Het voornaemste werck van een goed Schilder bestaet oversulcks daerin, dat hy sijne verwen, nae ’t voorschrift van Lucianus {In zeuxide}, bequaemelick vermenght, dat hyse wel van pas aenstrijcke, en behoorlicker wijse beschaduwe. ’t welck hem t’eenemael onmoghelick is ’t en sy saecke dat hy van te vooren een goed panneel ofte eenen bequaemen doeck hebbe voorbereydet. Plinius gheeft ons te verstaen Lib. XVI nat.hist. cap. 39. Ontrent den eersten aenvangh des selvighen Capitttels, van wat hout d’oude Konstenaers de berders ofte panneelen daer sy op schilderden ghemaeckt hebben. Theophrastus insghelijcks Lib. III. hist. plant. Cap. 10. Als oock Lib. V: Cap. 8. Verhaelt ons in ’t bysonder wat slagh van hout sy tot sulcken ghebruyck eerteeds verkosen. Ghelijck het dan blijckt dat de Konstenaers het bequaemste hout naukeurighlick plaghten uyt te picken, so leeren wy mede uyt Ioannes Grammaticus dat het hun niet even eens was wat doeck sy tot het opmaecken haeres wercks ghebruyckten.

Zeuxis, Polygnotas, ende Euphranor hebben met eenen sonderlingen arbeyd ghesocht haere stucken behoorlicker wijse te beschaduwen ende met eenen levendighen gheest in te aessemen; soo plaghten sy mede daer nae te staen datse in haere verdiepsels ende verhooghsels den oppersten lof boven d’andere Meesters moghten verwerven. Philostr. Lib. II. Cap. 9. De vita Apollonij.

Aengesien dat den Liefhebber in ’t vervolgh van dese Verlichterie-Kunde, dickwils van het aenleggen, schaduwen, diepen en hoogen sal gewaeght vinden, als zijnde de voornaemste doeningen in ’t oeffenen der Water-Verwen; soo sal het noodigh zijn, kortelijk van elcks yets tot grondighe verstaningh daer van aen te mercken, wantmen sonder grondige kennis daer van te hebben, tot de volkomene oeffeninghe deser Konste niet en kan komen.
Wy beginnen dan eerstelijck het aenleggen te verklaren, zijnde het begin van alle wercken diemen in dese Konst wil aenvangen. Aenleggen dan is, soo wanneermen eenigh dingh, met eenerhande Coleur van Verwe diemen daer toe verkiest, na sijn believen vlack en eenparigh aenleyt en simpel overdeckt, sonder eenighe schaduwe of dagh waer te nemen. Aengeleyt zijnde, soo volght wanneer dat Coleur droogh is, datmen het uytschaduwe en verdiepe, ghelijckwe dat doorgaens in ’t vervolgh soo sullen noemen; en geschiet op die gront, welcke te vooren aengeleyt is; sulcks geschiet altijt door een Verwe welcke veel vetter, stercker ofte bruynder is, als die daer sy mede beleyt is: waer door dan de Parthyen van doncker en licht onderscheyden en afgepaelt werden; alsoo datmen de schaduwen, en de vlackheydt der dingen kan beseffen, en siet uytheffen, daer sy te vooren plat schenen;  (…)
Nu de derde waernemingh die is verhoogen, welcke op de lichte plaets van alle dingen, als daer den dagh sonder eenige schaduwe het sterckst opvalt, moet geschieden; en komt dese verhoogingh meest te geschieden op hooge en uytsteeckende parthyen, gelijck aen de Menschen op de Kaecken, boven op de Neus, op het Voor-hooft, Kinne, Schouderen, Borst, Billen, Elleboogh, Knyen, &c. Van gelijcken in Kleedinghen op de ployen, en vlacke deelen der Ledematen die door deselve werden uyt-gedruckt; en voorts alles wat sich boven de vlackte verheft; dit doetmen met een lichter Verwe en blyer Coleur, als daer ’t mede aengheleyt is: en verhooght het alsoo als het na sijn Trap min of meer, na het sterckste licht aerdende, verlicht is, om dat te doen ronden en voorkomen, &c. (…)
de schaduwen nu diemen op het Gront-Papier doet, komen oock over een met de schaduwen diemen in ’t Schilderen met een stercker Verwe over ’t aengeleyde heen leght; de hooghsels komen van gelijcke over een; de diepsels accordeeren met de toetsen, diemen hier en daer inde Teyckeningh inset; invoegen geen onderscheyt tussen het Teyckenen en Verlichterie-Schilderen en is, als de handelingh vande Pinceel, en datmen sich telckens inbeelt dat yeder aangeleyt Coleur daermen op Schilderen moet, een soort van Gront-papier is daermen op Teyckent, en datmen voor die tijt de handelingh van Teyckenen oeffent, diemen wassen noemt. Staet oock noch aen te mercken, datmen de schaduwen, diepsels en hooghsels alle tijt moet schicken, na dat het Coleur vande gront-vlackte is, op welckmen die komt te leggen: want die niet evenredigh zijnde, soo sullense of te hart, indiense te sterck zijn, ofte flets en Kernemelkachtigh by aldiense niet behoorlijck krachtigh en zijn.

{Reuselen.} Wat nu het Reuselen belanght, ’t selve is mede een seer goede manniere, en verscheelt weynigh van het Artseeren; alleen, dat het dicht in malkanderen souden treck of striemen moet ghereuselt werden; en wanneer datmen een Teyckeningh met dese manniere begint uyt te schaduwen, soo moetmen die flaeuw, valck, en eenparigh aenreuselen, en snel tegen de kanten vanden dagh aensetten; (…) En aengesien een Teyckeningh door dese handelingh alleen, niet veel gratie noch Meesterachtigheyt en bekomt, maer seer plat en mager slaet, soo moetmen die hier endaer met lughtighe Artseeringen overgaen; oock om eenighe schaduwen die wat te hart tegen ’t Licht mochten stooten, hier door wat te versachten; die dan kantigh en te gelijck sacht sullen toonen te zijn.

{Vande omtrecken.} Merckt vorders aengaende de omtrecken, dat gy die niet te hart noch te scherp en haelt, voornamentlijck op den dagh; (het sy dan dat ghy Teyckent met Swart Krijt, of Root Krijt, of anders:) maer inde beschaduwde zijde mooght ghyse wel wat stercker en breeder haelen; t’elckens daer op acht gevende, datse door het uytschaduwen soodanigh konnen weg smelten, datter by na als gheen trecken meer overigh en blijven; alsoo dat uwe Teyckeningh schijnt als sonder ommetrecken Geteyckent te zijn;