HARTSTOCHT (n. m.)

AFFEKT (deu.) · PASSION (fra.) · PASSIONE (ita.) · SENTIMENT (fra.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
ÉMOUVOIR (fra.) · EXPRESSION DES PASSIONS (fra.) · PASSION (fra.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/ · AFFECTION (eng.) · AFFECTUS (lat.) · AFFEKT (deu.) · GEMÜTS-BEWEGUNG (deu.) · LIEBE (deu.) · PASSION (eng.)
HECK, Michèle-Caroline, « EXPRESSION / EXPRESSION DES PASSIONS », dans HECK, Michèle-Caroline (éd.), LexArt. Les mots de la peinture (France, Allemagne, Angleterre, Pays-Bas, 1600-1750) [édition anglaise, 2018], Montpellier, Presses Universitaires de la Méditerranée, 2018, p. 205-213.

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

4 sources
17 quotations

Quotation

Soo gaet het dan vast en wy houden ’t daer voor, dat een fijn en bequaem Konstenaer boven alle dinghen nae een natuyr-kondighe ervaerenheyd behoort te trachten: Niet dat wy hem erghens in een kluyse soecken op te sluyten, om aldaer sijnen kop met verscheyden Geometrische proef-stucken te breken; veel min dat hy ’t ghevoelen van soo veele teghenstrijdighe ghesintheden der naturelicker Philosophen in sijne eenigheyd besighlick soude siften, om daer uyt den rechten aerd van allerley harts-tocht ende beweginghen volmaecktelick te verstaen: Dit en is de meyninghe niet: Want wy het ghenoegh achten dat hy door deen daghelicksche opmerckinghe uytvinde hoe de menighvuldighe gheneghenheden ende beroerten onses ghemoeds ’t gebaer onses aenghesichts dus of soo veranderen ende ontstellen. Elcke beroerte onses ghemoeds, seght Cicero {Lib. III de Oratore}, ontfanght een seker ghelaet van de nature, ’t welck men voor ’t bysondere ende eyghene ghelaet der selvigher beroerte houden magh.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] It is certainly so and we believe that a fine and able Artist should above all aim for an experience of natural things: Not that we intend to lock him up in a vault somewhere, to break his head on different Geometrical tests; even less that he would go through the experience of so many contrasting opinions of the natural Philosophers by himself, in order to perfectly understand the true nature of all sorts of passion and movements: This is not the opinion: Because we think it is enough that he finds out through a daily observation how the manifold situations and commotions of our mind change and startle the gesture of our face. Every commotion of our mind, says Cicero {…}, receives a certain feature from nature, which one may interpret as the special and particular feature of this commotion.

Junius elaborates on the amount of knowledge an artist has to acquire on subjects like geometry and philosophy in order to understand passions (hartstocht) and emotions (beweging / beroering). He concludes that a certain experience (ervarenheid) is necessary, rather than an in-depth study. This experience can be acquired by means of a close observation (opmerking) of facial expressions (gelaat) and emotions. [MO]

bewegingh · beroerte

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Ghelijck dan de oude Konstenaers een seer treffelicke maniere van wercken ghehadt hebben, soo hadden sy mede een sonderlinghe gaeve om sich de waere verbeeldinghe van allerley beweghinghen onses ghemoeds op ’t aller levendighste voor te stellen; ja wy moghen ’t oock vrijelick daer voor houden, dat sy haere wercken nimmermeer met sulcke bequaeme uytdruckinghen van de verscheydene herts-tochten souden vervult hebben, ’t en waer saecke dat sy met pijne waerd gheacht hadden alle die naturelicke beroerten wijslick nae te speuren door de welcke ons ghemoed verruckt ende den gewoonlicken schijn onses wesens verscheydenlick verandert wordt. Zeuxis heeft de schilderije van Penelope gemaeckt, so dat hy de sedigheyd haeres eerbaeren wesens daer in konstighlick schijnt uytghedruckt te hebben. Plin. XXXV.9. Timomachus heeft den raesenden Aiax afghemaelt, en hoe hy sich in dese uytsinnighe dolligheyd al aenstelde Philostr. Lib. II. de vita Apollonii. Cap. 10. Silanion heeft den wrevelmoedighen Konstenaer Apollodorus ghemaeckt; ende overmids desen Apollodorus eenen rechten korselkop was, soo ist dat Silanion niet alleen den Konstenaer selver, maer sijn koppighe krijghelheydt met eenen oock in ’t koper heeft ghegoten Plin. XXXIV.8. Protogenes heeft Philiscus geschildert, als wesende met eenighe diepe bedenckinghen opghenomen Plin. XXXV.10. Praxiteles heeft Phryne ghemackt, als of men haer weelderigh herte in een volle Zee van vreughd en wellust sach swemmen, Plin. XXXIV.8. Parrhasius maeckten eenen jonghelingh die in sijne wapenrustinge om strijd loopt, Plin. XXXV.10. Den Anapanomenos van Aristides sterft uyt liefde van sijnen broeder, Plin. ibidem. Philostratus {Iconoum Lib. I. in Ariadne} beschrijft ons de schilderije van eenen Bacchus die maer alleen bekent wordt by de minne-stuypen die hem quellen. Dese exempelen gheven ons ghenoegh te verstaen, hoe grooten ervaerenheyd d’oude Meesters in’t uytdrucken van allerley beroerten ende beweghinghen ghehad hebben;

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Just like the old Artists had a very striking manner of working, as such they had a special gift to imagine the true representation of all sorts of movements of our mind in the most lively way; yes we may also interpret freely, that they would never have filled their works again with such able expressions of the different passions, if they had not have thought it painfully worthful to wisely trace all those natural commotions by which our mind delights and the common appearance of our being is changed varyingly. Zeuxis has made a painting of Penelope, in a way that he appears to have artfully depicted the modesty of her being. Plin. XXXV.9. Timomachus has depicted the raging Aiax, and how he behaved in this outrageous madness Philostr. Lib. II. de vita Apollonii.Cap. 10. Silanion has made the resentful Artist Apollodorus; and as this Apollodorus was a grumpy guy, Silanion did not only cast the Artist himself, but also his stubborn touchiness Plin. XXXIV.8. Protogenes has painted Philiscus, being taken by deep reflections Plin. XXXV.10. Praxiteles has made Phyrne, as if one saw her luxuriant heart bathe in a great see of happiness and lust, Plin. XXXIV.8. Parrhasius made a young man who is walking around in his armour looking for a fight, Plin. ibidem. Philostratus {…} describes a painting to us of a Bacchus who can only be recognized by the heartaches that torture him. These examples illustrate clearly enough, how big a skill the old Masters have had in expressing all sorts of commotions and movements;

Only the citations are mentioned in the Latin edition, but there is no commentary, like in the Dutch and English edition. [MO]

bewegingh · beroerte

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

De bequaeme uytdruckinghe van d’allerstercte herts-tochten en d’aller beweghelickste beroeringhen plaght maer allenlick uyt een verruckt ende ontroert herte, als uyt eenen levendighen rijcken springh-ader, overvloedighlick uyt te borrelen, en sich over ’t gantsche werck soo krachtighlick uyt te storten, dat d’aenschouwers door ’t soete gheweld van eenen aenghenaemen dwangh even de selvighe beweghinghen in haere herten ghevoelen die den werckende Konstenaer ghevoelt heeft.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The adequate expression of the strongest passions and the most moving stirrings tend to only spring forth abundantly from an excited and moved heart, as from a lively rich source, and spread itself so powerful over the whole work, that because of the sweet violence of a pleasing force the spectators briefly feel in their hearts the same movements that the working Artist has felt.

beroeringh

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Weynige worden der (met eenigh Oordeel begaeft zijnde) ghevonden, die vande inbeeldinghskracht soodanigh zijn misgedeelt, ofte sullen in het lesen der Verhael-schriften en Vertellingen, d’eene of d’andere goede Denck-beelden by haer selven gewaer worden. Laet een aendachtigh Jongelingh de Troyaense Oorlogen inde Boecken AEneas, door den vermaerden Maro Gedicht, eens met opmerckingh door-lesen, ick houde my verseeckert, dat hy sijn gedachten met wonderlijcke bedenckingen vervult, sijn fantasie vol groote inventien afgescherst, ende sijn gemoet tot uytdruckingh van menigerley hartstoghten aengeprickelt vinden sal;

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Few can be found (being blessed with some Judgement), who are not gifted with the power of imagination, or will recognize some or other Idea in themselves when reading the Stories and Tales. Let a discerning Young man read through the Trojan Wars in the books Aeneas, poeticized by Vergil, I am certain that he will fill his mind with wonderful thoughts, sketches his fantasies full of great inventions, and will find his mind incited to the expression of many passions;

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Indien yemandt waerlijck den naem van een groot Meester verdient, en dat sijne Wercken vol vande ware deught der Konste konnen ge-oordelt worden, en dat sy alle nootwendigheden, soo van goede Teyckeningh en proportie, behoorlijcke reddinge en houdinge in haer hebben, die over een komen met de Plaets van ’t licht, in welcke de voorwerpselen zijn; en dat de schaduwen en dagen geschickt zijn, na de occasie van welcke sy werden voort gebracht; en dat voorts alle de Beelden gedisponeert en gecoloreert zijn, na den inhout van de Historye diemen wil vertoonen; daer-en-boven datse aendachtigh ende werckelijck hun doeningen en hertstoghten voort-brengen, die met haer gansche standt overeen komen; soo machmen wel op sijn Konst vertrouwen, nochtans nedrigh van herten, en ghemeensaem van ommegangh wesen: {Wat d’hovaerdy dickwils te wege brenght.} Want de hovaerdy maeckt onse Vyanden listigh, om met Leugenen en quade parten, onsen goeden naem en faem te ondermijnen; die niet als door sich wel ende loffelijck ontrent mindere Meesters te dragen, en konnen overwonnen worden.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] If someone truly deserves the name of great Master, and that his Works are judged to be filled with the true virtue of Art, and that they have all the necessities such as good Design and proportion, acceptable distribution of colors and harmony in them, that coincide with the location of the light, in which the objects are placed; and that the shadows and lights are appropriate, after the occasion in which they originate; and that furthermore all the Figures are placed and colored after the content of the History that one wants to portray; moreover that they produce their actions and passions carefully and naturally, which coincide with their whole pose; as such one may trust his Art, yet be humble of heart and social in interaction: {What pride often generates.} Because pride makes our enemies deceitful, to undermine our good name and fame with Lies and evil guiles; which can only be defeated by behaving oneself honorable with regard to the lesser Masters.

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Van de Stelling der Beelden volgens de Natuurlijke en toevallige stand der beweging in allerhande Doening.
Laat ons van de Tronie-stelling in ’t bysonder tot een ander voornaam en algemeen Deel der Mensch-kunde over gaan; Namelijk tot de Teykenkonstige stelling van de bewegende Stand der Werkende Mensch-beelden; En daar ontrent aanwijsen hoedanig de Beelden onder sekere Linie van Bestuur en Gewigt, en Tegen-wigt allerhande Doeningen en Actien van Staan, Gaan, Loopen, Torssen, Dragen, Werpen, als anders, welvoegsaam en Natuurlijk, sonder daar heen te vallen, of onmogelijkheyd in haar Doening te vertoonen, verrigten konnen: Op dat den Teykenaar en Schilder die sigh daar in wel afgerigt bevind, het Middel mogt in de Hand hebben, om sijn Beelden in allerhande voorval en Verkiesing, tot het Oogmerk van sijn voorgesteld bedrijf, soodanig te bepalen, datse noit tegen de Teykenkundige Trek, noch tegen de mogelijkheyd der Doening, ten opsigt van ’t Maaxel en samen-stel der Leden aanloopen. En gelijk dit een van de gewigtigste Hoofd-stukken der Schilder-Konst is, soo heeft het ook alle Groote en Verstandige Meesters niet alleen ter Herten gegaan, sig hier in wijselijk te dragen, maar veele hebben ook met alle vlijd hun Leerlingen geduurig vermaand daar op nauw agt te geven: En dat wel soo veel te meer alsse sigh ontblood vonden van de Onderwijsingen in de Boeken, en Voor-beelden.
Karel van Mander die beter Schrijver en Prater dan Schilder is geweest, seyde in sijnen tijd dat het te wenschen waar, datter van ymand een Onderwijsing aangaande de stelling der Beelden, volgs de Werkende Verkiesingh der Actien, en d’uytdrukking der Herts-togten, ontworpen wierde: En seyd hy, ik soude sulx geerne selfs gedaan hebben, in dien ik my daar bequaam toe gevonden had.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] On the Composition of Figures according to the Natural and incidental posture of movement in all sorts of Action. Let us proceed from the composition of the Face in specific to another important and common Part of the Anatomy; Namely to the Artful composition of the moving Posture of Working human Figures; And in that context point out to which degree the Figures can carry out appropriately and Naturally, all sorts of Doings and Actions of Standing, Going, Walking, Hauling, Carrying, Throwing and others, within a certain Line of Conduct and Weight and Counter-weight, without falling or showing an impossibility in their Action: So the Draughtsman or Painter who finds himself well-trained in this, has the tools at hand to conceive his Figures such in all sorts of occurrences and choices, to the purpose of the proposed action, that they will never appear to be against the Draught, nor against the possibility of the Action, with regard to the Creation and structure of the Limbs. And as this is one of the most important Chapters of the Art of Painting, as such it has not only concerned all Great and Wise Masters, to act wisely in this regard, but many have continuously urged their Pupils with diligence to pay close attention to it: And even more so when they were without the Instruction in Books, and Examples. Carel van Mander, who was a better Author and Speaker than Painter, said in his time that it were commendable, that someone designed an Instruction regarding the composition of Figures, subsequently the Working Selection of Action and the expression of Passions: And he said, I would have been inclined to do so myself, if I had found myself capable of it.

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Van de Actien en Werkelijke besigheden der Beelden, en hoemen die volgens den aard der Voor-vallen, onder d’uytdrukking van allerhande Passien en Ziel-togten vertoonen zal.
Seker vermaard Schilder plagt van de Beelden die haar behoorlijke Actien en Passien tot het voornemen van den Schilder, noch den inhoud der Historie niet wel uyt en drukten, te seggen, datse tweemaal gedoodverwd waren. {Omdat de Konst-beelden de beweging derven, moetmense door de Actien en stelling sulx doen aannemen.} Seker nadien het alle Konstenaars bekend is, dat de na-gebootste Werken, de ware en Levende beroerlijkheyd uyt haar eygen aard en Natuur derven, soo vald het niet swaar te oordeelen, datter in de Schilder-Konst een bysondere vlijd moet aangewend werden, om beneffens de goede en vaste Teykenkundige Trek en schoone Proportie, ook de Actien en Hertstogten (dat is de bedrijvens kragt) door praktijk in de Beelden aan te wijsen; en alsoo te verbeteren ’t geen sy van Natuure missen. Want dat is de Ziel van de Schilder-Konst: En die Meesters welke daar in bysonder hebben uytgemunt, hebben ook altijd de hoogste Rang gehad.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Of the Actions and True movements of the Figures, and how one may show them according to the nature of the Events, while expressing all sorts of Passions and Emotions. A certain famous Painter was used to saying that those Figures that do not express their proper Actions and Passions to the intention of the Painter, nor the content of the History, are primed twice. {Because the Art-figures lack movement, one should make them obtain such through the Actions and posture.} Especially since it is known to all Artists, that the imitated Works, lack the true and Lively movement from their own character and Nature, as such it is not hard to understand that one should apply extra diligence in the Art of Painting, to also illustrate the Actions and Passions (that is the activity), besides the good and steady Draught and beautiful Proportion, in the Figures through practice; and as such improve that which they naturally lack. Because this is the Soul of the Art of Painting: And those Masters who excelled especially in this, also had the highest Rank.

passie · zieltogt

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Wy zijn altijd van gedagten geweest, datter tot d’uytdrukking van allerhande gevallige Actien en Hertstogten, uyt welk de beste voort spruyten, geen oeffening den Schilder nutter is; dan met goede opmerking vele dingen na ’t Leven af te schetsen; en voornamelijk die dingen, die hem by toeval, en in stilligheyd hier en daar voor komen;

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] We have always been of the opinion, that for the expression of all sorts of charming Actions and Passions, from which the best spring forth, no practice is more useful to the Painter; than to sketch many thing after Life with good observation; and especially those things, that occur to him by accident and occasionally in silence;

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Hier in komt u eerst voor een grondige kennis der gestalten of proportie, en der passiën of kenteekens der hertstogten te hebben, op dat gy aan uw beelden, niet alleen haar natuurlyke beweging weet te geven, maar ook waar uit deze onstaan, aan ’t oog kennen doed […]

[D'après DE LAIRESSE, 1787, p. 56:] Il faut d’abord que vous ayez une connoissance approfondie des proportions du corps humain, & des effets de passions, afin que vous sachiez, non-seulement donner à vos figures les attitudes & les mouvemens qui leur conviennent, mais que vous puissez rendre, en même tems, raison de ce qui vous détermine à les représenter de cette manière […]

passie

term translated by /
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Alle deze aangewezene hertstochten, konnen zonder de voor aangeroerde schikking der leeden, geen volmaakt beeld voortbrengen […] Maar myn meening is, deze hertstochten door de beweeging der leedemaaten uit te drukken, en dat ider lid ten dien einde diend, geschiedende zulks wanneer het lichchaam zig keerd of wend, de leeden sparrelende een vóór en de anderen achterwaards, de een om hoog en de anderen om laag.

[D'après DE LAIRESSE 1738, p.20:] But all these Passions together cannot produce a perfect Figure, without the Assistance of the Members […] But my principal intention is, to express these Passions by the Motion of the Members ; and to shew how each Member contributes towards them : As when the Body turns or winds, the Members stir, one advancing, another falling back ; one raised, others sinking

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

[…] is best zich in eenzaamheid te begeeven, voorzien van papier, pen en int of kreon, en wanneer het bestek der ordinantie, het zy in de hoogten of lengte, vast gesteld is, dan het planum of de grond aangewezen, en het oogpunt gezet, […]Dit gedaan zynde, zo vergaderd uwe zinnen by één om het voorgenomene te onderzoeken, en gevoegelykst het zelve te vertoonen, benevens welke perzonaadien, […] Is 'er noch een andere party die minder te zeggen heeft, en echter tot de volmaaking vereist word, dat de schikking of ordinantie betreft; wyst zulks met stippen op zyn plaats aan, zonder u te verwarren, want als het voornaamste wel geplaatst is, volgd het overige van zelf. Dus verre het gebracht hebbende, zo is het genoeg om wanneer, het u behaagd de zaak te hervatten en uit te pluyzen, weder-om met de voornaamste perzoonen beginnende; overweeg dan door welke hertstogten zy bewoogen zyn […] hoe zy Contrasteeren […]Teeken dit alles op een tweede stuk papier […] Vald dan met nieuwe lust, nu en dan, daar weder aan, overleggende wat naakt of gekleed, schoon of gemeen moet wezen, benevens de schakeering der koleuren, hare harmonie en reddering, dus werd het voltooid; en dit is myns oordeels het heilzaamste middel, om u geheugen te ontlasten en te hulp te komen.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 108-110:] Le meilleur moyen pour prévenir ce désagrément, c’est de se retirer dans un lieu tranquille, muni de papier & de crayons ; & après qu’on aura arrêté la grandeur du champ que doit remplir la composition qu’on se propose de mettre sur la toile, on commencera par en indiquer les plans & par fixer le point de vue […] Ensuite on recueillera ses esprits pour examiner le sujet qu’on projette d’exécuter, ainsi que la manière la plus convenable de le disposer, de même que de grouper les principaux personnages […] Quant aux accessoires, on ne fera que les indiquer par des points jusqu’à ce qu’on mette ensemble la composition ; car lorsque les principaux objets sont bien placés, les autres suivent d’eux-mêmes la disposition générale. Ce travail étant fini, on le reprendra pour examiner avec soin ce qu’on aura fait, en commençant de nouveau par les principales figures, & en considérant quelle est la passion qui doit les faire agir […] de quelle manière elles doivent contraster entr’elles […] On tracera tout cela sur un autre morceau de papier […] examiner quelles figures doivent rester nues, quelles autres ont besoin d’être drapées ; ce qui demande un caractère noble ou commun ; pour passer ensuite à la disposition générale des couleurs locales & à leur harmonie : de cette manière, on parviendra à terminer l’ouvrage avec une grande facilité sans se fatiguer la mémoire

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Zulke en diergelyke voorbeelden zyn 'er, veel uit welke men vast moet besluyten, dat een hertstogt alleen stof genoeg leeveren kan, op voorgaande wyze behandeld zynde, om een geheele Ordinantie, rykelyk te versieren, zonder andere bystof te zoeken, alzo veel dingen en omstandigheden uit deze alleen voortspruyten.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 152:] Ces sujets, dont il y en a un grand nombre, nous prouvent qu’une seule passion de l’ame suffit pour faire des riches & belles compositions, suivant les règles que nous avons indiquées, sans qu’il soit besoin de les charger de choses gratuites & inutiles

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

[…] want ieder beeld moet geen meêr hertstogten dan zyn eigen uitdrukken; {Hoedanigheid in de zinnebeelden vereisselyk.} maar wanneer zy tot byvoegzel of zieraad gebruykt worden, moeten zy haar werking doen of helpen […]

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 178-179:] […] car chaque figure ne doit exprimer la passion qu’elle représente, en concourant toujours à l’expression générale; & pour cela il faut qu’elle soit placée à l’endroit convenable.

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Nu zullen wy deze zaak eens verder onderzoeken, en aanmerken wat ieder in zyn oeffening noodig heeft,{Oogmerk des Schryvers in dit Hoofdstuk.} om zich in staat te stellen van nimmer verleegen te wezen […] Het eerste bestaat in verandering van hertstogten en concepten: het tweede in nieuwigheeden, waar door men ieder een kan behaagen en tot liefde verwekken […] Derhalven zyn veranderingen en nieuwigheeden noodig […] Voor eerst, de Beeldschilders betreffende […] Wat de Landschappen aangaat […]Wat de Zeeschilders belangt […] Betreffende de Architectuur […]Komen wy nu tot de Bloemen […]

[D'après DE LAIRESSE 1787, p.205-208:] Nous allons maintenant […] observer ce que le peintre dans chaque genre [NDR : practice] a besoin de savoir […] nous verrons ensuit s’il y a, en effet, assez de moyens pour exécuter ces idées ; & ce qui est propres à chaque genre de peinture. Le premier moyen consiste dans la variété [ndr : et nouveautés] des passions et des idées ; le second dans la production des choses nouvelles qui peuvent plaire & fixer l’attention [ndr : inspirer l’amour] […] ; ce qui rend la diversité d’idées absolument nécessaire. […] On objectera peut-être qu’il n’y a point assez de ressources pour varier constamment les idées […] je vais indiquer les sources qui peuvent en fournir en abondance […] pour les peintres de figures […], pour les paysagistes […], pour les peintres de marine […], pour l’architecture […], les bouquets […]

term translated by PASSION
term translated by LIEBE

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

De kracht, welke een kloek Schildery by een klein heeft, en de hoedanigheden die daar uit onstaan, zyn de volgende. Eerstelyk, de natuurlyke verbeelding kan daar in meerder plaats grypen: want van naby dezelfde beschouwende, beweegt het den ziender tot liefde, medelyden, gramschap, of eenige andere hertstogt; even of de verbeelde geschiedenis hem aanging. Ten tweden verkrygt zich, door deze uitwerking, de Meester een grooten lof: waar door dan, in de derde plaats, het konstwerk in groote waarde gehouden word.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 240:] Voici les avantages qu’un peintre qui représente les objets en grand a sur celui qui ne fait que de petits tableaux de chevalet. Il peut d’abord mieux rendre la nature & exprimer avec plus de force l’effet des passions; de sorte qu’il fera une plus profonde impression sur l’esprit de ceux qui voient ses ouvrages.

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Maar een Spel verscheelt hier in met een Schildery, dat het eerste in elke handeling een byzonderen tijd, plaats, of daad begrijpt; daar het Schildery maar een oogenblikkelijke daad of zaak vertoont. [...] dat 'er tweederley soort van Schilderyen aan te merken zyn, te weten, natuurlijke en onnatuurlijke; en ten tweeden, wat goede Historien zijn om achtervolgens in een Stuk uit te beelden. De natuurlyke Schilderyen zijn die, waar in men vertoont de hoedanigheid van een Geschiedenis of Voorval door een enkele hertstogt […] De onnatuurlyke zijn deze, waar in men meer als eens een en den zelven Persoon vertoont, en alzo twee Voorvallen in een vermengt, […]

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 250-252:] […] mais une pièce de théâtre diffère d’un tableau, en ce que la première comprend dans chaque acte un fait, un tems & un lieu particuliers; tandis qu’un tableau ne représente qu’une seule action momentanée. […] il y a deux especes de tableaux : des naturels ou vrais, & d’autres qui pechent contre la vérité et la nature. Les premiers sont ceux où l’on ne représente la nature d’un événement [NDR : histoire] ou d’une action que par une seule passion […] Les tableaux de la seconde espèce, sont ceux dans le même personnage se présente plus d’une fois ; où par conséquent il y a complication de sujets […]

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Maar keeren wy ons tot de daadelykheid, en op wat wyze men de meeste dezer dingen het best en waarschynlykst zal vertoonen. Is 'er niet overvloed van beweegingen, gebaarden, of hertstogten die wy hier toe tot onze hulp hebben, en die ons de natuur zelve aanwyst, en waar van wy alle dagen, als men daar op wil letten, voorbeelden zien konnen?

[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 226:] But, let us now see how these Things can be exhibited : Are there not abundance of Motions, Postures and Passions, which herein afford us Help, and which Nature herself and daily Instances shew us, if we will but take notice of them ?

term translated by PASSION
term translated by AFFEKT

Conceptual field(s)

L’HISTOIRE ET LA FIGURE → action et attitude