HELDERHEID (n. f.)
FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
De duysternisse schijnt alhier anders niet te sijn, dan de bruyn-achtighe donckerheyd van een dieper schaduwe; even als het schijnsel gheleyt magh worden anders niet te wesen, dan de blickende helderheyd van een klaerer licht, Want indien wy een berd wit en swart te ghelijck overstrijken, seght Ioannes Grammaticus {In Lib. i. Meteorolog. Aristotelis.}, nochtans sal het witte altijd naerder, en het swarte verder af schijnen te sijn. Daerom plaghten oock de Schilders op aenmerckinghe van dit stuck, haer selven met swartachtighe of donckerbruyne verwen te behelpen, wanneer sy de verdiepte holligheyd van eenen bornput, van een reghen-back, van een gracht, van eenen grondeloosen kuyl, ofte iet sulcks meynen af te beelden: Wanneer sy eenighe dinghen in het teghendeel soecken te verhooghen, als naemelick de borsten van een maeghd, een uytghestreckte hand, de voeten van een springhende ofte loopende Paerdt, dan plaghten sy aen beyde sijden een ghenoeghsaeme schaduwe van swarte en bruyne verwen aen te wrijven, ten eynde dat dese ghedeelten door de naebuyrige verdiepinghe met een levendighe kracht van het tafereel mochten afsteken.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The darkness appears to be nothing else here, than the brownish darkness of a deeper shadow; just like the glow may be thought to be nothing else than the blinking brightness of a more clear light, Because if we cover a panel simultaneously with white and black, says Ioannes Grammaticus {…}, so the white will always appear to be closer and the black further away. Because of this, Painters, following this principle, manage themselves with blackish or darkbrown colours, when they attempt to depict the deepened hollowness of a cesspool, of a rain barrel, of a canal, of a bottomless pit, or something like that: When, to the contrary, they attempt to heighten some things, such as the breasts of a virgin, a stretched-out hand, the feet of a jumping or walking Horse, then they tend to add a pleasant shadow of black and brown paints, so that these parts can stand out with a lively power from the nearby depth.
Conceptual field(s)
Quotation
Dewyl na de helder of somberheid des luchts zich alle dingen schikken moeten, en de tinten der voorwerpen gevonden; want het licht op de voorgrond, en de kracht der beelden, moet daar na gepast worden, […]
[D'après DE LAIRESSE, 1787, p. 61:] […] Puisque c’est d’après la clarte ou l’obscurité du ciel qu’il faut disposer toutes les autres parties, & régler toutes les teintes des objets : car la lumière de la ligne de terre & le ton de vigueur des figures doivent s’y rapporter.