NAVOLGEN (v.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
COPIER (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
« Naevolghen » connaît un emploi beaucoup plus fréquent dans les Levens que dans le Grondt. [MB]
Quotation
17 Willen wy daer de gheel Sonne vertoonen,
Rondtom licht lackich, en wat purperachtich, {De Sonne te schilderen, maer datmen haer schoonheyt niet can naevolghen.}
Sullen wy die al vloeyende becroonen,
maer ons moet altijts ontbreken soo schoonen
Blinckende stoffe, wy en zijns niet machtich,
Ons Const is hier ydel, hoe groots, hoe prachtich,
Hier mochten wy self met ons werck wel schimpen,
Dat onse Fackels soo claer niet en glimpen.
[D'après NOLDUS 2008, p. 129:] 17 Si nous voulons montrer le Soleil jaune, nous devons lui donner une couronne de laque claire et pourpre, en fondu. {Comment peindre le Soleil, sans qu’on puisse imiter sa beauté.} Toutefois, une matière aussi brillante nous fera toujours défaut : cela nous dépasse. Notre Art, si grandiose, si magnifique, est vain ici. Nous serions tenté de vitupérer contre notre propre travail, puisque nos Flambeaux ne flamboient d’une aussi grande clarté.
Conceptual field(s)
Quotation
37 Maer sacht moet het zijn al in een verdreven, {Van soet verdrijven.}
Op dat het niet en stae te hardt, en vleckte,
maer aerdich, ghelijck gheblasen verheven,
naevolghend’ altijt voor het best, in’t leven
T’patroon, dat oyt menich goet Schilder weckte :
En blijft dan niet, als moetwillighe Secte,
Aen u valsch’ opiny te vast ghebonden,
maer overspeelt hier vry, ten zijn geen zonden.
[D'après NOLDUS 2008, p. 179:] 37 Pourtant, on doit faire fondre doucement toutes ses couleurs, {Du fondu subtil.} pour que l’œuvre ne soit pas dure ni pleine de taches, mais agréable, et avec un relief plein de gonflant. On doit imiter en tout et pour le mieux le modèle de la vie, qui, depuis toujours, a inspiré maint bon Peintre ; et ne restez pas attachés, comme des Sectaires malfaisants, à vos fausses opinions ; au contraire, forcez sans scrupule votre palette, ce n’est pas un péché.
Conceptual field(s)
Quotation
Eenighe werck-meesters, seght Proclius {lib. II in Timeaum Platonis}, connen de wercken van andere nauw puntighlick naevolghen; andere daer en teghen hebben in sich een sekere bequaemheydt om wonderlicke dinghen te versinnen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Some masters, says Proclius {…}, can imitate the works of others painstakingly neat; others by contrast have a certain ability in them to invent marvelous things.
Conceptual field(s)
Quotation
Wy moeten oock voor een langhe wijle d'allerbeste maer alleen naevolghen: ende dat met een sonderlinghe naerstigheydt: overmidts d'aller treffelickste menighmael haere deughden met voorraedt bedeckt houden. Nochtans is het dan ghenen die sich d'imitatie van de allerbeste voorstellen niet gheraedtsaem te dencken, dat het al goedt ende volmaeckt is wat van groote Meesters komt,
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] We should also only follow the very best for a long time: and this with exceptional diligence: as the most striking often keeps its virtue covered intentionally. Nevertheless it is not advisable to those who conceive the imitation of the very best, to think that that which comes from the great Masters is all good and perfect,
Conceptual field(s)
Quotation
Wy moeten in 't eerste daer op letten, wat voor Konstenaers wy bestaen nae te volghen; in die ghene dewelcke wy ons selven aldus voorstellen; want wy ontmoeten selfs in d'alder volmaeckste Konstenaers eenighe dinghen die laeckenswaerdt sijn: en 't waere wel te wenschen dat ghelijck wy 't quaede 't welck in de Konstenaers ghevonden wordt ergher maecken, dat wy even alsoo 't goede beter uytdruckten. Even wel nochtans soo en is het den ghenen die oordeels ghenoegh hebben om de fouten groote Meesters te vermijden niet ghenoegh dat sy maer alleenlick een ydele schaduwe haere deughden nae volghen, overmidts d'Imitatie dan eerst prijswaerdigh schijnt te wesen als sy de volle kracht der Konst in de voornaemste dinghen heeft ghetroffen. Dies worden oock die ghene voor onvroedt ende onbesint gehouden, de welcke de deugheden van groote Meesters niet wel-doorgrondet hebbende op 't eerste ghesicht te werck gaen, meynende dat hun d'Imitatie wonderlick wel gheluckt is als sy d'uytgelesen wercken der ouder Konstenaeren eenigher wijse in 't nae-trecken van Linien en 't opsmeeren van Coleuren hebben afghebeeldet, daer sy nochtans verde van de rechte kracht der selvigher verscheyden sijn.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Firstly we should pay attention to what kind of Artists we had best imitate; in those which we then imagine ourselves; as we even meet some things that are condemnable in the most perfect Artists: and it is good to wish that, like we make the bad that is found in Artists worse, that we also express the good better. Similarly it is currently not enough to those who have enough judgement to avoid the mistakes of great Masters to only imitate the idle shadow of their virtues, as the imitation only appears to be praiseworthy when she strikes the full power of Art in the principal things. This is also held as unwise and thoughtless in those who, not having penetrated the virtues of the great Masters well, work from first sight, thinking that their Imitation has succeeded wonderfully well when they have depicted the exquisite works of the old Artists in some way by the tracing of lines and the smearing of colours, although they are still further from the true power of it.
Junius explains the importance of selecting which artists and which aspects to imitate (‘navolgen’). He goes on to explain that, in imitation, it is necessary to avoid mistakes that were made and portray only the aspects that convey the true power of an artwork. Junius uses ‘imitatie’ and ‘navolgen’ as equivalents. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
't Ghene wy voor desen alreede voor ghehouden hebben, moet hier en elders al wederom verhaelt worden; dat wy naemlick de kracht der oprechter imitatie niet behooren te stellen in 't nae-aepen van uytwendighe verciersels, maer dat wy meest van allen d'inwendighe kracht des wercks moeten uyt drucken. Laet ons dan altijdt nieuwe achtinghe daer op nemen, wat een sonderlinghe bevalligheydt d'oude Meesters in 't wercken ghehadt hebben; hoedaenigh haer voornemen gheweest is; wat maniere van stellinghe sy hebben ghebruyckt, als oock hoe dat hun selfs die dinghen, dewelcke maer alleen tot vermaeck scheenen te dienen, den wegh tot eenen eeuwigen naem hebben ghebaent. Voor end'alleer wy dese dinghen grondighlick begrijpen, soo en is het ons niet moghelick d'oude wel nae te volghen.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] That which we have already proposed, has to be retold here and elsewhere; namely that we should not place the power of honest imitation in aping external embellishments, but that we most of all have to express the internal force of the work. Let us then always reconsider this anew, what a remarkable gracefulness the old Master have had in working; what has been her aim; which manner of composition they have used, as well as how those things which appeared to have only served entertainment, have paved the way to eternal fame. Not before we understand these things thoroughly, it is impossible to us to imitate the old well.
Anciens (les)
This section is not present in the first Latin edition (1637), but is included in the later Latin editions (1694). [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
’t Blijckt dan dat de hoogh-beroemde deugden van d’oude Meesters daer in voornaemelick bestonden, dat sy de vlugghe beweghinghen van haeren verwarmden geest stoutvaerdighlick naevolghden; even als of haere doorleerde langh-gheoeffende sinnen nerghens op en konden vallen, ’t welck haere ervaerene handen niet en souden vaerdighlick weten uyt te wercken. ’t En is dan gheen wonder dat dese Konsten in voorleden tijden gheweldighlick toenaemen, als de dappere gheesten van groote Meesters met een stoute hand door haer werck ginghen;
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] It appears that the highly famous virtues of the old Masters consisted mostly in that they imitated the quick movements of their warmed spirit audaciously; just like their trained long-practiced senses could not remark something, which their experienced hands would not know how to express capably. It’s no wonder, then, that these Arts in former times increased tremendously, when the brave spirits of great Masters went through their work with a bold hand;
This comment on the citation from Pliny does not exist in the Latin edition. The English edition is also more concisive here. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Volght dan hier uyt, dat de tafereelen die de lieffelicke soetigheyd van allerley gheschilderde wercken overtreffen; tafereelen, die ’s menschen begrijp en Konst te boven gaen; tafereelen , die gheseyt worden door een onuytsprekelicke, onnaedoenelicke, boven naturelicke, goddelicke Konst-grepe suyverlick ghedaen te sijn, yet in sich moet hebben ’t welck uyt d’arbeydsaeme moeyelickheyd der Konst-regulen niet en kan ghehaelt worden; maer dat hy de vrye gheesten der kloeck-moedigher Konstenaeren aenghemerckt hebbende hoe sich de nature in sulcken grooten verscheydenheyd der dinghen al spelende plaght te verlusten, even het selvighe in ’t naevolghen der nature betrachten.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] From this it follows, that the paintings that surpass the lovely sweetness of all sorts of painted works, that far surpass human understanding and Art; paintings that are said to be purely produced by an unmentionable, inimitable, supernatural, divine Artistic Act, have to contain something in them, which cannot be obtained from the diligent difficulty of the Art-rules; but that, having observed the free spirit of the brave Artists how nature tends to playfully adorn in such a wide variety of things, attemps to obtain the same in the imitation of nature.
Conceptual field(s)
Quotation
(…) staet alleen vande Conijnen te Noteeren, datter meer verscheyden van coleuren gevonden worden, als vande Hasen; Namentlijck witte, swarte, vaele, rosse, doch meest graeuwe; ontrent welcke in ’t Coloreeren niet anders als het toepassen en verkiesen vande Verwen waer te nemen is, gelijck deselve in andere Dieren die alreede beschreven zijn, gevonden werden: want die dus verre zijn ghekomen, sullen de overighe na het leven en aenleydingh van hunnen Geest, weten na te volghen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] [...] about the Rabbits we only have to remark, that more different colours can be found, than with the Hares; Namely white, black, pale, reddish, yet most grayish; regarding which nothing else but applying and choosing the colours is to be observed for the Colouring, like it can be found in other Animals that have already been described: because those who have come this far, will be able to imitate the other [ndr: animals] after the life and the occasion of their Mind.
The phrasing is more succinct in the English translation. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
…soo heeft de goetheyd van dien selven Schepper, den Mensche met een soodanigen vernuft begaeft, dat hy sich selven onfeylbare regulen heeft gevonden om de nature in veelen na te botsen; {Uyt de regelen vande natuer zijn de regelen in de Konsten gevonden.} want men bemerckt dat het geene niet na gewisse orden gedaen en wordt, seer ydel voor den dagh komt, ende geen vermogen heeft, om een ge-oeffende ooge als yets natuerlijcks te behagen. De natuer is onnaspeurlijck rijck in menigerley van yeder soort voort te brengen, waer van wy een Exempel hebben aen soo veel duysent Menschen, Dieren, ende Gewassen, die, al-hoe-wel sy van een geslachte zijn, echter malkander niet juyst gelijckstatigh en zijn; hier in kan de Const geseyt worden deselve volmaecktheyt te besitten, voor soo veel sy in ’t navolgen soo menigerley form alse wil voortbrenght. {Daer de Konst in navolght.} Ja sy kan dingen voortbrengen die de natuere onmogelijck schijnen, ten opsicht van dingen die wy noyt soodanigh vande natuere en hebben sien ter Werelt brengen. {Oock buyten de gemeene loop der natuer.} Doch de wijle de Const sijn oorspronck heeft genomen uyt de natuere ende de natuere niet uyt de Const, maer alleen van Godt op een onverstanelijcke wijse, alsoo in een geduerige order ghestelt is, en onderhouden wort, soo moetmen aenmercken, dat alle ’t gene de Const boven de natuere komt te doen, geen macht maer een onvermogen is; om dat de natuere niet onnatuerlicx natuerlijck, dat is strijdigh met haer selven voortbrenght; of ’t wert oock voor een Wangestalte gehouden: {Wat buyten natuerlick is, is Wanstalligh.}
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] …as such the goodness of the same Creator, has given such ingenuity to Man, that he has found infallible rules for himself to imitate nature in many ways; {The Rules of Art have been found in the rules of nature.} as one notices that the things that are not done after certain rules, will appear very vain, and without power, to delight the practiced eye as something natural. Nature is inconceivably rich in bringing forth different versions of each sort, from which we take an Example for so many thousands of Men, Animals and Crops, which, although they are from one race, are not exactly similar to each other; as such it can be said that the Art possesses the same perfection in his, for as much as she can bring forth as many shapes as she wants with imitation. {In which the Art imitates.} Yes, she can bring forth things that appear impossible to nature, with regard to things that we have never seen brought into the world by nature. {Also outside the common state of nature.} Yet while the Art has taken its origin from nature and nature not from Art, but only from God in an inconceivable way, and it placed in a lasting order and kept that way, as such one should notice, that all which Art does outside of nature, is not a power but a failure; as nature naturally does not bring forth anything unnatural, this is contrary to itself; or it is also seen as a Deformity: {That which is outside the natural, is misshapen.}
Conceptual field(s)
Quotation
Men soude hier oock tot voordeel vande Schilder-konst konnen bydoen, datse sich veel algemeener tot het navolgen van alle natuerlijcke dingen uytstreckt dan de Beeldenvorming, insonderheyt door de Verwen ende eyge Colorijten; soo datmen seggen mach datse alles verrichten kan: {Schilder-Konst sou levende Beelden maken indien de Zielen sienelicke voorwerpselen waren.}
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] One could add in favour of the Art Of Painting, that she extends more generally to the imitation of all natural things than Sculpting [does], especially by means of Colors and proper colorings; so one may say that she can execute anything: {The Art of Painting would create living Images if the Soul would have been a visible thing.}
Conceptual field(s)
Quotation
Maer alsoo wy hier vooren (alhoewel niet sonder reden) gheseyt hebben, dat het vermogen der Schilder-Konst algemeen is, om alles, behalven levende Zielen inde Beelden voort te brengen, soo hebben sommige evenwel in twijffel getrocken, of men oock wel levenloose dingen die in haer bewegingh zijn kan uytbeelden: {Of men dingen die in bewegingh schijnen te zijn kan verbeelden.} ’t geen wy (schoon by weynighe geobserveert) hier rondt uyt van Ja willen staende houden; want niemant en sal konnen tegen-spreecken, dat de Konst de natuere in allen navolght, voornamentlijck in het gene welcke in een verblijf van tijdt met na-dencken kan gesien werden:
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] But notwithstanding that we said earlier (although not without reason), that the power of the Art of Painting is general, to produce everything, except the living Souls in the Images, as such some have doubted whether one could be able to depict lifeless things in their movement: {Whether one can depict things that appear to be moving.} which (although observed by few) we would plainly like to argue with a Yes; because nobody will be able to contradict, that the Art follows nature in everything, especially in that which can be observed during a period of time with consideration:
Conceptual field(s)
Quotation
Maer gelijck het wel geraetsaem, ja oock seer noodigh is, datmen inden beginne van sijne Studien andere Brave Meesters navolgt, en tracht in dat gene, in welcke sy gedwaelt hebben, haer te overtreffen, soo moet geweten worden datmen daer ontrent niet alleen yver ende neerstigheyt moet aenwenden, maer oock voor al sich seer wijslijck dragen: {Watter in ’t volgen van andere Meesters moet waergenomen worden.} Want het geleerdelijck navolgen van een groot Meester vereyst vry wat anders, als het simpel Na-Copieeren, dat voor de Jongelingen wel een bequaem middel is, om voor eerst de Pinceel te leeren handelen, de Verwen ende Colorijten te leeren vinden, ende soo voorts: Maer in het Meesterlijck studeeren, ende navolgen daer moet alleen het oordeel sich ontrent de Deughden vande alderbeste dingen oeffenen: ende dat met een sorghvuldige Naerstigheyt, om alles uyt te vorssen, ’t geen daer vanden rechten aert der Konsten in is. Want inde beste Tafereelen, sitten de Deughden somtijts soo diepe verborgen, ende soo konstelijck door het geheele Werck ingewickelt, ende door-vlochten, dat den alderscherpsinnighsten Meester de selve niet als na een lange opmerckingh en bestaet te vatten. Soo dat van een onkundige dickwils de fauten die daer noch in gebleven zijn, best van alles worden opgevolght en ingezogen; {Onkundige volgen de fauten in ’t Copieeren best na.} daerom datmen met een verstandigh en rechtsinnigh oordeel soodanige dingen bestuderen sal, ende en etent niet al voor Suycker op wat van dese of gene groote Meesters voortkomt, invoegen men de gebreecken soo wel als de volmaecktheden tot een wet van navolgingh komt te stellen, even offe uyt respect van hare Meesterschap niet en hadden konnen dwalen: Maer dan kan het navolgen eerst prijswaerdigh en voordeeligh zijn, soo wanneer sy de volle kracht der Konst inde voornaemste dingen heeft getroffen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yet as it is advisable, yes also very necessary, that one imitates other Good Masters in the beginning of his Studies, and attempts to surpass them where they have strayed, as such it should be known that one should not only apply ardor and diligence, but also behave themselves very wisely: {What should be observed in following other Masters.} Because it demands something different to intelligently imitate a great Master, than simply Copying After, which is an adequate means for young ones, to learn to treat the brush for the first time, to learn to find the colors and colorations et cetera: But in studying masterfully, and imitating, there only the judgement regarding the Virtues of the very best things should be practiced: and with a careful diligence, to find out everything, which is in it about the true nature of the Arts. Because the Virtues are often soo deeply hidden in the best Paintings, and are so artfully folded and braided into the whole work, that the most perceptive Master cannot assume to understand it but after a long observation. Such that the mistakes that remain in it are often followed the best and taken in by an incapable [artist]; {Incapable artists imitate the mistakes the best in Copying.} which is why with a wise and frank judgement one should study such things and not take at face value [ndr: literally: eat like sugar] everything that comes from this or another great Master, as such one may take the flaws as well as the perfections for a law to imitate, as if out of respect for their Mastery they could not stray: But the imitation will first become praiseworthy and useful, when she has captured the full power of Art in the principal things.
Conceptual field(s)
Quotation
Aengaende nu de meeste nuttigheyt diemen uyt het navolgen ende bestudeeren van oude ende geleerde stucken moet halen, is, datmen de Konst ende kracht van soodanige Schildery, aen sijne eygen Wercken leert toepassen, en daer in als sijn eygen Werck vertoont, dat is datmen de Deught van een beroemt Meesters Wercken, ontrent ende in een Nieuwe Inventy geleerdelijck oeffent. Hierom is ‘et datmen de Konst-stucken met geen losse, of loopende ooge mach besichten; {Gebruyck uyt het gene men in ’t Copieeren geleert heeft.} maer deselve wel nadencken, ende die bedenckingen andermael hervatten, de stucken in de handt nemen, en bespeculeeren die wel naeuwe door en door, op datmen alsoo na een veelvoudighe op-merckingh, de ware Deught der Konste ende geest door welke soodanigen Meester is geleyt geworden, verstaende, die ons selfs eygen kome te maken. Doet ‘er by dat daerom eenen Jongelingh ontrent de Konst van soodanigen navolgingh, sich moeste versien, met de hulpe ende onderwijsinge van een getrouw Leer-Meester, op dat hy ontrent het gheseyde, sijne onervaerne sinnen ende handen geleerdelijck bestieren mochte.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Regarding the best use that one has to obtain from the imitation and study of old and learned pieces, one should learn to apply the Art and power of such a Painting to his own works, and show it as his own work, i.e. that one intelligently practices the Virtue of the Works of a famous Master regarding and in a New Invention. This is why one should never look at the Art works with a loose or moving eye; {Use from that which one has learned by Copying.} but think well about it and take up these considerations once again, taking the pieces in one’s hands and considering them closely through and through, so that one may appropriate after a multiple observation, understanding the true Virtue of Art and the spirit by which such a Master was driven. Add to this that this is why, regarding the Art of such imitation, a young man must ascertain himself, the assistance and education by a loyal Teacher, so that regarding that which has been said, he may guide his inexperienced senses and hands intelligently.
Conceptual field(s)
Quotation
’T en is oock niet geraden, seght Franciscus Iunius, dat wy ons selven tot eenen Meester alleen overgeven, om die in alle dingen te volgen: Apelles was ongetwijffelt den aldervermaersten, nochtans hebben hem wel eenige in ’t een of ’t ander deel te boven gegaen: Hy wiert wel van d’Oude Meesters gepresen, maer niet dat hy alleen behoorde na-gevolght te worden. {Hoemen van verscheyde Meesters het beste moet kiesen ende t’samen voegen.} ’t Soude wel Goet zijn als Apelles te werden, maer wat kan ’t schaden datmen tot de bevalligheyt van Apelles toevoeght de Geluck-stoutigheyt van Zeuxis, d’onvermoeyde neerstigheydt van Protogenes, de kloecke diepzinnigheydt van Nicophanes; ende andere hare deughden meer aen te namen. Soo seggen wy nu oock, wat kan het hinderen soo wy Raphel Vrbijn als een lichtende Fackel in fraye ordineeringhe, zedige besigheyt der Beelden, ende grootse gedachten willen navolgen, dat wy daer by soecken te krijgen de wisse Teyckeningh en vaste omtrecken van Carats, Testa ende andere; de bevalligheydt, cierlijcke playsantie, ende rijcke Majesteyt van Pietro de Cortone, de verstandige waernemingh der vlacke schaduwen en dagen, Crokeringh ende natuerlijcke Coloreeringh van Poussijn, Barotius, Symon Vouet, ende watmen meer na sijn humeur en gave oordeelt, in andere Meesters, navolgenswaerdigh te zijn.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] It is not advisable, says Franciscus Junius, that we surrender ourselves to just one Master, to follow him in every way: Apelles doubtlessly was the most famous, yet some have surpassed him in one or another element: He may have been praised by the Old Master, but not that only he should be imitated. {How one has to choose the best of different Masters and combine it.} It would be Good to become like Apelles, but it cannot hurt if to the gracefulness of Apelles one adds the happy audacity of Zeuxis, the relentless diligence of Protogenes, the strong profoundness of Nicophanes; and the virtues of others, would be added. As such we also say, how can it hurt if we want to imitate Raphael of Urbino as a burning torch for its lovely composition, virtuous action of the figures, and great thoughts, that we attempt to obtain the good Drawing and steady contours of Carracci, Testa and the others; the gracefulness, graceful pleasance and rich Majesty of Pietro da Cortona, the wise observation of flat shadows and lights, folds and natural Coloring of Poussin, Barocci, Simon Vouet and what one judges to be worth imitating after his mood and talent, in other Masters.
APELLES
BAROCCI, Frederico
CARRACCI, Annibale
DA CORTONA, Pietro (Pietro Berrettini)
JUNIUS, Franciscus
NICOPHANES
POUSSIN, Nicolas
PROTOGENES
RAFFAELLO (Raffaello Sanzio)
TESTA, Pietro
VOUET, Simon
ZEUXIS
Conceptual field(s)
Quotation
Die gene daer-en-tegen, die andere navolgen ende blijven navolgen, zijn even als die, welcke langs de grondt blijven kruypen, ende uyt vreese van te vallen niet op haer eyghen beenen derven staen, veel min haer selven aenporren om het gene daer andere nalatigh in zijn geweest, te verbeteren, ofte yets toe te voegen. Vande sulcke seght Davincy datse geen Echte Soonen, maer alleen Neven van de Konst en mogen genoemt werden. {Wat Davincy seyde vande gene die nalatigh in de verbeteringh van haer doen waren.} Waerom oock Iunius seght dat sulcke navolgingh een slaefse Imitatie is, den aenkomelingen meer schadelijck dan profijtelijck;
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Those, on the other hand, who imitate others and keep on imitating, are like those who keep on crawling close to the ground, and do not dare to stand on their own feet out of a fear to fall, even less push themselves to improve that where others have been negligent, or to add something. About such [artists] Da Vinci says that they are no real Sons, but may only be called Cousins of Art. {What Da Vinci said of those who were negligent in improving their action.} Why Junius also says that such imitation is a slavish imitation, more harmful than profitable for beginners;
Conceptual field(s)
Quotation
{Middelen waer door men sich in dese Konst oeffenen sal.} De middelen nu waer door men sich in dese Konst kan oeffenen, konnen bequamelijck in twee generale leden onderscheyen worden: de eene is de onderwijsinge, het andere is de doeningh van den Leerlingh selfs.
{Hoedanig ’t onderwijs geschiet.} De onderwijsinghe geschiet door eenen Meester, het sy dan over eenige Konst die men door Teyckenen na-volght, ofte over het natuerlijck leven, en wat daer vorder kan onder begrepen worden, daer na is het natuerlijck leven, den Meester en ’t onderwijs van de Leerlingh selfs.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Means by which one should practice oneself in this Art.} Now the means by which one can practice oneself in this art, can successfully be divided into two general parts: the one is the instruction, the other the practice of the Pupil himself. {How the instruction takes place.} The instruction takes place by a Master, either with regard to some Art that one imitates by means of Drawing, or with regard to the natural life, and what else can be included in it, after that there is the natural life, the Master and the instruction of the Pupil himself.
Conceptual field(s)
Quotation
Nu komen wy tot de dingen die in het Teyckenen na ’t leven te observeren zijn. {’t Leven is overvloedigh.} ’t Is kennelijck dat het Leven, en de Natuere overvloedigh en in allen volmaeckt is, en dienvolgende soo is haer geringhste Heerlijcker om na te volgen dan des besten Meesters Hant-werck; gelijck den Ouden vermaerden Schilder Eupompus, dat eens voor een Lesse gaf aen sijne Descipulen, die nu machtigh waren, om alleen sonder hulp van Bies-bossen te swemmen; dat ons nu hier een spoor moet geven, om soo ras alsmen de maniere van andere haer Konstigen Arbeydt na te Bootsen hebben bekomen, neffens dat, tot het natuerlijck leven selfs te gaen; als zijnde het noodighste van allen. {Opweckingh en nuttigheyt van het leven te volgen.} Hier to isset dat de Leergierige Discipulen malkander gaende moeten maecken, tijdt en gelegentheydt van een bequame plaetse uytkiesen, ende met eenige Borsten een Collegie maken, om een dach ofte twee, ten minsten een ter Weecke na het levendt naeckt te Teyckenen. Want dit een nuttigh en loffelijck ghebruyck heeft, en seer voordeeligh is tot bevorderinge der study; {Collegie verkiesen en tot wat eynde.} het sy dan dat sy dat doen onder het opsicht en onderwijs van een goet Meester, ofte in Collegie onder haer acht of thienen, niet uyt in-sicht van malkanderen door dese by een komste te verleyden, ofte om te rallieren, en den kostelijcken tijdt door te brengen met elkanders Teyckeninghen te beschimpen, maer om d’een den anderen stil en heusselijck op te wecken, en met een neerstigh Exempel voor te gaen; malkanders fouten na de kennis diemen heeft, onder verbeteringh van eens anders Oordeel, beleefdelijck aen te wijsen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Now we arrive at those things that need to be observed in Drawing after the life. {The Life is abundant.} It is clear that the Life and Nature are abundant and perfect in everything, and therefore the lesser parts of it are more delightful to imitate than the craft work of the best Masters; like the Ancient renowned Painter Eupompus provided this once as Lesson for his disciples, as soon as they were capable to swim without the help of aid [ndr.: literally floaties that help poor swimmers to stay afloat]; which should give us an indication to, as soon as we have obtained the way to imitate the Artful Work of others, to proceed to the natural life itself as well; as it is the most necessary of all. {Stimulus and necessity to follow the life.} Here the curious disciples should encourage each other, choosing the time and occasion of an adequate location, and start a College with some fellows to draw after the living nude, once every other day, at least once a Week. Because this is a useful and praiseworthy custom, and very beneficial for the progress of study; {Choosing a College and for what reason.} they either do this under the supervision of a good Master, or in a College with eight or ten of them, not with the purpose to seduce each other with this gathering, or to cause disturbance and spend the precious time taunting each other, but to quietly and truly stimulate the others and to show a diligent example; to politely point out each other’s faults, with the knowledge that one has, by improving through each other’s judgement.
Conceptual field(s)
Quotation
{Leerlingen is geraden de handeling van hun Principael te volgen.} Evenwel en is ’t niet ongeraden, dat de Jongelingen in het Na-teyckenen van Teyckeningen, deselve manniere en handelingh van hun Principael soecken na te volgen, op datse alsoo een begin van handelinghe mochten bekomen, die haer door het veel Teyckenen allenghskens tot een manniere schicken mocht, om hun al haer dagen by te blijven, en die haer eygen te maecken.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {Pupils are advised to follow the handling of their Original.} Moreover it is advisable that the Pupils attempt to follow the same manner and handling of the Original in the drawing after Drawings, so that they may obtain a beginning of a handling that may shape itself into a manner through drawing a lot, to stick with them until the end of their days, and make their own.
Conceptual field(s)
Quotation
{Een spiegel der natuer}. Want een volmaekte Schildery is als een spiegel van de Natuer, die de dingen, die niet en zijn, doet schijnen te zijn, en op een geoorlofde vermakelijke en prijslijke wijze bedriegt. Den Konst versmader Agrippa bekent, dat de Schilder konst een zeer zuivere navolgster der natuerlijke dingen is, die eertijts d'eerste plaets der vrye konsten in hadde.
[BLANC J, 2006, p. 24] {Een spiegel der natuer}. Want een volmaekte Schildery is als een spiegel van de Natuer, die de dingen, die niet en zijn, doet schijnen te zijn, en op een geoorlofde vermakelijke en prijslijke wijze bedriegt. Den Konst versmader Agrippa bekent, dat de Schilder konst een zeer zuivere navolgster der natuerlijke dingen is, die eertijts d'eerste plaets der vrye konsten in hadde.
Hoogstraten fait ici référence à l'ouvrage de Heinrich Cornelius Agrippa (1486-1535), Van de onzekerheid en ijdelheid der wetenschappen en konsten, (1530) traduit du latin par J. Oudaan, Rotterdam, 1661, chapitre XXI, p.92-93.Voir BLANC J, 2006, p.104, n.115.
Conceptual field(s)
Quotation
Seker een Schilder die niet anders en weet dan de bloote omtrekken der schoone leden, en de muskelen der Statue-beelden in haar teykeningh en gedaante na te volgen, sal sich seer verlegen vinden wanneer hy eenige beelden na seker gegeven voornemen moet schicken, op datmen waarlijck de vereyste werckingh, en geen andere in zou zien. Ja hy sal sich genoegsaam onbedreven in de Menschkunde vinden, wanneer hy slegts in de Collegien Akademie beelden sal Teyckenen; als niet wel konnende waarnemen door welke meester spelende Muskelen, en Partyen, sijn voorgesteld beeld in ’t leven werkt; op dat hy die nauwkeurig in agt nemende, en wel navolgende, die ook aan sijn Beeld sou konnen geven, en maken dat de actie van sijn Teykening met die van sijn Model, welwerkende over eenstemd. Want nadien de muskelen volgens d’ontelbare verscheydentheden der werckingen, oneyndig verschillige gedaantes konnen hebben; die onmogelijck uyt geen Statuen of Pronkbeelden konnen geleerd werden, om dat in yder voorbeeld slegts een enkel en bepaald geval vertoond werd: soo volgd van selfs, datmen in de algemeene Schilderkonst, niet alleen en moet verstaan wat yder Muskel in dusdanigen Actie doet, maar in wat trap en gedaante en onderschikking sy sulx doet; en wanneerse min en wanneerse meer, geweldig of stemmingh sulx doet: want men moet vast stellen dat yder bysondere doening of beroerlijkheyd niet alleen sijn eygen muskel, of muskelen heeft, om dit of dat lit te buygen, te regten, op te trekken, na binnen, na buyten en elders heen te drayen en op te houden, maar dat sulx ook door veelerhande toevallige trappen geschied.[continues…]
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Certainly, a painter who knows nothing but how to imitate the naked contours of beautiful parts and the muscles of the sculpted figures in their design and appearance, will feel very embarrassed when he has to arrange some figures after a certain concept, in order to see the required function and not some other. Yes he will find himself completely incapable in the Anatomy, if he would only draw Academy figures in the Colleges; as he is unable to perceive by which master moving muscles and parts his imagined figure does in real life; so that he could observe this carefully, and imitating it well, to give it to his figure as well, to ascertain that the action of his drawing coincides well with that of his model. Because since the muscles can have an endless amount of different shapes, following the countless differences of actions; which can impossibly be learned from Statues or Sculptures, because in every examples but one and a specific case is show: and it naturally follows that in the general Art of Painting, one should not only understand what every muscles does in such an action, but to what extent and shape and subordination he does it; and when it does it more or less great or enjoyable: because one has to note that every specific action or movement does not only have its own muscle or muscles, to make this or that limb bend, straighten, pull up, turn in or out or in another direction and keep it up, but that this happens through manifold coincidental steps.
Conceptual field(s)
Quotation
Egter en werd hier door niet verworpen ’t gevoelen der gener die drijven dat het Leven selfs, is het beste Voorbeeld, en noodigst na te volgen; als waar uyt die groote volmaaktheyd der Ouden, sijn oorsprong heeft. En ook nu alsoo staat daar uyt te soeken: Maar daar de Ouden seer keurlijk in soo verscheydentheyt van ’t Leven, daar ’t Schoon met het onprijselijke vermengd is, dikmaal in een Lichaam het Schoonste hebben uitgesogt, mach dit met recht de beste Leydsman wel genoemd werden:
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] However, this does not dismiss the feeling of those who argue that Life itself is the best Example, and the most necessary to imitate; as the great perfection of the Ancients has its source in it. And thus it is also necessary today to draw from it: But as the Ancients have chosen wisely from the wide diversity of Life, in which the Beautiful is mixed with the undesirable, often selecting that which is the most Beautiful in a Body, this may rightfully be called the best guide:
Anciens (les)
Goeree explains that Life is a good subject for artistic imitation, but that the imitation of the Ancient artists is preferable. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Zelfs is myn gevoelen, dat 'er twee groote voordeelen in het navolgen en copieeren van braave Meesters gevonden worden. Het eerste is, dat men in dezelve veele misstallen, die de eenvoudige natuur bezit, door hunne geest en konst verbeterd ziet: het tweede, dat men op dien voet zich gewent om dezelve, wanneer wy de natuur voor ons hebben, te verbeteren. Waarlyk, twee dingen en wezendlyke zaaken van groot belang. Ja wat meer is, een Meester in zyne natuurlyke neiging aangemerkt, is hy anders als een kind, dat grooter en ouder werdende, de driften van de natuur opvolgt? […] Maar laat reden en konst dezen ingeboorenen aart leiden: dan zal, als door een zuiver kanaal, de heldere vocht van den geest rein en onbesmet geleid worden. […] om dat de natuur in een eenig voorwerp dikwils ten opzichte der begeerde volmaaktheid gebreekig is: maar omtrent haare uitwerkselen en voorwerpen in het algemeen is zy volmaakt; en de konst werd hier gedwongen haar op te volgen.
[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p. 176:] Au reste, il y a deux grands avantages à imiter & à copier les ouvrages des bons maîtres, 1. parce qu’on y voit la nature corrigée [ndr : par leur esprit et leur art] des défauts qu’elle peut offrir ; quelquefois même elle y est embellie : 2. à cause que par ce moyen on apprend à faire soi-même ces corrections & ces embellissemens, quand on a la nature devant les yeux : deux points qui, sans contredit, sont de la plus grande importance. Cependant on peut dire qu’un artiste, par l’inclination qui lui est innée, ne doit être regardé que comme un enfant, qui en grandissant, suit de plus en plus l’impulsion de la nature […] Mais lorsque la raison & l’art le guident, il ne peut manquer de parvenir à la perfection ; ce qui me conduit à remarquer que l’étude & la pratique de l’art sont infiniment plus utiles que toutes les notions que nous tenons de la nature seule, qui souvent nous induit en erreur, en nous ne faisant chercher la perfection dans une seule partie, quoiqu’elle soit parfaite dans tout ce qu’elle produit ; et à cet égard l’art est obligé de suivre la nature […]