VLIJT (n. f.)
FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
Albertus Durer selfs, die immers soo veel Wand schijnd over hoop gehaald te hebben, dat yder by na walgt van soo veel Maat-Lessen en Proportie-Regels te zien, heeft sijn Lesers van dese bekomernisse willen verlossen. Ook sagh hy buyten twijffel wel dat veel ligt vermoeyde Herssens, niet leuy souden vallen om te vragen; Offer dan tot de Mensch-kunde soo veel Regels, en soo veel metens en soo veel tijds aan ’t Proportioneeren der Beelden moest besteed werden, eermense sou konnen onberispelijk stellen? Ik gebiede seyde hy, de bestipte metingh niet soo seer, als ik wel Leer, datmen door Vlijd en Neerstigheyd de Natuur naspoorende, een gewisheyd die op vaste Reden steund, mag soeken te bekomen; Want die sulken vastigheyd in de Oogen en in de Hand bekomen hebben, sal van niemand soo Naauwkeurigen Meting der Beelden afge-eyst werden. En waarlijk, wanneer de Oogen door de Konst-Regelen bereyd zijn, dan werd het Gesigt selfs tot een Regel; en de Hand kan sulk een Leydsman gerustelijk volgen, en alle Dwaling vermijden.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Albrecht Dürer himself, who indeed appears to turned so much upside down, that everyone is almost disgusted to see so many Lessons on Measurement and Rules of Proportion, has attempted to free his Readers of this trouble. He clearly also saw that many easily tired Brains, would not be caught lazy to ask Whether it was really necessary to spend so many Rules and so much measuring and time on the Proportioning of Figures for the Anatomy, before they would be able to compose it flawlessly? I do not so much prescribe, he said, the exact measurement, but rather I teach that one may attempt to obtain – by retracing Nature through Industry and Diligence – a certainty that leans on the steady Reason; As those who have obtained such a steadiness of Eyes and Hand, will by nobody be expected to make such a Precise Measurement of Figures. And truly, when the Eyes have been prepared by the Rules of Art, than Eyesight itself becomes a Rule: and the Hand can confidently follow such a Guide, and avoid all Error.
Conceptual field(s)
Quotation
Van de Stelling der Beelden volgens de Natuurlijke en toevallige stand der beweging in allerhande Doening.
Laat ons van de Tronie-stelling in ’t bysonder tot een ander voornaam en algemeen Deel der Mensch-kunde over gaan; Namelijk tot de Teykenkonstige stelling van de bewegende Stand der Werkende Mensch-beelden; En daar ontrent aanwijsen hoedanig de Beelden onder sekere Linie van Bestuur en Gewigt, en Tegen-wigt allerhande Doeningen en Actien van Staan, Gaan, Loopen, Torssen, Dragen, Werpen, als anders, welvoegsaam en Natuurlijk, sonder daar heen te vallen, of onmogelijkheyd in haar Doening te vertoonen, verrigten konnen: Op dat den Teykenaar en Schilder die sigh daar in wel afgerigt bevind, het Middel mogt in de Hand hebben, om sijn Beelden in allerhande voorval en Verkiesing, tot het Oogmerk van sijn voorgesteld bedrijf, soodanig te bepalen, datse noit tegen de Teykenkundige Trek, noch tegen de mogelijkheyd der Doening, ten opsigt van ’t Maaxel en samen-stel der Leden aanloopen. En gelijk dit een van de gewigtigste Hoofd-stukken der Schilder-Konst is, soo heeft het ook alle Groote en Verstandige Meesters niet alleen ter Herten gegaan, sig hier in wijselijk te dragen, maar veele hebben ook met alle vlijd hun Leerlingen geduurig vermaand daar op nauw agt te geven: En dat wel soo veel te meer alsse sigh ontblood vonden van de Onderwijsingen in de Boeken, en Voor-beelden. Karel van Mander die beter Schrijver en Prater dan Schilder is geweest, seyde in sijnen tijd dat het te wenschen waar, datter van ymand een Onderwijsing aangaande de stelling der Beelden, volgs de Werkende Verkiesingh der Actien, en d’uytdrukking der Herts-togten, ontworpen wierde: En seyd hy, ik soude sulx geerne selfs gedaan hebben, in dien ik my daar bequaam toe gevonden had.
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] On the Composition of Figures according to the Natural and incidental posture of movement in all sorts of Action. Let us proceed from the composition of the Face in specific to another important and common Part of the Anatomy; Namely to the Artful composition of the moving Posture of Working human Figures; And in that context point out to which degree the Figures can carry out appropriately and Naturally, all sorts of Doings and Actions of Standing, Going, Walking, Hauling, Carrying, Throwing and others, within a certain Line of Conduct and Weight and Counter-weight, without falling or showing an impossibility in their Action: So the Draughtsman or Painter who finds himself well-trained in this, has the tools at hand to conceive his Figures such in all sorts of occurrences and choices, to the purpose of the proposed action, that they will never appear to be against the Draught, nor against the possibility of the Action, with regard to the Creation and structure of the Limbs. And as this is one of the most important Chapters of the Art of Painting, as such it has not only concerned all Great and Wise Masters, to act wisely in this regard, but many have continuously urged their Pupils with diligence to pay close attention to it: And even more so when they were without the Instruction in Books, and Examples. Carel van Mander, who was a better Author and Speaker than Painter, said in his time that it were commendable, that someone designed an Instruction regarding the composition of Figures, subsequently the Working Selection of Action and the expression of Passions: And he said, I would have been inclined to do so myself, if I had found myself capable of it.