van Quintilianus voorghestelt ende beantwoordt, Ick wete dat daer gevraeght wordt, seght hy {lib.II. Cap. 19.}, of de Konst grooter baet van de nature of van de leeringe heeft te verwachten. 't Welck al hoewel het tot ons voornemen seer weynigh dient, aenghesien wy het daer voor houden dat een volmaeckt Konstenaer gheen van beyden derven kan, soo achten wy nochtans dat daer seer vele aen gheleghen is hoe men dit vraegh-stuck voorstelt. Want indien men het eene van het andere t'eenenmael wil gaen aftrecken, soo salmen bevinden dat de nature sonder de leeringhe vele vermagh, en dat in het teghendeel sonder het toedoen der nature gheen leeringhe ter wereldt helpen kan: wanneer men wederom in een middelbaer verstandt en wetenschap beyde de Konst en de nature te saemen voegt, soo schijnt het dat in soodaenighe de nature meest geldt: als daer en teghen dese middelmatighe ofte oock uytmuytende verstanden tot de volmaecktheydt gheraecken, soo schijnt het darin hun de Konst meer uyt ghericht heeft dan de nature. […] De nature magh met de materie worden vergheleken; even als de Konst met de leeringhe seer wel over een komt, d' Eene werckt; d'andere wordt ghewrocht. De Konst en vermagh sonder de Materie niet met allen; de materie heeft oock sonder de Konst haer eyghene waerdigheydt. Soo is dan de hooghste Konst in gaeder met de beste Materie alder meest te wenschen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] This is proposed and answered even more explicitly by Quintilianus, I know it is being questioned, he says {…}, whether the Art should expect greater advantage from nature or from instruction. Which, although it does not serve our purpose much, seen that we presume that a perfect Artist cannot be deprived of either one, yet we believe that it is very much dependent on how the question is posed. Because if one wants to deduct one from the other, then one will find that nature is capable of much without instruction, and that to the contrary no instruction in the world can do without the doing of nature: again when one combines both Art and nature in a mediocre mind and knowledge, then it appears that nature counts the most in this: if by contrast these mediocre or also excellent minds reach perfection, then it appears that Art has done more for them than nature. […]Nature can be compared to matter; just like the Art coincides very well with the instruction, the one works, the other is worked. The Art is not capable of anything without the matter; the matter also has its own dignity without the Art. As such the highest Art is to be wished together with the best Matter.
Conceptual field(s)
Quotation
Waer uyt het dan blijckt dat den Konstenaer maer alleen duydelick ende uytdruckelick wercken kan, de welcke de dinghen die hy ter handt treckt als teghenwoordigh aenschouwt. 't Welck meest van allen in de herts-tochten of te in de inwendighe beweginghen onses ghemoedts plaetse heeft; want overmidts de selvighe al te mets in de waerheyd bestaen, seght Quintilianus {lib. Xi cap. 3}, ende al te mets in de imitatie; soo is 't dat de waere beroeringhen naturelick uytbersten, maer ’t ontbreeckt hun aen de Konst; dies moetense oock door de leeringhe soo wat ghefatsoeneert worden. De gheimiteerde beroeringhen daer en teghen, ghelijckse de Konst hebben, soo ontbreeckt het hun aen de nature; en daerom is dit alhier 't voornaemste, dat men sich 't echt wel bewoghen vindt om de verbeeldinghen niet anders te vatten, als of het waerachtighe dinghen waeren daer mede wy ons selver besich houden.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Which then makes it evident that the Artist can only clearly and expressively work out those things which he traces by hand when he beholds them presently. Which most of all takes place in the passions or the inner movements of our mind; because although it exists coincidentally in the truth, says Quintilianus {…}, and coincidentally in the imitation; it is as such that the true stirrings burst out naturally, but they lack art, this has to somehow be shaped through learning. The imitated stirrings on the other hand, although they have Art, they then lack in nature; and therefore it is here the most significant that one is truly moved to not understand the representations differently, as if it were real things that we occupy ourselves with.
Conceptual field(s)
Quotation
Alhoewel nu d’oude Meesters haere Leerlingen met een seker opsicht verscheydenlick aenghinghen, nochtans stelden sy hun daghelicks de menighvuldighe exempelen van de waere ende onvervalschte Konst sonder eenigh onderscheyd voor ooghen. Het en is niet ghenoeg dat de Schilders en Beeld-snijders met woorden uytdrucken hoedaenigh de verwen en linien moeten sijn; maer ’t meest profijt is daer uyt te raepen, datmen haere maniere van Schilderen en snijden teghenwoordighlick aanschout seght Dio Chrysost. Orat. XVIII. Allerley leerstucken worden bequaemelick ingheplant en lichtelick ghevat door ’t behulp der exempelen, seght Columella Lib. XI De re rust. Cap. I. d’Exempelen maecken ons op ’t aller gemackelickste wijs wat wy behooren nae te volghen en te vermijden, segt Seneca Rhetor. Lib. IX. Controv. 2. De leeringhe diemen uyt de regulen haelen moet, valt langh ende verdrietigh; ’t onderwijs daarenteghen ’t welck men uyt d’exempelen treckt, is kort en krachtigh seght Seneca Philosophus Epist. VI. Dan bevinden wy dat onsen arbeyd profijtelick aenghewendt is, als de proef-stucken met de regulen over een stemmen seght Quintilianus Lib. XII Cap. 6.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Although the old Masters approached their Students differently in a certain way, still they daily showed them the manifold examples of the true and uncorrupted Art without any distinction. It is not enough that the Painters and Sculptors express with words how the paints and lines should be; but the most profit is to be gathered, if one beholds their manner of Painting and carving presently says Dio Chrysost. Orat. XVIII. All sorts of principles are competently imprinted and lightly grasped by means of examples, says Columnella Lib. XI de re rust. Cap. I. The Examples make clear to us in the easiest way what we should imitate and avoid, says Seneca Rhetor. Lib. IX Controv. 2. The learning that one should extract from the rules, strikes long and sad; on the other hand the instruction that one gathers from the examples, is short and powerful says Seneca Philosphus Epist. VI. Then we feel that our labour has been put to good use, when the samples coincide with the rules says Quintilianus LIB. XII Cap. 6.
Conceptual field(s)
Quotation
Ghelijck dan de enkele Konst-regulen in alle andere wetenschappen seer weynich baeten, ’t en sy dat mense daghelicks door een gheduryrighe oeffeninghe tot de wercken toepasse; soo bevint men oock in dese Konsten dat de bloote leeringhe nerghens toe nut is, indien mense niet in ’t werck stelt ende getijdiglick aen het licht brengt al is de naerstigheyt die wy in het heymelick aenwenden noch so groot, het uytgheven ende ghemeyn maecken heeft nochtans een bysondere nuttigheyd.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Just like the single Art-rules are of very little use in all the other sciences, unless one daily applies them with an incessant practice to the works; as such one finds that the naked doctrine is not of any use in these arts, unless one puts them to work and brings them to light even if the diligence that we secretly apply is great, uttering it and making it common has rather a special usefulness.
Junius discusses the importance of combining the knowledge of the rules of art (‘regel’) with the practical application of these rules through practice (‘oefening’). [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
‘t Is dan een Gift der natuere, die als een Zaet der Konste, de eerste beginselen instort, en den Constenaers bequaem maackt: Waarom vele onder de Oude wijsen twijfelden, of de Konst grooter baet vande natuere, dan vande leeringh hadt. Maer gemerckt datse geen van beyden misschen en kan, soo is light te gelooven dat de natuere veele vermagh, ende datse haere levende kracht daer in duydelijck kan doen uytblincken, selfs tot de neygingh van dees of gene bysondere verkiesinge van study; gelijck dat by Franciscus Iunius, in het vierde Capittel van sijn eerste Boeck, seer geleerdelijck getoont wert.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] It is a Gift of nature, which pours in the first principles as a Seed of Art, and makes the Artists capable: Why many of the Old wise men doubted, whether the Art has greater profit from nature or from the instruction. But as she cannot lack either one, it is easy to believe that nature can do a lot and that she is able to greatly let her living power excel, even for the inclination of one or another special choice of study; as is eloquently shown by Franciscus Junius in the fourth Chapter of his first Book.
Conceptual field(s)
Quotation
Aengaende voor eerst de Leeringh, {I. De Leer-tijt.} die moetmen vroeg beginnen, voorsichtigh aenleggen, ende van alles dat de algemeene Teyken-Konst, Bouw-konst, Perspectijf, Mensch-kunde, Ordineeringh ende Coloreeringh aengaet, neerstigh doorsoecken, ende arbeyden om van jonghs aen, sulcken fixen ende vaerdigen maniere aen te nemen, datmen in geene dingen verlegen blijve; noch oyt een arbeytsame pijlijckheyt in sijne Konst-Wercken en laet blijcken, maer de rechte eenvoudigheyt der nature kome te vertoonen; welcke alleen ende oock niet anders verkregen wordt, dan, na datmen van alles goede fondamenten geleyt heeft, want die Jongelingen welcke vande voornaemste gronden der Konsten weynigh wercks maecken, geven weynigh hope van seer geleert daer in te werden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] First of all regarding the Education, {I. The Apprenticeship.} one should start it early, starting carefully, and diligently investigating all that concerns the general Art of Drawing, Architecture, Perspective, Anatomy, Composition and Coloring, and working to obtain such a firm and able manner right from childhood, that one will not be lacking in anything; nor ever show a laborious grieve in his Art Works, but display the true simplicity of nature; which is then only obtained after one has taken good principles of everything, because those young men who do not put that much work in the main principles of the Arts, have little hope to become very learned in them.
Conceptual field(s)
Quotation
Vanneer men vraegt, of de konst meest door de leeringe, dan of door de oeffeninge geholpen wort? Waer op wy antwoorden, dat de leeringe zonder de oeffeninge nietich is. En schoon de oeffeninge zonder de leeringe somtijts wel iets belooft, dat de konst tot geenderley volmaektheyt kan rijzen, ten zy men die gestaedich oeffene, en nae de onfeylbaere regels der leere bestiere.
[BLANC J, 2006, p.16] Quand on demande si l’art est principalement aidé par l’apprentissage ou par la pratique, nous répondrons que l’apprentissage sans la pratique est vain et que, même si la pratique sans l’apprentissage peut être parfois prometteuse, l’art ne peut s’élever jusqu’à la perfection qu’en étant pratiqué de façon répétée et sans que l’on se consacre aux infaillibles règles des leçons.
Conceptual field(s)
Quotation
Maer wanneer middelmatige gaven der natuure {De Natuur ende Leer tegen elkandere vergeleken}, door leeringe geholpen worden, zoo schijnt de natuur zich te beteren, en geeft meer uit, als't verstant begrijpt: daerentegen zullen uitmuntende geesten, die de volmaektheyt beklimmen, meer danks aen de leeringen, als aen haere ingebore neygingen, schuldich zijn.
[BLANC J, 2006, p. 16] Mais pour répondre à cette question : l’art est il plus avantagé par la nature ou par l’apprentissage ?, il faut savoir que la nature sans l’apprentissage peut faire beaucoup, tandis que l’apprentissage est vain et inutile sans quelque secours de la nature ; {Que la nature et l'enseignement doivent aller ensemble}mais également que, quand l’apprentissage vient au secours de médiocres dons de la nature, celle-ci semble s’amender et livrer plus que ce que contient l’entendement. Les esprits excellents qui parviennent à cette perfection doivent toutefois davantage à leur apprentissage qu’à leurs penchants innés.
Conceptual field(s)
Quotation
Maer om deze vraege, of de konst grooter baet van de natuur, of van de leeringe heeft, te beantwoorden, zoo is te weten: dat de natuur zonder de leeringe veel vermach: en dat in tegendeel, de leeringe zonder eenige hulpe van de natuur, ydel en te vergeefs is. {De Natuur ende Leer tegen elkandere vergeleken}.Maer wanneer middelmatige gaven der natuure door leeringe geholpen worden, zoo schijnt de natuur zich te beteren, en geeft meer uit, als't verstant begrijpt: daerentegen zullen uitmuntende geesten, die de volmaektheyt beklimmen, meer danks aen de leeringen, als aen haere ingebore neygingen, schuldich zijn.
[BLANC J, 2006, p. 94] Mais pour répondre à cette question : l’art est il plus avantagé par la nature ou par l’apprentissage ?, il faut savoir que la nature sans l’apprentissage peut faire beaucoup, tandis que l’apprentissage est vain et inutile sans quelque secours de la nature ; {Que la nature et l'enseignement doivent aller ensemble}mais également que, quand l’apprentissage vient au secours de médiocres dons de la nature, celle-ci semble s’amender et livrer plus que ce que contient l’entendement. Les esprits excellents qui parviennent à cette perfection doivent toutefois davantage à leur apprentissage qu’à leurs penchants innés.
Conceptual field(s)
Quotation
Maer hope in dit werk te betoonen, dat de Schilderkonst, niet min dan eenige andere vrye konst, in vaste en gewisse regels bestaet. En datze, hoewelze veel zwaerder als eenige andere in de uitvoering schijnt, gehelijk t'ontleden, en van stuk tot stuk, door onderwijs, ten einde toe uit te leeren is.
[BLANC J, 2006, p. 98] J’espère néanmoins démontrer dans cet ouvrage que l’art de peinture, [ndr: autant] que quelque autre art libéral, consiste en des règles fermes et certaines. Et ce quoiqu’il paraisse bien plus difficile à pratiquer que quelques autres arts, et qu’on l’apprend, par l’enseignement, en l’analysant, morceau après morceau, et ce, jusqu’à la fin, quoiqu’il paraisse bien plus difficile à pratiquer que quelques autres arts.