Illustration
VAN HOOGSTRATEN, Samuel, [Estampe illustrant les ombres portées à l'exterieur], estampe, dans VAN HOOGSTRATEN, Samuel, Inleyding tot de hooge schoole der schilderkonst: anders de zichtbaere werelt, Verdeelt in negen Leerwinkels, yder bestiert door eene der ZANGGODINNEN. Ten hoogsten noodzakelijk, tot onderwijs, voor alle die deeze edele, vrye, en hooge Konst oeffenen, of met yver zoeken te leeren, of anders eenigzins beminnen, Rotterdam, François van Hoogstraten, 1678, p. 270.
Certaines estampes illustrant l'Inleyding ne sont pas signées. On sait toutefois, grâce au témoignage de Houbraken, que Hoogstraten avait confié la réalisation de ces dernières à ses élèves. Voir à ce sujet BLANC, Jan, « Le traité de peinture dans la Hollande du XVIIe siècle, de Carel Van Mander (1604) à Samuel Van Hoogstraten (1678) », COnTEXTES, 1, 2006, p. 21-23.
Quotation
Schamping is, wanneer het licht niet vlak op de dingen straelt, maer noes, gelijk langs heenen, en kan zeer bequaem in een ronde pilaer aengewezen worden: want het licht heeft alleen zijn volle kracht ter plaetse, daer 't allernaest is: komende door de ronde omwijking meer en meer te schampen, tot dat het zich eindlijk geheel in schaduwe verliest.
Quotation
{Graden der verminderingen.} Laet dan, om deze zaek wel te verstaen, gezegt worden de klaerheit van de Zonne zelf hondert, maer haer licht, dat zy aen de dingen, die zy beschijnt, gevende is, tien te zijn: de schaduwe in d'ope lucht vijf: het lichtste in een kamer vier: de weerglansen twee: de opene schaduwen een: de holle dieptens O: dat is, zonder licht, of ten uitersten donker. Hier mocht nu een konstenaer, om zijn voorneemen in zijn macht te hebben, met zijn verwen te rade gaen, en overleggen, hoe veel trappen hy beklimmen kan, beginnende van zijn zwart of duisterste verwe, als voor O, d'uiterste donkerheit, tot d'eerste trap 1, van verlichting, stel lak, omber of ombers waerde. Tot de tweede 2. de hoogte van bruinroot, Terra verde, of diergelijk. Tot de derde 4. 't Vermogen van oker of vermiljoen. Hy zal genoeg te doen vinden om met witten of mastekottten, of wat noch klaerder mach gevonden worden, de glansen of spiegelingen van het uiterste licht vijf, in een kamer te bereyken.
Quotation
De bepalingen van de schaduwen worden in de perspective geleert. De veranderingen, dieze in de verwe maken, is na de maete van haere donkerheyt. Weynich schaduwe geeft na haere maete weyniger verandering in de verwe, maer de volle duisterheit maekt alle dingen gelijk; dat is, geheel onzichtbaer.