WAARNEMEN (v.)

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

1 sources
1 quotations

Quotation

Soo geeft ook de innerlijke vreese selden groot misbaar, {Inwendige vreese geeft selden groote Actien.} maar laat sig meest sien aan het Aangesigt, dat in dit voor-val meest altijd bleek en besturven word. Want om dat het Bloed schielijker als ander na het herte gaat, of mogelijk op eeniger wijs stil staat, of trager loopt, soo schijnd het datter een koude over al de Leden komt, die dese Dood verwe veroorsaakt. Daar werd van de Schilders niet ligter aangetast dan dusdanige Passien, om dat de Historien daar sulx in voorvalt, gemeen en veel zijn, of ten minsten daar in ligt konnen te pas gebragt werden. Doch wy agten datter inde Schilder Konst niet swaarder is, dan het selve Natuurlijk en als een ware oorsaak hebbende, te doen. De reden schijnd ons, om datmen sulx naulijx in ’t Leven voor een oogenblik kan sien en waarnemen, en dat de Modellen diemen daar toe verkiest, alleen gemaakte Passien hebben; die in ’t volgen dikwils noch een Natuurlijk Rokjen uyt trekken, eermense op het Tafereel siet. Men Leest van eenen Gonzaga Hertog van Mantua, dat hy op sekeren tijd den Italiaanschen Schilder Francisco Monsignori [ndr: Bonsignori] eenen Sebastiaan Leerde Schilderen, die seer natuurlijk, vol Vrees en Schrik voor de Scheut, aan een Boom gebonden stond: {Hoe den Hertog Gonzaga een schikkigen Sebastiaan Leerde Schilderen.} ’t werk hy door een Arbeyder die Monsignori voor Model diende, verrigte. Want als dien schilder ’t geseyde Model, in sijn onnooselheyd naakt had vast gebonden, quam den Hertog onverwagt met een Dagge in de Kamer gesprongen, seggende: Sa Schelm nu moetje’er aan; hier toe heb ikje op dese plaats laten brengen. Gy kunt denken Leser, of dien Bloed niet waarlijker verschrikte ! en sigh inbeelde, dat hem de steek aanstonds souw door het Hert gaan. Welken oogenblik Monsignori sonder sig te ontsetten soo wel in agt nam, dat hy sijnen Sebastiaan seer angstvallig aan den Hertog geschilderd leverde.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] As such the inner fear also causes little clamor, {Internal fear seldom causes great Actions.} but it shows itself most in the Face, that in this case becomes pale and ashen. As the Blood moves quicker than usual to the heart, or possibly stops somehow, or flows slower, it appears that a cold comes over the Limbs, which causes this Deadly color. This [ndr: subject] was not lightly touched upon by Painters since such Passions , as the Histories in which this occurs are common and frequent, or at least could be easily implemented in them. Yet we think that there is nothing more difficult in the Art of Painting, than to do this Naturally and as if it has a real cause. The reason appears to be, as one can rarely see and observe such a thing in Life for a moment, and that Models that one selects for this, only have constructed Passions, that often take off their skirt [ndr: i.e. loose their essence] before one sees them in a scene. One reads about a certain Gonzaga Duke of Mantua, that at one time he instructed to paint the Italian Painter Francisco Monsignori [ndr: Bonsignori] a Sebastian, who was tied very naturally to a Tree, full of Fear and Terror for the Arrow: {How the Duke Gonzaga taught how to paint a fearful Sebastian.} which he did by means of a Worker who served as Monsignori’s Model. Because when the painter had the aforementioned Model tied up naked in his ignorance, the Duke jumped into the room unexpectedly with a dagger, saying: Yes Rascal, now you have to go; I have brought you here for this purpose. You can believe, Reader, that his Blood was truly frightened! and that he imagined that the thrust would soon go through his Heart. Without getting upset Monsignori observed this moment so well, that he delivered his very scared Sebastian as a painting to the Duke.

Conceptual field(s)

CONCEPTS ESTHETIQUES → nature, imitation et vrai
SPECTATEUR → perception et regard