PLAYSANTIE (n. f.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
Voorts de andere kleynen Aert-Vruchten moeten na het leven sien te doen, want den Liefhebbenden Konstenaer die hem hier in wil oeffenen, behoort altijt genegen te wesen om het leven doorgaens met aendacht te beschouwen, ten eynde als hy het leven moet missen, sich door sijn geoeffende inbeeldingh soude konnen behelpen, want alles te beschrijven is hier onmoghelijck.
Maer eer wy dit Capittel eyndighen, soo staet eens voor al noch aen te mercken, en in sonderheyt inde Vruchten, datmen deselve niet altijt van eenerley Colorijt en moet maecken, voornamentlijck daer een selfde dingh verscheydemael in een stuck wercks vertoont, gelijck als in Freuytagien, daer den eenen Appel, Peer, Abrikoos noch Pruym, niet juyst en is als den anderen, maer altijt verschillende, d’een geelder, groender, rooder, en soo voorts als d’ander, welck een playsantie in ’t aensien is, en ’t verstant des Constenaers te kennen geeft.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Furthermore, the other small Fruit growing in the earth [ndr: beets, carrots etc.] should attempted to be done after the life, because the Loving Artist who wants to practice himself in this, should always be inclined to generally observe the life with attention, so that – if he has to do without the life – he could help himself by means of his trained imagination, because it is impossible to describe everything here. But before we end this Chapter, we should first remark, especially for the Fruits, that one should not make them always of one Colouring, especially when the same thing is depicted several times in one piece, like in Fruit pieces, in which an Apple, Pear, Apricot nor Prune is not the same as the others, but always different, one a bit more yellow, greener, redder, and so on, than the other, which is a pleasure to behold and shows the mind of the Artist.
This section is more succinct in the English translation and the selected terms are missing. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
Wijst ons een sodanigen vremden gril, door de Schilder-konst ge-inventeert, als ghy wilt, men sal u seer haest konnen toonen, waer de deelen uyt welck het is t’saem geset, gestolen zijn. Wie en sou niet konnen sien, uyt wat deelen het vliegent Paert van Pegus, des Phinxsen en diergelijcke gevormt zijn? Uyt dit gene dan geseyt is, blijckt dat het spreeck-woort (wanneer wy yets aerdighs in ’t natuerlijck leven beschouwen) dat is Schilderachtigh, qualijck gebruyckt wort, ende op-genomen wert, als of de Schepselen maer ten naesten by soo Geestigh, Cierlijck ende Playsant en waren, als de Geschilderde dingen, dat eenen grooten mislagh is, ten ware men het soo wilde nemen, dat is Schilderachtigh, (te weten) waerdigh om sijn playsantie, aerdige verkiesinghe ende grootheyt Geschildert te werden. Want andersins gelijck het gemeenlijck genomen wordt, soo soude de Schilderye het Principael, ende de volmaeckte natuer slechts een Copy wesen.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Show us whichever strange caprice you want, invented by the Art of Painting, one will quickly be able to show you, wherefrom the parts from which it is assembled are stolen. Who would not be able to see, from which parts the flying horse of Pegasus, the Sphinx and such are formed from? From what is said, it becomes clear that the saying (when we see something charming in the natural life) that is Painterly, is used erroneously, and is used as if the Creatures are barely as Witty, Gracefully and Pleasant, as the Painted things, which is a great mistake, as one intends to say that is Painterly (that is) worthy to be painted because of its pleasure, charming selection and magnificence. Because otherwise it seems as if it is commonly perceived that the Painting is the Principal and the perfect nature nothing but a copy.
Conceptual field(s)
Quotation
’T en is oock niet geraden, seght Franciscus Iunius, dat wy ons selven tot eenen Meester alleen overgeven, om die in alle dingen te volgen: Apelles was ongetwijffelt den aldervermaersten, nochtans hebben hem wel eenige in ’t een of ’t ander deel te boven gegaen: Hy wiert wel van d’Oude Meesters gepresen, maer niet dat hy alleen behoorde na-gevolght te worden. {Hoemen van verscheyde Meesters het beste moet kiesen ende t’samen voegen.} ’t Soude wel Goet zijn als Apelles te werden, maer wat kan ’t schaden datmen tot de bevalligheyt van Apelles toevoeght de Geluck-stoutigheyt van Zeuxis, d’onvermoeyde neerstigheydt van Protogenes, de kloecke diepzinnigheydt van Nicophanes; ende andere hare deughden meer aen te namen. Soo seggen wy nu oock, wat kan het hinderen soo wy Raphel Vrbijn als een lichtende Fackel in fraye ordineeringhe, zedige besigheyt der Beelden, ende grootse gedachten willen navolgen, dat wy daer by soecken te krijgen de wisse Teyckeningh en vaste omtrecken van Carats, Testa ende andere; de bevalligheydt, cierlijcke playsantie, ende rijcke Majesteyt van Pietro de Cortone, de verstandige waernemingh der vlacke schaduwen en dagen, Crokeringh ende natuerlijcke Coloreeringh van Poussijn, Barotius, Symon Vouet, ende watmen meer na sijn humeur en gave oordeelt, in andere Meesters, navolgenswaerdigh te zijn.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] It is not advisable, says Franciscus Junius, that we surrender ourselves to just one Master, to follow him in every way: Apelles doubtlessly was the most famous, yet some have surpassed him in one or another element: He may have been praised by the Old Master, but not that only he should be imitated. {How one has to choose the best of different Masters and combine it.} It would be Good to become like Apelles, but it cannot hurt if to the gracefulness of Apelles one adds the happy audacity of Zeuxis, the relentless diligence of Protogenes, the strong profoundness of Nicophanes; and the virtues of others, would be added. As such we also say, how can it hurt if we want to imitate Raphael of Urbino as a burning torch for its lovely composition, virtuous action of the figures, and great thoughts, that we attempt to obtain the good Drawing and steady contours of Carracci, Testa and the others; the gracefulness, graceful pleasance and rich Majesty of Pietro da Cortona, the wise observation of flat shadows and lights, folds and natural Coloring of Poussin, Barocci, Simon Vouet and what one judges to be worth imitating after his mood and talent, in other Masters.
APELLES
BAROCCI, Frederico
CARRACCI, Annibale
DA CORTONA, Pietro (Pietro Berrettini)
JUNIUS, Franciscus
NICOPHANES
POUSSIN, Nicolas
PROTOGENES
RAFFAELLO (Raffaello Sanzio)
TESTA, Pietro
VOUET, Simon
ZEUXIS