NAAKT (n. n.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
NU (fra.)TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
19 Dit is wel noodigh in alder manieren,
Om zijn naeckten verstaen al t’lichaem henen :
Doch moetmen hem wachten in sulck bestieren,
Datmen al te hardt den Musen, oft Spieren, {Musculen moeten verstaen zijn, maer weynigh gheroert, dan alst past.}
Niet uyt en beelde : want anders soo schenen
Onse Beelden van magherheyt verdwenen,
Men moet niet versuymen door onbedachtheyt,
S’levens poeseligh’, en gladdighe sachtheyt.
[D'après NOLDUS 2008, p. 40:] 19 Il est de toutes façons nécessaire de comprendre les nus dans toutes leurs parties. Cependant, dans cette matière on doit bien se garder de rendre les Muscles trop durs. Car autrement la maigreur {Il faut bien comprendre les muscles, mais il ne faut pas les représenter en mouvement, sauf si c’est justifié.} semblerait déformer nos Figures. Il ne faut pas négliger par inattention la douceur potelée et lisse de la vie.
Conceptual field(s)
Quotation
50 Nu zijnd’ uyt de doncker nachten ghescheyden,
Vindend’ ons daer den dagh is in saysoene,
En den lustighen tijdt, in groene weyden,
Daer ligghend’ en sittend’, om ons vermeyden,
Soo begint den weerschijn zijn werck te doene,
Want wy worden deelachtich daer het groene
In onse troengen ende naeckte huyden, {Van de Reflectie der groenheyt in den naecten, daer men in groen weyden oft hoven sittet.}
Van het loof der Boomen, grassen, en cruyden.
51 Desghelijcx, waer troengen oft naeckte lijven {Van wederschijn der naecten, tegen eenige gecoleurde dingen.}
Schaduwen teghen wolle, sijd’, oft lijnen,
De Reflexy sal haren aerdt bedrijven,
T’zy wat gheel oft root, deelachtich beclijven
Sal de Carnaty met sulck wederschijnen : {Groote vlacke Reflectien staen somtijden wel, doch is toe te sien, dat de cleen weerschijnen aen den naecten geen drooghte oft misstaen en gheven.}
Oock sietmen daer de Musculen verdwijnen
Teghen malcanders een Reverberaty,
Ghelijck als Carnaty teghen Carnaty.
[D'après NOLDUS 2008, p. 118:] 50 Ayant quitté la nuit sombre, nous nous trouvons au plus fort du jour et de la belle saison, étendus ou assis dans les prés verts, pour nous divertir. Alors, le reflet commence à montrer son effet, car nous recevons la teinte verte du feuillage des Arbres, de l’herbe et des plantes sur nos visages, et notre peau nue. {Des réflexions du vert sur les nus quand ils se trouvent dans des prés verts ou des jardins.} 51 De même, là où des visages ou corps nus se trouvent à l’ombre, à côté de la laine, la soie ou le lin, la Réflexion s’effectuera selon sa propre nature. {Sur le reflet, dans des nus posés à côté d’objets colorés.} La Carnation se teintera, par de tels reflets, d’un peu de jaune ou de rouge. {De grands Reflets plats sont parfois du meilleur effet, mais il faut faire attention à ce que des petits reflets ne donnent pas aux nus une certaine sécheresse ou un aspect malséant.} On voit aussi, à l’endroit où les Muscles se fondent, une réverbération : de la Carnation reflétée sur elle-même.
Conceptual field(s)
Quotation
30 Gheest is te ghebruycken in dese stucken, {Vlieghende laken t’nact uytmunten.}
Dees dunne laeckskens oft sijdekens diende,
Eenen blasenden windt aen t’lijf te drucken,
Op datmen t’naeckt’ (alst wel conde ghelucken)
Aen dgien, lijf, en beenen aerdich waer siende,
Hier hoefdemen de Charites te vriende,
Die Pythij soon in zijn werck verselden,{Pythius was den Vader Appellis.}
Ons Ide’ hier toonen most haer ghewelden.
[D'après NOLDUS 2008, p. 161:] 30 Il faut utiliser l’esprit dans ce domaine. {Bien mettre en valeur le nu par le drapé flottant.} Un vent, en soufflant, doit coller contre le corps ces minces tissus ou morceaux de soie, pour qu’on voie bien le nu (si vous le réussissez bien) sur les cuisses, le tronc et les jambes. Pour cela, on a besoin du soutien des Grâces, qui ont aidé dans son travail le fils de Pytheus : {Pytheus était le père d’Apelle.} notre Idée doit ici montrer sa puissance.
Conceptual field(s)
Quotation
Het vierde Capittel. Hoemen het Naeckt, met de Water-Verwen Coloreeren sal
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Fourth Chapter. How one should colour the Nude with Watercolours.
Conceptual field(s)
Quotation
Nu komen wy tot de dingen die in het Teyckenen na ’t leven te observeren zijn. {’t Leven is overvloedigh.} ’t Is kennelijck dat het Leven, en de Natuere overvloedigh en in allen volmaeckt is, en dienvolgende soo is haer geringhste Heerlijcker om na te volgen dan des besten Meesters Hant-werck; gelijck den Ouden vermaerden Schilder Eupompus, dat eens voor een Lesse gaf aen sijne Descipulen, die nu machtigh waren, om alleen sonder hulp van Bies-bossen te swemmen; dat ons nu hier een spoor moet geven, om soo ras alsmen de maniere van andere haer Konstigen Arbeydt na te Bootsen hebben bekomen, neffens dat, tot het natuerlijck leven selfs te gaen; als zijnde het noodighste van allen. {Opweckingh en nuttigheyt van het leven te volgen.} Hier to isset dat de Leergierige Discipulen malkander gaende moeten maecken, tijdt en gelegentheydt van een bequame plaetse uytkiesen, ende met eenige Borsten een Collegie maken, om een dach ofte twee, ten minsten een ter Weecke na het levendt naeckt te Teyckenen. Want dit een nuttigh en loffelijck ghebruyck heeft, en seer voordeeligh is tot bevorderinge der study; {Collegie verkiesen en tot wat eynde.} het sy dan dat sy dat doen onder het opsicht en onderwijs van een goet Meester, ofte in Collegie onder haer acht of thienen, niet uyt in-sicht van malkanderen door dese by een komste te verleyden, ofte om te rallieren, en den kostelijcken tijdt door te brengen met elkanders Teyckeninghen te beschimpen, maer om d’een den anderen stil en heusselijck op te wecken, en met een neerstigh Exempel voor te gaen; malkanders fouten na de kennis diemen heeft, onder verbeteringh van eens anders Oordeel, beleefdelijck aen te wijsen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Now we arrive at those things that need to be observed in Drawing after the life. {The Life is abundant.} It is clear that the Life and Nature are abundant and perfect in everything, and therefore the lesser parts of it are more delightful to imitate than the craft work of the best Masters; like the Ancient renowned Painter Eupompus provided this once as Lesson for his disciples, as soon as they were capable to swim without the help of aid [ndr.: literally floaties that help poor swimmers to stay afloat]; which should give us an indication to, as soon as we have obtained the way to imitate the Artful Work of others, to proceed to the natural life itself as well; as it is the most necessary of all. {Stimulus and necessity to follow the life.} Here the curious disciples should encourage each other, choosing the time and occasion of an adequate location, and start a College with some fellows to draw after the living nude, once every other day, at least once a Week. Because this is a useful and praiseworthy custom, and very beneficial for the progress of study; {Choosing a College and for what reason.} they either do this under the supervision of a good Master, or in a College with eight or ten of them, not with the purpose to seduce each other with this gathering, or to cause disturbance and spend the precious time taunting each other, but to quietly and truly stimulate the others and to show a diligent example; to politely point out each other’s faults, with the knowledge that one has, by improving through each other’s judgement.
In the German translation of 1677, this term (in Dutch, it is connected to 'levendt': living) is translated by 'nach dem Leben', thus neglecting the fact that Goeree is discussing the nude model. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
{Hoemen de vlackheyt moet bekomen.} Daer-en-boven soo sal u dese manniere een seer goede wegh banen tot de vlackigheyt, en observatie van schoone dagen en eenparige groote schaduwen. Dese wort door de manniere van kantigheydt verkregen, soo wanneer datmen groote en generale donckerheden en lichten maeckt, sonder die door eenige andere dingen die daer in komen mochten, ofte door de snelligheyt te verbreecken, en te bederven; (…) en dit moetmen generaelijck soo in Naeckten, Kleedingen als andere Lichamen observeeren, die sonder daer op acht te geven lichtelijck konnen bedorven worden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] {How to achieve flatness.} In addition this manner will lead you the way towards the flatness, and the observation of beautiful lights and evenly large shadows. These are obtained through the manner of angularity, when one makes large and general darkness and lights, without interrupting or spoiling it by any other things that may occur in it or by the quickness [ndr: problematic translation]; (…) and this should generally be observed both in the Nudes, Drapery and other bodies, which could easily be spoiled if one fails to pay attention to it.
Conceptual field(s)
Quotation
De beste Schilders hebben de ronding eer door poezele zachticheit, dan door gewelt te weeg gebracht: want het natuerlijke naekt rond zoo wel in een gemeen licht, als in een al te gedwonge strael, en beter, wanneer 't het licht van vooren, als te snel van ter zijden ontfangt. Want de ronding is niet anders, als een omwijkende vermindering.
[BLANC J, 2006, p. 228] Dans le modelé, les meilleurs peintres ont donné dans la douceur charnelle plutôt que dans la violence. Le modelé d'un nu naturel est en effet aussi réussi à la lumière ordinaire qu'éclairé par des rayons trop forcés. Et il l'est davantage quand il reçoit la lumière par l'avant que trop brutalement par le côté, car le modelé n'est rien d'autre qu'un amoindrissement de l'entour.
Conceptual field(s)
Quotation
En niet tegenstaande wy weten, dat een Knibbelaar of Pluys-pens ons ligtelijk betwisten of loochenen kan, dat de schikking der Kleedingen ook tot de Mensch-kunde behoord; nogtans zijn wy van gedagten dat de Krokering, dat is de Ploying der Draperyen, voor soo veelse de veranderlijke Gesigt-stand der Ledematen noodwendig volgt, in dese verhandeling niet geheel mag uytgesloten zijn. Want gelijk het seker is, datman niet altijd Naakte, maar ook gekleede Beelden in de Schilder en Bootseeerkunde maakt, soo moeten alle verstandige Meesters altijd sorge dragen datmen in de Tafereelen niet alleen bloote Kleedingen daar een Kop met twee Handen en Voeten uyt hangen, maar ook waarachtige Mensch-beelden daar in kan ontwaar werden. Die haar hier in omsigtig wilden dragen, plagten hun Beelden altijd naakt te schetsen, en na datse tot haar Actie wel Geproportioneerd waren, schiktense de Kleedingen daarom heen. En dus kondense door de Natuurlijke schikking der Ployen, de Leden van haar Beelden, in haar Teykenkundige Trek bewaren, en doen sien datter een Mensch onder de Kleedingen stak. De Brodders en Weetnieten daar en tegen, meenen dat het genoeg is, datmen Handen en Voeten siet, en dat de Kop boven ’t Werk van een Kleermaker uytkijkt. Waarlijk sulke Beelden zijn de Kinder-Poppen niet ongelijk, die uyt wat Vodden en Lompen saam getodderd, een gebakken Tronie op de Borst, en twee Handen aan de Mouwen genayt hebben.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] And although we know, that a Miser may easily dispute or deny that the arrangement of the Clothing belongs to the Anatomy as well; nevertheless we are of the opinion that the Creases, that is the Folds of the Drapery, for as far as it necessarily follows the changing Perspective of the Limbs, may not be completely excluded from this discourse. Because as it it certain, that one does not always make Naked, but also dressed Figures in the Art of Painting and Sculpting, as such all wise Masters have to take care that one perceives not only separate Clothes from which a Head and two Hands and Feet stick out, but also true Human figures in it. Those who want to be careful about this, tended to always sketch their Figures naked, and after they were well proportioned with regard to their Action, they draped the Clothing around it. And thus they could preserve the Limbs of their Figures through the Natural arrangement of the Folds, in their Draught, and show that there was a Man underneath the Clothing. The Daubers and Know-nothings on the other hand, believe it is enough, that one sees the Hands and Feet, and that the Head stick out from the Work of the Tailor. Truly such Figures are not unlike Dolls, which are Rags put together, a baked Face on its Chest and two Hands knitted to the Sleeves.
Naakt as the opposite of dressed (gekleed). [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Tot de Schilderkonst moetmen weten dat de Muskelen en Spieren, van de Grootste tot de Kleynste niet alle op het nauwkeurigst en moeten ondersogt werden, om die altijd in de naakten te vertoonen, want men valt er te ligt door in berisping, en schijnen soodanige Beelden (om dat het leven veel kleyne en twijffelagtige Muskelen heeft) ook meer Anatomische of Gevilde dan Leven Menschen of schoone naakten te zijn: Ook vertoonen haar de Muskelen in d’eene Mensch duydelijker dan inden anderen, ja in sommige zijn eenige kleyne Muskelen, heel verborgen, die wederom in andere sterk gesien werden. Dit moet der Schilder in Tafereelen van veel Beelden wel in agt nemen, om de rijkheyd zijner gedagten en inventie te vertoonen. Ook en moeten de Menschbeelden geen uytgedroogde Stokvissen gelijken, noch door de geswollentheyd der Muskelen soo Knobbelig niet zijn als een sak met knollen. Om dat Goltzius hem hier in aan sijnen Grooten Hercules vergrepen had, is sijn Print, van dien tijd aan datse uytquam tot op heden, den Appel-Sak van Goltzius genoemd. {Den Appelzak van Goltzius.}
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] For the Art of Painting one should know that the Muscles, from the Biggest to the Smallest do not all have to be studied meticulously, in order for them to be depicted in nudes, as one is too easily reprimanded and such Figures (because life has many small and dubious Muscles) rather appear to be Anatomical or Skinned instead of Living Men or beautiful nudes: Moreover, in some people the Muscles are more clearly defined than in other, yes in some several small Muscles are completely hidden that are strong in others. The Painter should pay close attention to this in Scenes with many Figures, to show the richness of his thoughts and invention. Moreover, the human figures should neither resemble dried-out stockfish, nor be lumpy like a bag of tubers because of swollenness. Because Goltzius made this transgression with his Great Hercules, his Print, since it was published until now, is called the Bag of Apples by Goltzius. {The Bag of Apples by Goltzius.}
Conceptual field(s)
Quotation
[…] door de tweede Tint verstaa ik, die geene, welke op de gedaagde partyen tegens den ommetrek aan gelegd word, waar door alle verheevene deelen genoodzaakt worden in de grond te smelten en te ronden: deze moet gy alzo zuyver en schoon in die zelve koleur als die van het licht aanleggen […] want de rondigheid is niet anders dan een afschamping des lichts na achterwaard, of een zylicht, dat min of meêr blaauwachtig moet zyn na de koleur des naakts zulks vereist, want die geelachtig zynde, zo vald de tweede Tint groenachtig; is de eerste rood, de tweede moet paarsachtig zyn, en zo het een blanke koleur is, zo vald de tweede tussen de beiden eerstgenoemde in, waar door ligt te begrypen is, dat deze tweede koleur, met blaauw verkreegen en getemperd moet worden […]
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 66-67:] Par secondes teintes, j’entends celles qu’on met sur les parties éclairées, près du contour, par le moyen desquelles les parties saillantes prennent du relief & se trouvent fondues dans le champ qui leur sert de fond […] puisque le relief ne consiste que dans une espèce de reflet ou de rejaillissement par ricochet de la lumière, qui se porte en arrière, ou une lumière qui tombe de côté, laquelle doit être plus ou moins bleuâtre, suivant que la teinte du nud l’éxige ; car lorsque la chair est jaunâtre, la seconde teinte tirera sur le verdâtre ; si le nud est rouge, la seconde teinte sera violâtre, est lorsque la chair est blanche, la seconde teinte tiendra de l’une et de l’autre, c’est-à-dire, du verd & du violet ; de sorte qu’il est facile de concevoir que cette seconde couleur doit être rompue avec du bleu pur […]
Conceptual field(s)
Quotation
Maar wy zullen ons hier bepaalen, in een opstel dat wy na onze allerbeste kennis, uit veele anderen getrokken hebben, die door de Grieken is verkooren geworden, en door hen ons nagelaaten. De schoonheid van een naakt, het zy man of vrouwen beeld, bestaat hier in, eerstelyk dat de Leedemaaten wel gevormd zyn; ten tweeden, dat zy een schoone, vrye, en gemakkelyke beweeging hebben: en eindelyk een gezonde en frisse koleur […]
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.75:] Je me bornerai ici à donner une idée générale de la Beauté, que je tracerai, le mieux qu’il me sera possible, d’après plusieurs systêmes & principalement d’après les modèles que les Grecs nous en ont transmis par leurs productions. Je dis donc que la Beauté d’une figure nue, soit d’homme ou de femme, consiste, premièrement, en ce que les membres soient bien proportionés ; secondement, qu’ils ayent un mouvement libre, aisé & gracieux ; troisièmement, que le coloris en soit frais & beau.
Conceptual field(s)
Quotation
{Verwen en koloreering tot het naakt} Om nu ider een goede koleur te geeven, zo neemd deze koleuren; de eerste, wit en vermilioen, zynde tamelyk bloozende of bloedachtigh; de tweede desgelyks, doch met wat geelen ooker daar onder getemperd, dus word deze gloeyender en ook te gelyk brandiger: de derde, maak die uit wit, heel weinig vermilioen met wat geelen ooker;
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.98:] Pour parvenir à un bon coloris pour les trois sujets indiqués, prenez pour l’enfant, du blanc & du vermillon, ce qui produira une teinte vermeille & sanguine; pour l’homme, servez-vous de même de ces deux couleurs, en y mêlant un peu d’ocre jaune, ce qui rendra la teinte plus vigoureuse & plus chaude; enfin pour la femme, il faut faire usage du blanc, de très peu de vermillon, & d’un peu d’ocre jaune.
Conceptual field(s)
Quotation
De tinten die men in het naakt, vind, zyn maar driederly; namentlyk, het licht, de, Mezze of tweede tint, en de vlakke schaduwe; de bloozendheid uitgezonderd, werd mede in drie deelen onderscheiden.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p.102:] On ne trouve dans le nud que trois sortes de teintes; savoir, les clairs, les demi-teintes, & les ombres. La teinte sanguine du corps se divise de même en trois espèces […]
Conceptual field(s)
Quotation
Derhalven blykt het, dat de achtergronden zeer veel tot de bekoorlykheid en gracelykheid der voorwerpen toebrengen: ja, ik durf zeggen, dat de welstand meest daar van afhangt: en hoewel veele waanen, dat een donkere of zwarte grond altoos by een Pourtrait wel staat, zulks gaat niet vast; want, gelyk zo even gezegt is, ieder byzondere ko-leur der voorwerpen vereischt een anderen achtergrond. […] Behalven dit, indien diergelyke dingen als vaste grondregels ondersteld wierden, zo zoude deze Konstoeffening eer na een ambacht als konst gelyken: want een donkere koleur tegens een donkere grond kan geen goed uitwerksel geeven. Die van een witte of bleeks, daar tegen, is te hard. By gevolg moet dan een verstandig man besluiten, dat in beide de middelmaat en een gezond oordeel vereischt worden, op dat de eene koleur de andere te gemoet kome. Zo gaat het ook men de kleeding. […] de koleuren van het naakt minder of meerder, of al te veel kracht ontfangen door de bykoleuren van gronden en achterwerk.
[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p. p.154:] Il paroît donc que le fond contribue beaucoup à la beauté & à la grace des objets peints ; j’ose dire que le bon effet en dépend, pour ainsi dire, entièrement ; & quoique plusieurs peintres pensent qu’un fond obscur ou noir même, convient toujours à un portrait, cela ne doit pas être considéré comme une règle, puisque chaque couleur locale des objets demande un fond particulier […] De plus, si de pareils principes devoient être considérés comme certains, l’art ne seroit alors absolument plus qu’un métier ; car une couleur sombre contre un fond obscur, ne put pas produire un bon effet ; & un fond blanc ou clair fera paroître ces objets trop durs : il faut donc prendre un juste milieu, afin que la couleur se marie bien l’une avec l’autre Il en est de même des draperies […] Les couleurs du nu reçoivent en général, trop de force des couleurs accessoires, & des fonds.
Conceptual field(s)
Quotation
DE bevalligheid van een welgesneede of geëtste Prent bestaat eerstelyk in een helder lichte en bruine schaduwe: hier onder verstaande, dat de zagte arceeringen op de gedaagde partyen byna onzichtbaar, en de toetsen of diepsels in tegendeel krachtig en zwart gehouden werden: ten tweden, dat het naakt fyn en dommelachtig, en de kleedinge wat grover of ruiger, naar hunne eigenschap, gearceert moeten zyn; doch alles zonder ommetrek, zo wel aan de zyde des lichts, als die der schaduwe, ja zodanig dat de uiterste ommetrek alleen door de tint der gronden, daar tegen aangeweezen, kenbaar werd. Maar om het werk tot de hoogste volmaaktheid te brengen, en het groot verstand en kennis des Meesters te meerder te doen uitmunten, moeten de tinten der koleuren, zo veel als 't mogelyk is, daar mede in aangeweezen worden. Doch dewyl een Prent niet geheel in de fraaije ordinantie, schoone beelden, cierlyk bywerk, zuivere en gladde sneede of geëtste trek bestaat, maar wel voornaamentlyk in een goede harmonie en redding van't geheel, is 'er ten hoogsten aangeleegen, dat men wel toezie om zulks voor alle dingen in acht te neemen.
[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 631-632:] The Grace of well-etch’d or engraved Print consists, First, in a bright Light and dark Shade ; by which I understand, that the faint Hatching on the lighted Parts be kept almost imperceptible, and the shady Touches contrarily strong and dark. Secondly, that the Naked, or Carnations, be hatched fine and somewhat dull, and the Draperies courser and rougher, according to their Qualities ; yet all without any Outline, either on the light or shaded Side, even so that the Extremities be only formed by the Tint of the Grounds against which they come. But to give the Work the greatest Perfection, and shew the Judgment [ndr: understanding and knowledge] of the Master, the Tints of the Colours should also appear as much as possible : Yet as a Print does not so intirely consist of fine Ordonnance, beautiful Figures, elegant By-works, and neat cut or etch’d Strokes, as in a good general Harmony, so this Harmony ought to be principally studied.