GRUNDRISS (n. m.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
SCHETS (nld.)SCHETS
GOEREE, Willem, Anweisung zur algemeinen Reiss- und Zeichen-Kunst darinnen die Gründe und Eigenschafften die man einen unfehlbahren Vestand in der Zeichen-Kunst zu erlangen nothwendig wissen muß kürßlich und doch klärlich angewiesen werde. Nicht allein den anfahenden Zeichern Kupfferstechern Mahlern Glasschreibern Bildhauern und dergleichen Künstlern zur Anleitung sondern auch allen Liebhabern beydes dieser und anderer daraus entspriessenden Künste zur Lust und Erlangung so vieler Erkäntnüß als von dergleichen Künsten vernünfftig zu urtheilen erfordert wird dienstlich und nüßlich Durch Wilhelm Goeree. Zum andern Mahl gedruckt und fast umb die Helffte vermehret, trad. par LANGE, Johann, Hamburg, Johann Naumann und Georg Wolffen, 1677.
Doch laet ons weder keeren tot het begin van stellinghe, en leeren de eerste Schets van een goede Teyckeningh aenvanghen, datmen na alles ’t geen geseyt is, alsdan met een luchtige handt yder op sijne eygene plaets doen moet, eerst de voornaemste deelen, daer na de mindere, en voorts al watter in is, soo sal het sich terstont openbaren of uwe gissinge en stellinge goet sal zijn; {Men moet sich in ’t stellen van elcken treck verseeckeren.} Doeter noch by, dat ghy u van elcken treck die ghy aenwijst, eerst met goede reden en opmerckinge verseeckert, wel acht ghevende op de groote en generale parthyen, latende de kleynigheden en breeckingen der groote deelen varen, tot nader stellinge en Correctie, waar vanw’in ’t vervolgh sullen spreecken;
Vande dingen die in yeder Trap der Teycken-Konst noodigh te observeeren zijn, p. 48Als ghy nu uwe Schets ten Ruwsten doch evenwel voorsichtigh aengewesen hebt, siet dan met ene gheset en aendachtigh Oordeel of uwe schickinge goet is, en of ghy de Actien, of Werckingen, en al ’t gedoen van het Beelt of Beelden diese in u Principael hebben, oock in uwe Teyckeningh kondt sien. Want de werckelijcke besigheydt moet sich in de alder-eerste en ruwste Schets al seer sterck vertoonen, eer ghy u van wat goets mooght verseeckeren; gemerckt de Actie de Ziel van de Schilderye of Principael is, en by gevolgh oock van uwe Teyckeningh moet wesen.
Vande dingen die in yeder Trap der Teycken-Konst noodigh te observeeren zijn, p. 49-50{Hoemen hem in ’t Schetsen en nader opstellen sal dragen.} En dat eerstelijck vande Schets, met het welck gy oock eerstelijck uwe dingen, het zy in wat manniere van Teyckeningh, Geestigh, Luchtigh, doch verstandelijck moet beworpen, en daer na met opmerckingh, volgens ’t gene wy daer van hebben aengewesen, deselve Corrigeeren en in ’t net stellen, alsins sich gewennende de voornaemste Schaduwtjens en Douwtjens met de Kool, in ’t nader op-stellen Meesterachtigh aen te wijsen, op dat ghy U vande stellinghe beter soud’ moghen verseeckeren: (…) {Vande ommetreck.} Na welke men moet beginnen Om-te trecken, en daer in voor al wel acht gheven op de Eeligheydt van de ommetrecken, om die ter rechter plaets te schicken met bewaringh van Parthyen;
Vande Ommetrecken, haer Lossigheydt en Welstandt, beneffens de bewaringh der Parthyen, &c., p. 112