ZWART (adj.)

BLACK (eng.) · KIENRAUCH (deu.) · KIENRUSS (deu.) · NERO (ita.) · NIGER (lat.) · NOIR (fra.) · RUß-SCHWARZ (deu.) · SCHWARZ (deu.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
NOIR (fra.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
BLACK (eng.) · NIGER (lat.) · SCHWARZ (deu.)

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

5 sources
10 quotations

Quotation

24 Ghelijck in den Schilden t’Gout schoon en gloedich {Beteyckeninghen der seven Verwen in’t blasonneren.}
Eeldom en hoocheyt can te kennen gheven,
t’Silver puerheyt en gherechticheyt goedich,
Beteyckent t’Root hoocheyt, en coenheyt moedich,
Het Blaeuw trouwheyt, en wetenschap bedreven :
t’Groen schoonheyt, goetheyt, en vreucht, daer beneven
t’Purper overvloet, Gods en s’Menschen jonste,
t’Swart slechtheyt, en druck, die in’t hert heeft wonste.

25 […]
Onder de Planeten is by der Sonnen {De seven coleuren geleken by de seven Planeten, die men ooc elck met sulcke verwe te cleeden heeft. Oock by de daghen der weken. De seven Hooft-deuchden by de verwen geleken.}
t’Goudt gheleken, en by de Mane connen
Wy t’Silver verstaen, en Mars by het roode,
By Purper Mercury, der Goden bode.
 
26 By het Blaeuw Iuppiter, Venus by t’groene,
t’Swart by den droeven Saturnus gheleken:
Aldus mach men oock verghelijcken coene,
Van den Sondagh af, in ghelijcken doene,
Met dees Verwen, al de daghen der weken, {Oock by de daghen der weken.}
Oock de seven Deuchden, sonder ontbreken, {De seven Hooft-deuchden by de verwen geleken.}
t’Gheloove by t’Goudt, Hope goedertierich
By t’Silver, by t’Roode de Liefde vierich.
 
27 Iustitia by Blaeuw Hemelsch vercoren,
By t’Groene Sterckheyt, om volherden statich,
De Wijsheyt by Swart, zedich in’t orboren,
Twee verwen, die den naem hebben verloren,
Vermengt in een, t’Violet incarnatich,
Ghelijckt Ghetempertheyt in’t wesen matich :
Oock by dees Verwen ghelijcktmen de seven
Ouderdommen van dit menschlijcke leven.

[D'après NOLDUS 2008, p. 197-198:] 24 De même que sur les Écussons, l’Or, beau et rayonnant, {Signification des sept couleurs dans les blasons.} peut indiquer la noblesse et la majesté, et l’Argent, la pureté et la justice bienfaisante, de même le Rouge désigne la grandeur, la vaillance et le courage. Le Bleu, fidélité et pratique de la science. Le Vert, beauté, bonté et joie. Pour continuer, le Pourpre signifie l’abondance, la faveur de Dieu et des Hommes. Le Noir, humilité et tristesse qui réside dans le cœur. 25 […] Parmi les Planètes, l’Or est identifié au Soleil, et par la Lune, nous comprenons l’Argent. {Les sept couleurs comparées aux sept Planètes, qu’on doit habiller chacune dans sa propre couleur. Comparaison avec les jours de la semaine. Les sept vertus prinicpales comparées aux couleurs.} Mars est le rouge, et le Pourpre, Mercure, messages des Dieux. 26 Au Bleu, nous identifions Jupiter ; Vénus au Vert ; et le Noir au mélancolique Saturne. De la même façon, on peut aussi comparer sans vergogne à ces Couleurs tous les jours de la semaine, en commençant par le Dimanche, ainsi que les sept Vertus sans défaut. La Foi est de l’Or ; la bonne Espérance est l’Argent ; et l’Amour ardent ou Charité est Rouge. 27 La Justice est l’exquis Bleu céleste ; le Vert est la Force qui persévère avec dignité, et le Noir, la Sagesse ou Prudence, au comportement modeste. Deux couleurs qui ont perdu leur nom donnent, par leur mélange, le Violet incarnat : c’est la Tempérance, modérée par nature. À ces sept Couleurs, on compare aussi les sept Âges de la vie humaine.

Conceptual field(s)

CONCEPTION DE LA PEINTURE → couleur

Quotation

’t Streckt mede tot voordeel der Schilderyen selver; Want d’aller teghenstrijdighste verwen worden bevonden eenpaerighlick dienstigh te sijn tot het opmaecken van een uytnemende schoonheyd, seght Philostratus Iconum Lib. II. in Centauridis. Daerom maaeckt men oock een swarte Schilderye op een witte grond, segt Io. Grammaticus {In Lib. i. Meteorol. Aristotelis.}, ghelijck men een witte of goude Schilderye in ’t teghendeel op een swarte grond plaght te maecken. Teghenstrijdighe verwen dicht by malckander ghestelt sijnde, plaghten oyt meer af te steken; soo kan men oock ghelijcke dinghen beswaerlick van de ghelijcke dinghen, daerse mede vermenght sijn, onderkennen; even als of men witte Schilderyen op een witten grond, en swarte op een swarten grond bestond te schilderen.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] It also provides advantage to the Paintings themselves; As the most contrasting colours are thought to be helpful together for the composing of a remarkable beauty, says Philostratus (…). Therefore one makes a black Painting on a white ground, says Io. Grammaticus {…}, just like by contrast one tends to make a white or gold Painting on a black ground. Constrasting paints that have been placed close to eachother, tend to stand out even more; as such one can barely recognize the same things from the same things, with which they have been mixed; just as if one would paint white Paintings on a white ground and black [NDR: ones] on a black ground.

In the Latin edition, where the original Greek citation from Grammaticus as well as a Latin translation are cited, the citation refers to scripture, not painting. [MO]

wit

Conceptual field(s)

EFFET PICTURAL → qualité des couleurs
CONCEPTION DE LA PEINTURE → couleur

Quotation

De duysternisse schijnt alhier anders niet te sijn, dan de bruyn-achtighe donckerheyd van een dieper schaduwe; even als het schijnsel gheleyt magh worden anders niet te wesen, dan de blickende helderheyd van een klaerer licht, Want indien wy een berd wit en swart te ghelijck overstrijken, seght Ioannes Grammaticus {In Lib. i. Meteorolog. Aristotelis.}, nochtans sal het witte altijd naerder, en het swarte verder af schijnen te sijn. Daerom plaghten oock de Schilders op aenmerckinghe van dit stuck, haer selven met swartachtighe of donckerbruyne verwen te behelpen, wanneer sy de verdiepte holligheyd van eenen bornput, van een reghen-back, van een gracht, van eenen grondeloosen kuyl, ofte iet sulcks meynen af te beelden: Wanneer sy eenighe dinghen in het teghendeel soecken te verhooghen, als naemelick de borsten van een maeghd, een uytghestreckte hand, de voeten van een springhende ofte loopende Paerdt, dan plaghten sy aen beyde sijden een ghenoeghsaeme schaduwe van swarte en bruyne verwen aen te wrijven, ten eynde dat dese ghedeelten door de naebuyrige verdiepinghe met een levendighe kracht van het tafereel mochten afsteken.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The darkness appears to be nothing else here, than the brownish darkness of a deeper shadow; just like the glow may be thought to be nothing else than the blinking brightness of a more clear light, Because if we cover a panel simultaneously with white and black, says Ioannes Grammaticus {…}, so the white will always appear to be closer and the black further away. Because of this, Painters, following this principle, manage themselves with blackish or darkbrown colours, when they attempt to depict the deepened hollowness of a cesspool, of a rain barrel, of a canal, of a bottomless pit, or something like that: When, to the contrary, they attempt to heighten some things, such as the breasts of a virgin, a stretched-out hand, the feet of a jumping or walking Horse, then they tend to add a pleasant shadow of black and brown paints, so that these parts can stand out with a lively power from the nearby depth.

Conceptual field(s)

MATERIALITE DE L’ŒUVRE → couleurs

Quotation

{Gematichtheen des lichaems}[...]  Van gelijken de vier tijden des jaers, als door 't groen de Lenten, door root of geel den Zomer, door blaeuw of blaeuw en root den Herftst, en door't zwart of bruin purper den Winter. Wilt gy de trappen des ouderdoms door verwen te kennen geven? Het wit past tot de zeven jaer, 't blaeuw tot de vijftien, 't goutgeel tot de twintich, 't groen tot de dartich, 't root tot vijftien, 't purper tot seventich jaren, en 't zwart tot de doodt.

[BLANC J, 2006, p. 354-355] Si vous voulez faire savoir les différents âges, le blanc convient à la septième année, le bleu à la quinzième, le jaune doré à la vingtième, le vert à la trentième, le rouge à la cinquantième, le pourpre à la soixante-dixième, et le noir à la mort.Les couleurs qui conviennent le mieux aux vertus sont le rouge et la topaze pour la foi, l’argent pour l’espoir, le rouge ou l’incarnat pour l’amour, le bleu pour la constance et la justice, le vert pour la force, le reflet violet pour la tempérance et le noir pour la sagesse.

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → sujet et choix
GENRES PICTURAUX → peinture d’histoire

Quotation

{...} De gematichtheden onzes lichaems beeld men aldus uit, Root beduit bloetrijk, blaeuw galachtich, wit koutvochtich, en zwart zwaermoedicheyt. Zoo beeltmen ook de vier hooftstoffen: 't vier door root, de locht door blaeuw, 't water door wit, en de aerde door zwart uit. {...} Van gelijken de vier tijden des jaers, als door 't groen de Lenten, door root of geel den Zomer, door blaeuw of blaeuw en root den Herftst, en door't zwart of bruin purper den Winter.

{La signification des couleurs}. On représente ainsi les complexions de notre corps : le rouge signifie la sanguine, le bleu la colérique, le blanc la phlegmatique et le noir la mélancolique. On représente aussi les quatre éléments : le feu par le rouge, l’air par le bleu, l’eau par le blanc, et la terre par le noir. De même pour les quatres saisons de l’année : le printemps par le vert, l’été par le rouge ou le jaune, l’automne pour le bleu ou le bleu et le rouge, l’hiver par le noir ou le pourpre brun.

Conceptual field(s)

EFFET PICTURAL → qualité des couleurs

Quotation

[...] ik wil datmen deeze verwen  [ndr : witt en mastekott] alleen met d' alderklaerste lichten vergelijke, en haer dus met zijn gedachten in den eersten graet stelle. In den tweeden graedt stellen wy, als half verlicht, de schampingen, en vergelijken die met onze mezetinte, of half-verwen op de bruinte van ookers. In den derden graet stellen wy, als maer een vierdepart verlicht de gemeene reflexien of wederglansen, deurschijningen, en al wat in de schaduwe eenige kennelijkheyt verooorzaekt; en vergelijken die tegens bruin root. De rechte schaduwen, die echter noch eenich scheemerlicht deelachtich zijn, als misschien een achtste deel, stellen wy in den vierden graet: en vergelijken die met omber. Maer de holle dieptens, die van alle licht of wederglans berooft zijn, stellen wy in den vijfden en laetsten graedt, en vergelijken die met onze zwarten, en alderdiepste verwen.

[BLANC J, 2006, p. 408] [...] Je souhaite seulement que l'on compare ces couleurs [ndr: le blanc et le massicot] avec les lumières les plus claires et qu'on les place ainsi, par la pensée, au premier degré. Au deuxième, nous plaçons tout ce qui est pour ainsi dire à moitié éclairé, les lumières rasantes, et nous les comparons à nos "mezzotintes" dans la teinte des ocres. Au troisième degré, nous plaçons ce qui semble n'être qu'éclairé au quart, comme les réflexions ou les reflets ordinaires, les objets translucides et tout ce qui cause dans l'ombre quelque distinction, et nous les comparons au brun-rouge. Au quatrième degré, nous plaçons les vraies ombres qui contiennent cependant quelque trouble lumière, qui semblerait en représenter un huitième, et nous comparons cela à l'ombre. Mais au cinquième et dernier degré, nous plaçons les trous profonds, privés de toute lumière ou de tout reflet, en les comparants à nos noirs et à nos couleurs les plus sombres.

Conceptual field(s)

EFFET PICTURAL → qualité des couleurs
EFFET PICTURAL → qualité de la lumière

Quotation

{Wit en swart.} 4. Wit is ’t vlak eenes lichchaams, voor zoo veel het vele licht-stralen weer omkaatst met de zelven hoek, waar medeze op ’t zelve zijn gevallen, en zoo is dan swart dat vlak, dat’er geene of zeer weynige tot ons oog kan brengen; om dat merkelijk aan te doen.
{Hoemen ze kan aanmerken.} 5. Men kan daarom die stoffen of vlakten der lichchamen als ligt en donker aanmerken; waar mede men de saken, die men ziet, al redelijk verstanelijk voor ’t oog kan door dag en schaduwe verbeelden; {En gebruiken.} als men in prenten geetst, gearseert, of swarte konst, en in verscheydene schilderijen alleen met swart en wit op gemaakt, zien kan; gelijk men mede daar door alle verwen, na ’t noodig is, kan verligten en verdonkeren.

[translation: BEURS, en préparation, transl. Myra Scholz :] {White and black} 4. White is the surface of an object to the extent that it reflects many light rays at the same angle from which they struck it, and thus black is a surface that can bring none or very few of them to our eye, to affect it in a noticeable way. {How they can be described, and their uses} 5. Those materials or surfaces of objects can therefore be described as light and dark, on which things are made reasonably recognizable for the eye by depictions of well-lit parts and shadows, as one can see in prints, with hatching or in mezzotint, and in various paintings made only with black and white; for this reason they can also be used to lighten or darken all colors, as needed.

wit

Conceptual field(s)

CONCEPTION DE LA PEINTURE → couleur

Quotation

{Stoffen van wit en swart.} 9 Om wit te maken, gebruikt men schulpwit en loodwit, en tot swart, bezigtmen yvoorswart, persike swart, koolswart en lampswart. [...]

[translation: BEURS, en preparation, transl. Myra Scholz:] {Pigments of white and black} 9. To make white, one uses flake white and lead white, and for black one uses ivory black, peach black, carbon black, and lamp black.

Conceptual field(s)

MATERIALITE DE L’ŒUVRE → couleurs

Quotation

{Roem van wit.} Wy vangen dan aan ’t Wit nader te bezien, dat zuiverste en aangenaamste, ’t sinnebeeld van onschuld, waarheid, opregtigheid, en van overwinninge.
{Schulpwit.} Onder de Stoffen van wit te voren genoemt, is het
Schulpwit het beste, dat men onder ons nu weet; […]
{Loodwit zijn verkiezinge en bereydinge.} ’T
Loot wit  werd aldus in zijn deugt beproeft: […]
’T Goede ongemalen
Lootwit bereidmen op de zelve wyze, als het Schulp-wit; dog ’t is gemakkelijker om vryven; […]
{Swart.} Wat het
Swart belangt, dat de minste stralen weersteuit en zeer weynige, daar valt niets bysonders van te verklaren, in ’t verkiezen isser niets, als dat het eene hier, ’t andere daar voor dienstiger is.

[translation: BEURS, en preparation, transl. Myra Scholz :] {Fame of white} We begin then by looking more closely at white, the purest and most pleasing of all, emblem of innocence, truth, honesty, and victory. {Flake white} Of the white pigments mentioned earlier, flake white is the best presently known to us; […] {Lead white, its selection and preparation} Lead white is tested for its quality as follows: […] {It is not as good as flake white} Good unground lead white is prepared in the same way as flake white; but it is easier to grind, also less costly,[…] {Black} As for black, from which the least number of rays, actually very few, bounce back, nothing special needs to be explained—only that in selecting a pigment one is more useful for this and another for that. […]

Conceptual field(s)

MATERIALITE DE L’ŒUVRE → couleurs

Quotation

Wit en Zwart werden onder de Koleuren niet gerekend, maar alleen vermogende genoemd, om die reden, dat de andere, zonder hulp van deze, niet konnen werken. Deze genoemde Koleuren hebben ook hunne zinbetekeningen en byzondere eigenschappen. In 't algemeen word het Wit voor het licht, en 't Zwart voor de duisternis gehouden:
 
Het Geel, voor luister en glorie.
Het Rood, voor geweld, of liefde.
Het Blaauw, voor de Goddelykheid.
Het Purper, voor gezag en oppermagt.
Het Paars, voor onderdaanigneid: en
Het Groen, voor dienstbaarheid.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 323:] Le noir & le blanc ne sont pas comptés parmi les couleurs, & on ne les considère que comme des moyens de mettre les autres utilement en œuvre. Toutes ces couleurs ont leurs qualités & leurs significations particulières […] c’est ainsi, par exemple, que le noir est pris pour les ténèbres ou l’obscurité ; le blanc pour la clarté ou la lumière : le jaune pour la splendeur & la gloire le rouge pour la violence ou l’amour le bleu pour la piété ou l’essence divine le pourpre pour la puissance suprême le violet pour la soumission ou l’obéissance. le verd pour la servitude

term translated by BLACK
term translated by SCHWARZ

Conceptual field(s)

EFFET PICTURAL → qualité des couleurs